Հիշո՞ւմ եք վեցերորդ «բ» դասարանի «Մոծակ» երգիծական պատի թերթի այս տարվա նախավերջին համարը: Դե, այն, էլի, որ գարնանային արձակուրդները վերջանալուց հետո լույս տեսավ ու երկար ժամանակ փակցված մնաց միջանցքի պատին: Այ, հենց այդ թերթի վերջին սյունակում, ինչպես հիշում եք, երկու ծիծաղելի մռութներ կային նկարված: Դրանք, իհարկե, Սուրն ու Սամն էին:
Դեռ անցյալ տարվանից, երբ դպրոցում կազմակերպվեցին թափթփվածների ու ցրվածների դեմ պայքարող խմբակներ, ամեն մի դասարան իր ակտիվ մասնակցությունն ունեցավ այդ, առաջին հայացքից տարօրինակ թվացող, նախաձեռնությանը: Ահա հենց այդ օրերին էլ ծնվեց մեր «Մոծակի» առաջին համարը, որի վերջին սյունակը հատկացվեց ցրվածներին ու թափթփվածներին:
Եվ այսպես ուրեմն, դեռ նոր էր փոխվել «Մոծակ» թերթի հերթական համարը, երբ վերջերս պատահած ծիծաղելի մի դեպք մեր «հերոսներին» նորից բարձրացրեց թերթում գրաված իրենց մշտական տեղը:
Սուրի և Սամի ցրվածության մասին գիտեին դպրոցի համարյա բոլոր աշակերտները: Չէր լինում այնպիսի օր, որ նրանք մի որևէ բան չթողնեին դպրոցում: Զանգը տալիս էր, թե չէ, նրանք այնպես էին գլխապատառ դուրս թռչում դասարանից, որ չէին հասցնում անգամ իրենց նստարանի դարակները նայել:
Մի անգամ, դասերից հետո, երբ Սուրն ու Սամը իրենց խորհրդավոր գործերի մասին ոգևորված պատմելով տուն էին վերադառնում, հանկարծ Սամը ուսերին անսովոր թեթևություն զգաց՝ նա ակամայից շոշափեց ինքն իրեն և ամբողջ ձայնով ճչաց.
– Վա՛յ, վերարկուս…
Այս խոսքի վրա Սուրը ցնցվեց: Երկու ձեռքով բռնեց գլուխն ու բացականչեց.
– Պայուսա՜կս, ես էլ պայուսակս մոռացա…
Եվ նրանք գլխապատառ ետ վազեցին եկած ճանապարհով:
Երկրորդ հերթի դասերը դեռ չէին սկսվել, երբ նրանք դպրոց հասան:
Շքամուտքի մոտ խմբված աղմկում էին տղաներն ու աղջիկները: Երբ նրանք բակ մտան, բոլորը միանգամից լռեցին ու նայեցին հուզմունքից կրակված աչքերով, իսկ նրանց այտերը, թվում էր, ուր
որ է կպատռվեն զսպված ծիծաղից:
Երկրորդ հարկի միջանցքի կենտրոնական լուսամուտից դանդաղ ներքև էին իջնում թելից կախված Սուրի պայուսակն ու Սամի վերարկուն: Նրանց վրա խոշոր տառերով մի թերթ էր փակցված հետևյալ մակագրությամբ.
«Ո՜վ մոլորյալներ… Եթե դուք շարունակեք մեզ մոռանալ, ապա մենք այս թելի վրայով, սարդի նման, նորից վեր կմագլցենք և դուք ընդմիշտ կկորցնեք մեզ գտնելու ճանապարհը»:
Տակը ստորագրված էր.
«Որբացած պայուսակ և մի դժբախտ վերարկու»:
Երբ Սուրն ու Սամը մոտեցան իրենց կորցրած իրերը վերցնելու, դպրոցի ներսում ու դրսում մի այնպիսի ծիծաղ պայթեց, որ ամբողջ շենքը դղրդաց:
Եվ ահա նրանք տուն են դառնում դպրոցից՝ թթված դեմքերով: Քայլում են կողք-կողքի, ոչ մի բառ չփոխանակելով իրար հետ: Լռությունն առաջինը խզեց Սուրը.
– Այնքան շտապեցրիր, որ խելքս գլխիցս թռավ…
– Դե, դու միշտ էլ ցնորված ես, էլի: Հի՛, հի՛ հի՜, – քրքջաց Սամը իր ճղճղան ձայնով, իսկ Սուրը կատաղությունից քիչ մնաց պայթեր:
– Ի՜նչ ես ճղճղում, գոճի, – բարկացած ճչաց նա:
– Հի , հի՜, հի՛, – շարունակեց քրքջալ Սամը: – Իմս ի՜նչ է որ։ Մե՞ծ բան է: Բայց խելոք մարդիկ էլ կարող են մոռանալ իրենց վերարկուները, իսկ պայուսակը… Այ թե բան էին հնարել, հա՜… Որբացած պայուսակ: Հի՛, հի՛, հի՛…
– Լեզուդ չես քաշելու, հա՞: Որ այդպես է, ա՛ռ քեզ…
Սուրի բռունցքն ամբողջ ուժով իջավ Սամի կլորիկ փորին: Նրա կոկորդից ինչ-որ տարօրինակ հնչյուններ դուրս թռան: Սամը երկու ձեռքով բռնեց փորը:
– Սպասի՛ր, ընձուղտ… Ես քեզ… – հազիվ արտաբերեց նա ու ցավից պպզեց:
Հենց այստեղ էր, որ բռնկվեց նրանց այն սովորական կռիվներից մեկը, որոնցից միշտ էլ մեր հերոսները դուրս էին գալիս արնոտված քթերով ու կապտած դեմքերով:
Գլուխ երրորդ. ԱՐՏԵՄ ՆԻԿՈԼԱԵՎԻՉԻ ԿԱՏՈւՆ