Գլուխ հինգերորդ – «ԹԵ ԻՆՉՊԵՍ ԱՆԳԵՏԻԿԸ ԶԲՈՍՆԵՑ ԳԱԶՈՎ ԸՆԹԱՑՈՂ ԱՎՏՈՄԵՔԵՆԱՅՈՎ»

Գլուխ չորրորդ

Մեքենագետ Պտուտակիկն ու նրա օգնական Ագուցիկը շատ հմուտ վարպետներ էին: Նրանք իրար նման էին, միայն թե Պտուտակիկը մի քիչ բոյով էր, իսկ Ագուցիկը՝ մի քիչ կարճ: Երկուսն էլ կաշվե բաճկոն էին հագնում: Նրանց բաճկոնների գրպաններից միշտ դուրս էին ցցված պնդօղակների բանալիներ, աքցաններ, խարտոցներ և ուրիշ մետաղե գործիքներ: Եթե բաճկոնները կաշվից չլինեին, գրպանները վաղուց քրքրված կլինեին: Նրանց գլխարկներն էլ էին կաշվից, ակնոցներն էլ վրան: Այդ ակնոցները հագնում էին աշխատանքի ժամանակ, որպեսզի աչքները փոշի չլցվի:

Պտուտակիկն ու Ագուցիկը ամբողջ օրը նստում էին իրենց արհեստանոցում և պրիմուսներ, կաթսաներ, թեյամաններ, թավաներ էին վերանորոգում, իսկ երբ բան չէր լինում վերանորոգելու, եռանիվ հեծանիվներ ու ինքնաշարժեր էին շինում Ճստլիկների համար:

Մի անգամ Պտուտակիկն ու Ագուցիկը ոչ ոքի ոչինչ չասացին, փակվեցին իրենց արհեստանոցում ու սկսեցին ինչ-որ բան շինել: Մի ամբողջ ամիս նրանք սղոցեցին, գամեցին, ռանդեցին, զոդեցին ու ոչ ոքի ոչինչ ցույց չտվին, իսկ երբ ամիսն անցավ, պարզվեց, որ ավտոմեքենա են շինել:

Այդ ավտոմեքենան աշխատում էր գազախառն քաղցրահյութ ջրով: Մեքենայի կենտրոնում տեղ էր շինված վարորդի համար, իսկ նրա առջևում տեղավորված էր գազախառը ջրով բաքը: Գազը բաքից խողովակով անցնում էր պղնձե գլանը և հրում երկաթե մխոցը, իսկ սա գազի ճնշման տակ մերթ այս, մերթ այն կողմ էր շարժվում և պտտում անիվները: Նստարանի վերևում դրված էր քաղցրահյութով լի մի աման: Քաղցրահյութը խողովակով հոսում էր բաքի մեջ և յուղում մեխանիզմը: Գազով աշխատող այդպիսի ավտոմեքենաները շատ էին տարածված Ճստլիկների մոտ: Բայց Պտուտակիկի ու Ագուցիկի շինած ավտոմեքենան մի շատ կարևոր առավելություն ուներ: Բաքի կողքին ռետինե մի ճկուն ծորակ ունեցող խողովակ էր ամրացրած, որպեսզի առանց մեքենան կանգնեցնելու, ընթացքի ժամանակ գազով ջուր խմեն:

Հապճեպիկը սովորել էր վարել այդ մեքենան և երբ Ճստլիկներից մեկն ուզում էր զբոսնել, Հապճեպիկը նստեցնում ման էր ածում ու ոչ ոքի չէր մերժում:

Ավտոմեքենայով զբոսնել ամենից շատ սիրում էր Քաղցրահյութիկը, որովհետև ճամփորդության ընթացքում նա կարող էր ուզածի չափ քաղցրահյութով գազախառն ջուր խմել: Անգետիկն էլ էր սիրում զբոսնել ավտոմեքենայով, և Հապճեպիկը հաճախ էր ման ածում նրան: Բայց Անգետիկն ինքն էր ուզում սովորել ավտոն վարել և մի օր էլ խնդրեց Հապճեպիկին.

— Թող մի քիչ զբոսնեմ ավտոմեքենայով: Ես էլ եմ ուզում քշել սովորել:

— Դու չես կարող, — ասաց Հապճեպիկը: — Ախր սա մեքենա է: Հասկանալ է հարկավոր:

— Ի՞նչ հասկանալու բան կա այստեղ, — պատասխանեց Անգետիկը: — Ես տեսել եմ, թե դու ոնց ես քշում: Ընթացք տուր ու ղեկը պտտիր: Շատ պարզ ու հասարակ:

— Դա միայն թվում է, թե պարզ է, իսկ իրականում դժվար է: Դու ինքդ էլ կջարդվես, ավտոմեքենան էլ կփշրես:

— Դե լավ, Հապճեպիկ, — նեղացավ Անգետիկը: — Ինձնից մի բան կխնդրես, չէ՞, ես էլ քեզ չեմ տա:

Մի անգամ, երբ Հապճեպիկը տանը չէր, Անգետիկը նստեց ավտոմեքենան, որ կանգնած էր բակում, և սկսեց լծակները քաշքշել ու ոտնակները սեղմել: Սկզբում ոչինչ դուրս չեկավ, հետո հանկարծ մեքենան փնչացրեց ու շարժվեց: Ճստլիկները լուսամուտից տեսան ու տնից դուրս վազեցին:

— Այդ ինչ ես անում, — գոռացին նրանք: — Ջարդուփշուր կլինես:

— Չեմ ջարդվի, — պատասխանեց Անգետիկը, բայց նա արդեն շարժվում էր դեպի շան բույնը, որ կանգնած էր բակի մեջտեղը։

Թրախկ— թրախկ: Բույնը քանդ ու քարափ եղավ, ցրիվ եկավ, դեռ լավ էր, որ Քոթոթիկը կարողացավ դուրս թռչել, թե չէ Անգետիկը նրան էլ կճխլեր:

— Ըհը, տեսա՞ր ինչ արիր, — բղավեց Գիտունիկը: — Կանգնեցրու իսկույն:

Անգետիկը վախեցավ, ուզեց մեքենան կանգնեցնել և ձգեց ինչ-որ լծակ: Բայց մեքենան կանգնելու փոխարեն ավելի արագ շարժվեց: Ճանապարհին մի տաղավար հանդիպեց: Թրախ-թրախ-թրախկ, տաղավարը փշուր-փշուր եղավ: Անգետիկը ոտից գլուխ կորավ տաշեղների մեջ: Տախտակներից մեկը կախված մնաց մեջքից, մյուսը՝ թրխկացրեց ծոծրակին: Անգետիկը կպավ ղեկին ու սկսեց պտտել: Ավտոմեքենան սլանում էր բակում, իսկ Անգետիկը կոկորդով մեկ գոռում էր.

— Եղբայրներ, շուտ արեք, դարպասը բացեք, թե չէ բակում ամեն ինչ ջարդուփշուր կանեմ:

Ճստլիկները բաց արին դարպասը, Անգետիկը դուրս թռավ բակից ու սլացավ փողոցով: Աղմուկի վրա բոլոր բակերից դուրս վազեցին ճստլիկները:

— Փրկվեցեք, — ճչում էր Անգետիկն ու առաջ սլանում:

Գիտունիկը, Երևիկը, Պտուտակիկը, բժիշկ Հաբիկյանը և ուրիշ ճստլիկներ վազում էին նրա հետևից: Բայց էլ կհասնե՞ս: Նրանք չկարողացան հասնել: Անգետիկը ողջ քաղաքը ոտի տակ տվեց ու չէր իմանում ինչպես կանգնեցնի մեքենան:

Վերջապես մեքենան մոտեցավ գետին, զառիթափից ցած ընկավ ու գլխիվայր գլորվեց: Անգետիկը դուրս ընկավ նրա միջից և պառկած մնաց ափին, իսկ գազով աշխատող ավտոմեքենան ընկավ ջուրն ու սուզվեց:

Գիտունիկը, Երևիկը, Պտուտակիկն ու բժիշկ Հաբիկյանը վերցրին Անգետիկին և տուն տարան: Բոլորը կարծում էին, թե նա մեռած է: Տանը նրան պառկեցրին մահճակալին, և այստեղ միայն Անգետիկն աչքերը բաց արեց: Նա չորս կողմը նայեց ու հարցրեց.

— Եղբայրներ, ես դեռ կենդանի՞ եմ:

— Կենդանի ես, կենդանի, — պատասխանեց բժիշկ Հաբիկյանը: — Միայն թե, խնդրեմ, հանգիստ պառկիր, քեզ պիտի քննեմ:

Նա հանեց Սնգետիկի շորերն ու սկսեց քննել: Հետո ասաց.

— Զարմանալի է։ Բոլոր ոսկորներդ տեղն են, միայն ջարդվածքներ կան ու մի քանի փուշ:

— Տախտակը կպել էր մեջքիս, — ասաց Անգետիկը:

— Պետք է փշերը հանել, — գլուխն օրորեց Հաբիկյանը:

— Կցավի, — վախեցավ Անգետիկը:

— Չէ, ամենևին: Այ, թող հիմա ամենամեծը հանեմ:

— Վաա՜այ, — ճչաց Անգետիկը:

— Ի՞նչ ես ճչում: Ցավո՞ւմ է, ի՞նչ է, — զարմացավ Հաբիկյանը:

— Իհարկե, ցավում է:

— Դե, դիմացիր, դիմացիր: Այդ քեզ թվում է միայն:

— Չէ, չի թվում: Վա՜յ, վա՜յ, վա՜յ:

— Դե, ինչ ես գոռում, կարծես քեզ մորթում եմ: Ես քեզ հո չեմ մորթում:

— Ցավում է: Ասում էիր թե չի ցավի, բայց ցավում է:

— Դե, սուս կաց, սուս: Մի փուշ մնաց հանելու:

— Վայ, պետք չի: Ավելի լավ է փուշը վրաս մնա:

— Չի կարելի, կթարախակալվի:

— Վույ, վույ, վույ:

— Դե, վերջացրինք: Այժմ արդեն հարկավոր է յոդ քսել:

— Իսկ դա ցավեցնո՞ւմ է:

— Ոչ, յոդը չի ցավեցնում: Հանգիստ պառկիր:

— Վաա՜այ:

— Մի՛ գոռա, մի՛: Ո՞նց է, որ մեքենայով զբոսնել սիրում ես, իսկ մի քիչ համբերել՝ ոչ:

— Վա՜յ, ո՜նց է վառում:

— Կվառի ու կանցնի: Հիմա ջերմաչափ կդնեմ թևիդ տակ:

— Վա՜յ, պետք չի ջերմաչափ: Պետք չի:

— Ինչո՞ւ:

— Կցավի՜:

— Ախր ջերմաչափը չի ցավեցնում:

— Դու հենց միշտ ասում ես չի ցավի, բայց հետո ցավում է:

— Ա՜յ քեզ խենթ: Ես քեզ իսկի ջերմաչափ չեմ դրել:

— Իսկի:

— Դե ահա, հիմա դու կտեսնես, որ դա չի ցավեցնում, — ասաց Հաբիկյանն ու գնաց ջերմաչափ բերելու:

Անգետիկը վեր թռավ մահճակալից, դուրս ցատկեց բաց լուսամուտից և վազեց ընկերոջ՝ Ալարկոտիկի մոտ: Հաբիկյանը վերադարձավ ջերմաչափը ձեռքին, տեսավ Անգետիկը չկա:

— Դե արի ու բուժիր այսպիսի հիվանդին, — փնթփնթաց Հաբիկյանը: — Դու բուժում ես, բուժում, իսկ նա դուրս է թռչում լուսամուտից ու փախչում: Ինչի՞ նման է սա:

Գլուխ վեցերորդ