Սովորում ենք ընկերանալ

Երեք տարեկանից սկսած յուրաքանչյուր երեխայի մոտ սկսում է դրսևորվել տարեկիցների հետ շփման անհրաժեշտություն: Եթե մինչ այդ, այգում խաղալիս` երեխան առավել հաճախ հետաքրքրվել է մյուս երեխաների խաղալիքներով, ապա երեք տարեկանից երեխան սկսում է հետաքրքրվել հենց երեխաներով: Սակայն երեք տարեկանում նա դեռ ամբողջությամբ ծանոթ չէ հասարակական վարքագծի բոլոր կանոններին, չգիտի, թե ինչպես կարելի է ուրիշների համար հասկանալի ձևով արտահայտել սեփական հույզերն ու զգացմունքները: Այս դեպքում պետք է երեխային բացատրել, թե ինչ է ընկերությունը և ինչպես պետք է ընկերանալ: Օգնեք, որպեսզի երեխան հաճախակի արտահայտի սեփական զգացմունքները: Հայտնի է, որ այդ տարիքում, երբ երեխային դուր է գալիս ինչ-որ մեկը, ապա նա իր համակրանքն այդ երեխայի նկատմամբ դրսևորում է ագրեսիվորեն (հրում է, կծում, խլում է խաղալիքը): Նա այդպես է վարվում, քանի որ չգիտի, թե ինչպես պետք է մյուս երեխայի ուշադրությունը գրավել: Եթե Ձեր երեխան հենց այդպես է վարվում, ապա այնպայման պետք է խոսել նրա հետ և բացատրել, որ նման պահվածքը հաճելի չէ մյուսների համար: Եթե նա ցանկանում է ընկերանալ, ապա պետք է առաջարկի խաղալիքների փոխանակում, միասին աշտարակների կառուցում և այլն: Այս դեպքում մյուս երեխաների համար հաճելի կլինի խաղալ Ձեր երեխայի հետ և նրանք անպայման կընկերանան:

Ընկերությունն առանց վիրավորանքի

Հաճախ երեխաները համակրում են միմյանց, սակայն նրանց համատեղ խաղերը դառնում են իրական փորձություններ: Երբ ընկերներից մեկին պետք է լինում որևէ խաղալիք, ապա մյուսին ևս սկսում է հետաքրքրել այդ խաղալիքը, երբ նրանցից մեկը ցանկանում է ճոճորվել, ապա մյուսը ևս սկսում է նույնը ցանկանալ, անգամ այն դեպքում, երբ ճոճանակը մեկն է:
Նման դեպքերում երեխաներն ունենում են մեծահասակների աջակցության կարիքը: Պետք չէ թողնել ինքնահոս վիճակում: Մեծերի խնդիրը՝ երեխաներին հաղորդակցվելու և մյուս երեխաների հետ շփվելու հմտություններ սովորեցնել է: Կոնֆլիկտային իրավիճակներում ճիշտ է որևէ խաղի հնարումը, որի ընթացքում երեխաները հաջորդականությամբ կկարողանան խաղալ որևէ խաղալիքով: Եթե վեճն առաջացել է այն բանի համար, որ երեխաները միաժամանակ ցականում են միևնույն հեծանիվը քշել, ապա պետք է որևէ զվարճալի մի խաղ հնարել, որում երեխաները կարող են մասնակցել առանց սպասելու, թե երբ իրենց համար ցանկալի խաղալիքն ազատ կլինի: Օրինակ, երեխաներից մեկը կարող է փախչել, իսկ մյուսը հեծանիվով կփորձի հասնել նրան, այնուհետև տեղերով կփոխվեն:
Վերոնշյալ իրավիճակները վկայում են այն մասին, որ երեք տարեկանում երեխաներն այնքան էլ մեծ չեն, որպեսզի ինքնուրույն կարողանան կոնֆլիկտային իրավիճակները լուծել: Հետևաբար,երեխաներն ունեն Ձեր աջակցության կարիքը:

Ամոթխածություն

Ոչ բոլոր երեխաներն են երեք տարեկանում կարողանում անկաշկանդ ու առանց որևէ խնդրի շփվել իր տարեկիցների հետ: Նրանցից շատերը բավականին ամոթխած են: Եթե Դուք նկատում եք, որ Ձեր երեխան համակրում է որևէ այլ երեխայի և ամաչում է նրան մոտենալ, ապա ինքներդ կարող եք խաղ առաջարկել՝ միասին խաղալու համար: Սկզբում հնարավոր է Ձեր երեխան, պարզապես, կանգնի Ձեր կողքին և նայի, թե ինչպես եք ուրիշ երեխայի հետ խաղում և մի քանի րոպե անց նա ևս կմիանա Ձեր խաղին:

Սեփականատիրական զգացում

Այս տարիքում երեխաները սեփականատիրական զգացումներ են ցուցաբերում ոչ միայն սեփական խաղալիքների և անձնական իրերի, այլ նաև ընկերների նկատմամբ: Եթե նա սովոր է ավազներով խաղալ որևէ երեխայի հետ, ապա նորեկին նա կարող է ընկալել որպես սպառնալիք իր ընկերության նկատմամբ և սկսի ագրեսիվորեն վերաբերվել նրան: Ծնողները պետք է բացատրեն, որ պետք է ջերմորեն և ընկերաբար վերաբերվել բոլոր երեխաներին, քանի որ ընկերությունը հրաշալի բան է, ընկերները միշտ դժվար պահերին օգնում են միմյանց:

Պատրաստեց՝ Նարին Մուրադյանը
(«Այբ Բեն Գիմ» զարգացման ակումբի էրգոթերապիստ,
հատուկ հոգեբան)