Թագավորների ու հերցոգների սեղանները միշտ ճոխ կահավորված էին ոսկե և արծաթե պարագաներով։ Սակայն այնտեղ պակասող մի պարագա կար՝ ամենահասարակ պատառաքաղը։ Հին դարերում ուտում էին ձեռքերով՝ առանց ամաչելու բոլոր 5 մատները մտցնելով ճաշի մեջ։
Մեծ սեղանին դրվող դանակները ևս քիչ էին՝ ընդամենը 2-3 հատ։ Անհրաժեշտության դեպքում սեղանակցին էին դիմում դանակը փոխանցելու խնդրանքով։
Ափսեներ ընդհանրապես չկային։ Դրանք փոխարինվում էին հացի կլոր շերտերով։ Ճաշից հետո ճաշի հյութեր ներծծած այդ «ափսեները» նետվում էին շներին կեր։
14-15-րդ դարերում սեղաններ դեռ չկային։ Դրանք «պատրաստվում» էին անմիջապես ճաշից անմիջապես առաջ։ Որոշակի բարձրության հենակների վրա դրվում էին տախտակներ, այն ծածկում սպիտակ սփռոցով, որոնց վրա ասեղնագործված էին եղջերուներ, շներ ու եղջրափող հնչեցնող որսորդներ։
Սեղանին էին դնում աղամանը, հացե ափսեներն ու 2 դանակ։ Մնում էր սեղանին մոտեցնել 2 նստարանները և հյուրերին հրավիրել սեղանի մոտ։
Հյուրերը ձեռքերով վայելում էին որսի միսը, այնուհետ խմորեղեն, խնձորներ, ընկուզեղեն և խմիչքներ։
1608թ-ին Թոմաս Կորիատ անունով անգլիացի մի ճանապարհորդ Իտալիա այցելելուց հետո իր օրագրում նշում է. «Իտալացիները միսն ուտում են պողպատից կամ երկաթից, երբեմն էլ արծաթից պատրաստված շեղբերով։ Նրանց հնարավոր չէ ստիպել ուտել ձեռքերով։ Իտալացիները կարծում են, որ ձեռքերով ուտելը լավ չէ, քանի որ ոչ բոլորի ձեռքերն են մաքուր։»
Տուն վերադառնալուց առաջ նա այդպիսի պատառաքաղ ձեռք բերեց, որն այնքան էլ նման չէ ներկայիս օգտագործվող պատառաքաղներին։ Այդ պատառաքաղներն ունեին ընդամենը 2 ատամ և բռնակ, որի ծայրը զարդարված էր կոնով։ Բռնակը երկար չէր, այն գրեթե ատամների երկարությունն ուներ։ Այդ պատառաքաղներն Իտալիայում էին հայտնվել Վիզանտիից, իսկ վիզանտիցիներն իրենց հերթին այն ձեռք էին բերել Մերձավոր Արևելքից՝ 11-րդ դարում։
Վերադառնալով Իտալիայից, ընթրիքներից մեկի ժամանակ Թոմասը ցանկացավ ցուցադրել իր ձեռքբերումը և դրանով փորձեց ուտել միսը։ Սեղանակիցները զարմացած նրան էին նայում։ Պատառաքաղն անցավ ձեռքից ձեռք։ Բոլորն ուսումնասիրեցին այն և եկան այն եզրահանգման, որ դրանով միս ուտելն այնքան էլ հարմարավետ չէ։
Այդ օրվանից անցավ մոտ 5 տասնամյակ, մինչև պատառաքաղը սկսեց կիրառվել Անգլիայում։
Լեգենդներ են պտտվում, որ պատառաքաղը սկսեց կիրառվել, երբ բարձր ժանյակե օձիքներն ի հայտ եկան։ Այդ օձիքները խանգարում էին գլուխը կախել և մատներով ուտել ուտելիքը։
Պատառաքաղի հետ միաժամանակ շրջանառության մեջ մտան ափսեներն ու անձեռոցիկները։
Մեկնաբանություններ 1