Բոլորս էլ գիտենք, որ ոչ բոլոր մեծահասակներն են միշտ ճիշտն ասում, այդ դեպքում ի՞նչ կարող ենք ասել փոքրիկների մասին, ովքեր ավելի շատ պատճառներ ունեն ստելու համար: Մանկական ստին, ժամանակ առ ժամանակ, բախվում են գրեթե բոլոր ծնողները: Ոմանց դեպքում մեկ բացատրական զրույցն էլ բավական է լինում, որպեսզի ամեն բան իր ճիշտ տեղում հայտնվի, իսկ ոմանց մոտ էլ այն դառնում է գրեթե պաթոլոգիկ հիվանդություն: Այսպիսով, ի՞նչ կարող ենք անել, երբ երեխան ստում է և չի ցանկանում ուղղել իր բնավորության այդ բացասական դրսևորումը:
Պաթոլոգիկ (հիվանդագին) ստի հիմնական պատճառները
Նախ և առաջ պարզեք, թե ինչու՞ է երեխան ստում: Սովորաբար, յուրաքանչյուր երևույթ իր առաջացման պատճառներն է ունենում, որոնց ավելի խոր արմատները գալիս են ենթագիտակցականից: Եթե Դուք կարողանաք հասկանալ Ձեր երեխային, ապա ավելի հեշտ կլինի հաղթահարել այդ խնդիրը: Առավել հաճախ հոգեբանները դասակարգում են մանկական ստի հետևյալ հիմնական պատճառները.
1. Երեխաները միտումնավոր չեն ստում. նրանք պարզապես չեն կարողանում հասկանալ սեփական մանկական երևակայության և 
իրականության միջև եղած տարբերությունը: Նրանց զվարճալի «հեքիաթներն» այն մասին, թե ինչպես կոկորդիլոսները կերան կոնֆետները, դրանք երևակայության և ոչ թե չար մտադրության արդյունք են:
2. Չափահասի օրինակը. երեխան բավականին ուշադիր է հետևում մեծահասակների վարքին: Համապատասխանաբար, ձգտում է ամեն ինչում նույնականացվել նրա հետ: Առավել հաճախ, ծնողների կողմից ասված սուտը նկատելու դեպքում, երեխան այդ երևույթը սկսում է ընկալել որպես նորմ: Եթե նրան խնդրեք որևէ մի բան տատիկին կամ հայրիկին չպատմելու մասին, ապա շուտով երեխան էլ կսկսի ինչ-որ բաներ Ձեզանից թաքցնել:
3. Վախ պատժից. եթե ընտանիքում յուրաքանչյուր չարաճճիության համար ընդունված է պատժել երեխային, ապա նրա նման պահվածքը տրամաբանական է: Նա նախատեսված պատժից խուսափելու համար ցանկացած պատճառաբանություն կհորինի:
4. Սիրո և քնքշանքի պակաս. եթե երեխան զգում է Ձեր ուշադրության և սիրո պակասը, ապա նա ստի միջոցով կփորձի գրավել Ձեր ուշադրությունը:
Այսպիսով, եթե Դուք կարողանաք պարզել, թե ինչու՞ է Ձեր երեխան ստում, ապա նրան այդ տհաճ սովորությունից հետ պահելն ավելի հեշտ կլինի:
Ինչպես տարբեր տարիքի երեխաներին հետ պահել ստելու սովորությունից
Յուրաքանչյուր տարիք երեխայի բնավորության ձևավորման մի որոշակի դժվար շրջան է: Հենց այս հանգամանքն էլ պետք է նկատի ունենալ, երբ փորձում եք երեխային հետ պահել այդ վատ սովորությունից: Ուսումնասիրելով երեխաների ստելու հիմնական պատճառները, համեմատեք այն սեփական իրադրության հետ և փորձեք գտնել Ձեր երեխայի ստելու պատճառը: Միայն դրանից հետո փորձեք կիրառել առաջարկվող հոգեբանա-մանկավարժական մոտեցումները:
4 տարեկան
Եթե երեխան 4 տարեկանում իր արարքներն արդարացնելու համար հորինում է ցանկացած պատճառաբանություն, ապա պետք չէ նրան պատժել: Նախ և առաջ բացատրեք նրա ասածների անհեթեթ լինելը: Թող նա իմանա, թե ինչքան վատ և անհեթեթ է այդ ամենը: Իսկ եթե երեխան անդադար հեքիաթներ է հորինում, ապա մտածեք այդ մասին, գուցե Ձեր երեխան հենց դրա կարիքն ունի: Անպայման երեկոյան նրա համար հեքիաթ պատմեք և բացատրեք հեքիաթային աշխարհի և իրականության միջև եղած տարբերությունը: Նրա հետ տիկնիկային ներկայացումների կամ հեքիաթային բեմադրությունների հաճախեք:
5 տարեկան
5 տարեկանում երեխաների ստի գլխավոր պատճառը պատժի նկատմամբ ունեցած վախն է: Այդ իսկ պատճառով վերանայեք դաստիարակման Ձեր մեթոդները: Եթե նվազեցնեք պատժիչ մեթոդների կիրառման քանակությունը, ապա Ձեր երեխան ստելու պատճառ չի ունենա: Փորձեք ավելի հաճախ գովել նրան և ավելի քիչ անկյուն կանգնեցնել, որպեսզի Ձեր երեխան զգա Ձեր սերը և ավելի շատ վստահի Ձեզ:
6-7 տարեկան
Այս տարիքում դոմինանտում է մեծերի հետ նույնականացվելու միտումները: Փոքրիկ դպրոցականն արդեն կարողանում է ինքնուրույն և 
յուրովի կերպով վերլուծել ծնողների արարքները, եթե նրանք երեխայի ներկայությամբ ստում են միմյանց, ապա զարմանալի չէ, թե ինչու՞ է հետագայում երեխան սկսում ստել իրենց: Հետևաբար, 6-7 տարեկան երեխաներին ստելու սովորությունից ձերբազատելու լավագույն միջոցը հանդիսանում է սեփական վարքի օրինակը: Եթե երեխան ապրի վստահելի և իրականության անկեղծ մթնոլորտում, ապա նա ևս ստելու պատճառ չի ունենա:
Այսպիսով, Դուք երեխայի ստելու պատճառների բացահայտման շնորհիվ միշտ կկարողանաք հեշտորեն հետ պահել նրան այդ վատ գաղափարից:
Պատրաստեց՝ Նարին Մուրադյանը
(«Այբ Բեն Գիմ» զարգացման ակումբի էրգոթերապիստ,
հատուկ հոգեբան)
