Եթե ցանկանում եք, որ Ձեր երեխան մեծանա ջերմ, ներդաշնակ և հարմարավետ մթնոլորտում, ապա դաստիարակման բարդ գործընթացում պետք է հավատարիմ մնալ մի քանի կանոնների.
1. Երեխան պետք է դաստիարակվի սիրո և խաղաղության վրա կառուցված միջավայրում: Եթե Դուք գտնվում եք սթրեսային հոգեվիճակում, ապա այն ոչ մի կերպ չպետք է անդրադառնա երեխայի վրա. երեխան պետք է անհաղորդ մնա դրան:
2. Հետևեք Ձեր վարքագծին, որպեսզի կարողանաք ճիշտ կերպով վերլուծել, թե երբ են հատկապես երեխայի դաստիարակման գործընթացում ի հայտ գալիս անցանկալի արդյունքները:
3. Շատ կարևոր է հասնել սեփական անձի հոգեկան ներդաշնակությանը: Եթե ցանկանում եք, որ Ձեր երեխան լինի հանգիստ և սիրալիր, ապա պահպանեք Ձեր խոհեմությունը: Դուք պետք է լինեք ինքնավստահ և հավասարակշռված:
4. Երբեք երեխաներին մի ճնշեք Ձեր ցանկություններով կամ որոշումներով: Անկասկած, Ձեզ այնքան էլ դուր չի գա հետևել, որ Ձեր պահանջներին երեխաները արձագանքում են շատ դանդաղ կամ ընդհանրապես չեն արձագանքում, սակայն եթե Դուք սկսեք ճնշել կամ կշտամբել, ապա արդյունքը հաստատ Ձեզ չի ուրախացնի:
5. Հիշեք, որ Ձեր հուզական վիճակը վառ արտահայտումն է ունենում երեխայի մոտ: Երեխայի հանգիստ լինելու համար, պահպանեք Ձեր հավասարակշռությունը:
6. Եթե ցանկանում եք երեխային ինքնակառավարում, ինչպես նաև կատարած արարքների համար պատասխան տալու հմտություններ սովորեցնել, ապա առաջին հերթին ինքներդ սովորեք պահպանել ինքնատիրապետումը: Զարգացրեք Ձեր ինքնակառավարումը: Հիշեք, եթե երեխան Ձեզ հրահրում է, ապա այդ պահին իրավիճակը կառավարողը հենց երեխան է:
7. Հետևեք Ձեր խոսքերին: Եթե Դուք օգտագործում եք այնպիսի արտահայտություններ, ինչպիսիք են «դու ինձ ստիպում ես բարկանալ», «ես քո պատճառով նյարդայնանում եմ», ապա նման կերպ Դուք հնարավորություն եք տալիս երեխային, որպեսզի նա կառավարի իրավիճակը և հրահրի Ձեզ: Միայն Ձեր հավասարակշռության շնորհիվ Դուք կկարողանաք տիրապետել իրավիճակին:
8. Երեխայի դաստիարակության համար անհրաժեշտ է խոհեմություն և սեր: Դուք պետք է բոլոր խնդիրները հաղթահարեք հանգիստ և հավասարակշիռ վիճակում:
9. Դաստիարակման ոչ արդյունավետ մեթոդներից են հանդիսանում սթրեսը, բարկությունը, բղավոցը, ագրեսիան, վիճաբանությունները: Նման կերպ Դուք միայն կկարողանաք հասնել հակառակ արդյունքի: Դուք պետք է ճիշտ մոտեցումներով երեխայի մոտ գծեք կարելիի սահմանը: Կարելիի սահմանի առկայությունը երեխաների համար շատ կարևոր է թույլատրելի վարքագծի ձևավորման համար:
10. Եթե Դուք ագրեսիվ եք արձագանքում երեխայի վարքագծին, ապա Դուք վշտանում եք և ավելի շուտ հոգնում: Այստեղ Ձեր երեխան մեղավոր չէ, այլ միայն՝ Դուք: Ձեր բացասական արձագանքը միայն ավելի կբարդացնի ստեղծված իրավիճակը: Վերլուծեք երեխայի հետ կապված Ձեր մտքերը, եթե երեխայի մասին մտքերը Ձեզ մոտ առաջացնում են սթրես և բարկություն, ապա Ձեր խնդրի պատճառը երեխան չէ: Դրանում Դուք եք մեղավոր, մասնավորապես՝ Ձեր մտքերը: Հաճախ մտածեք, որ Ձեր երեխան հենց այնպիսին է, ինչպիսին Դուք ցանկանում էիք նրան տեսնել: Մտածեք նաև, թե ինչպիսի մեթոդներով կցանկանայիք նրան դաստիարակել:
11. Դուք պետք է այնքան խոհեմ լինեք, որպեսզի էլ ավելի չբարդացնեք առաջացած խնդիրը: Սթրեսը կարող է միայն բարդացնել այն:
12. Դադարեք երեխային մեղադրել սեփական վարքի համար: Պետք չէ հաճախակի մատնացույց անել նրա թերությունները:
13. Ձեր հիմնական աշխատանքը պետք է ուղղված լինի երեխայի վարքի բարելավմանը: Դուք պետք է լինեք բարի, հուսալի, կատակասեր:
14. Անհրաժեշտության դեպքում դրսևորեք խստություն: Երեխային ինչ-որ բան արգելելով հանդերձ եղեք բարի: Եղեք հետևողական, որպեսզի երեխան կարողանա հասկանալ, թե հատկապես ինչ է իրենից պահանջվում:
15. Բարկանալով կորցնում եք Ձեր հույզերի նկատմամբ ունեցած կառավարման կարողությունը, կորցնում եք դաստիարակման փորձառությունը: Բարկությունը, ցասումը բացասական կերպով են անդրադառնում երեխայի վրա:
16. Եթե Դուք գիտեք, թե ինչպես պատասխանեք երեխայի վարքագծին, ապա չպետք է կորցնել ինքնատիրապետումը: Մի հուսահատվեք, պահպանեք Ձեր հավասարակռությունը, լիցքաթափվեք և հետևեք երեխայի վարքագծին և միայն իրավիճակը վերլուծելուց հետո որոշում կայացրեք:
17. Երբեք մի կենտրոնացեք այն վարքագծի վրա, որը Ձեզ միայն բարկացնում է, այլ հիմնական ժամանակը նվիրեք հենց այն վարքագծին, որը Ձեզ համար հաճելի է: Յուրաքանչյուր մարդ ունի և՛ դրական, և՛ բացասական կողմեր:
18. Հիշեք, որ երեխայի դրական վարքագծի համար կարևոր գործոններ են հանդիսանում ծնողների հետ դրական, հուզական, վստահելի, ջերմ հարաբերությունները, որոնցում դրսևորվում է փոխադարձ հարգանք: Ձեր ագրեսիայի պատճառով Դուք նման հարաբերություններ չեք կարողանա հաստատել:
19. Ինքներդ Ձեր օրինակով ցույց տվեք թույլատրելի վարքագիծը: Քանի որ երեխայի համար լավագույն օրինակը հենց իր ծնողներն են:
Պատրաստեց՝ Նարին Մուրադյանը
(«Այբ Բեն Գիմ» զարգացման ակումբի
էրգոթերապիստ, հատուկ հոգեբան)
