Մանիպուլյացիան թաքնված միջոցներով, արարքներով միջավայրի վրա ազդեցություն գործելու հմտությունն է: Քանի որ երեխաները ծնված օրվանից հանդիսանում են վարպետ մանիպուլյատորներ, նրանք հաճախ են կիրառում այս զենքն իրենց ցանկություններին հասնելու, շրջապատողների մշտական ուշադրությունը, հոգատարությունը, անգամ խղճահարությունը ձեռք բերելու համար:
Հաճախ են լինում այնպիսի դեպքեր, երբ երեխաները լացում կամ ոտքերով հարվածում են հատակին ոչ թե այն պատճառով, որ տխուր են կամ վատ են զգում, այլ պարզապես ուզում են իրականություն դարձնել իրենց ցանկությունը: Մանիպուլյացիոն հիստերիաները տարբերվում են իրենց ցուցադրականությամբ և հուզականությամբ: Մեր փոքրիկ մանիպուլյատորներին, որպես կանոն, միշտ հանդիսատես է պետք, հակառակ դեպքում իրենք լաց լինելու կարիք չունեն: Չէ որ այդ ամենը միայն ուշադրություն գրավելու համար է:
Ինչպես արդեն նշվեց, մանիպուլյացիոն հիստերիան բոլոր երեխաներին չէ, որ հատուկ է, այլ միայն նրանց, ովքեր սիրում են շրջապատողների ուշադրության կենտրոնում լինել: Երբ օրինակ ծնողներն իրենց զրույցի ժամանակ ուշադրություն չեն դարձնում իրենց, այդ պահին նրանք փորձում են զանազան հարցերի միջոցով գրավել ծնողների ուշադրությունը: Եթե դա էլ չի օգնում, ապա անում են այնպիսի արարք, որը ծնողների կողմից խրախուսելի չէ և անպայման նրանց կբարկացնի: Ծայրահեղ դեպքում դիմում են հիստերիայի օգնությանը, որը հնարավորություն է տալիս երեխային մնալ ուշադրության կենտրոնում:
Քանի որ մանիպուլյացիոն հիստերիաները տարբերվում են իրենց հուզականությամբ և ցուցադրականությամբ, ապա շատ անգամներ երեխայի լացը չլսելու համար մենք նախընտրում են ամեն գնով լռեցնել նրան: Սակայն նման դեպքում ինքներդ զիջելով Ձեր դիրքերը, խրախուսում եք երեխայի վարքը՝ սովորեցնելով հետագայում էլ կիրառել հիստերիաներն իրենց ցանկություններին հասնելու համար: Երեխայի կողմից նման հիստերիաները ժամանակի ընթացքում զարգացմանը զուգընթաց բարդանում են, որը կարող է հանգեցնել նրան, որ երեք տարեկանում երեխան ոտքերով կարող է հարվածել հատակին, 7 տարեկանում՝ հրաժարվել տնային առաջադրանքները կատարելուց, իսկ 15-ում՝ փախչել տանից կամ բացակայել դպրոցից:
Հիշեք, որ նման հիստերիաները բարդ են, սակայն հաղթահարելի են:
Ի՞նչ է պետք անել, երբ երեխան մանիպուլյացիայի միջոցով կառավարում է ծնողներին.
1. Առաջին հերթին, հանգստանալու համար խորը շունչ քաշեք:
2. Եթե կա հանդիսատես, ապա երեխային տարեք այնպիսի մի տեղ, որտեղ ոչ ոք չկա:
3. Ինքներդ որոշեք, արդյո՞ք ցանկանում եք թույլ տալ երեխային այն, ինչն ինքը ցանկանում է:
4. Եթե՝ ոչ, ապա շատ հանգիստ, բայց վստահ ձայնով երեխային ներկայացրեք Ձեր պահանջները:
5. Հարմարվեք այն գաղափարի հետ, որ դեռ մի քանի րոպե կլսեք երեխայի լացը:
6. Չպետք է նահանջեք Ձեր պահանջներից: Անհրաժեշտության դեպքում կրկնեք այն:
7. Երեխայի հանգստանալուց հետո, անպայման նրան գրկեք և ասեք, թե ինչքան եք սիրում:
Երեխաները շուտ են սովորում. հենց որ երեխան հասկանա, որ հիստերիաները չեն օգնում, նա կդադարի լացել և ընդդիմանալ: Կարևոր է հիշել, որ երեխաներն անիմաստ քայլեր երբեք չեն անում (պարզապես մենք չենք կարողանում միշտ տեսնել այդ իմաստը):
Պատրաստեց ՝ Նարին Մուրադյանը
(«Այբ Բեն Գիմ» զարգազման ակումբի
էրգոթերապիստ, հատուկ հոգեբան)
