Գլուխ քսաներորդ – «ՆԵՐԿԱՄՈԼԻԿՆ ԱՇԽԱՏՈւՄ է»

Գլուխ տասիններորդ

Մինչ Պտուտակիկն ու Ագուցիկը ման էին գալիս Ֆռռանաշենում՝ փնտրելով զոդիչը, Կանաչ քաղաքում նշանակալից դեպքեր էին տեղի ունենում։ Օրն սկսվեց նրանով, որ Ներկամոլիկը նկարեց Ձյունիկի նկարը։ Դրա վրա նա կորցրեց գրեթե երկու ժամ, բայց դե նկարն էլ շատ նման ստացվեց։ Նմանությունն ապշեցուցիչ էր։ Չնայած շատերն ասում էին, թե նկարում նույնիսկ Ձյունիկը ավելի լավ է դուրս եկել, քան կյանքում է, բայց դա ճիշտ չէր։ Ձյունիկն ամենևին էլ կարիք չուներ, որ նկարիչը գեղեցկացներ նրան։ Եթե Ներկամոլիկը կարողացել էր նկարի մեջ ընդգծել նրա դիմագծերի գեղեցկությունը և ավելի վառ ու արտահայտիչ ցույց տալ այդ, ապա հենց դա էլ պահանջվում է իսկական արվեստից, որպիսին հանդիսանում է գեղանկարչությունը

Դիմանկարը կախել էին ներքևի սենյակի պատից, որպեսզի բոլոր ցանկացողները կարողանային տեսնել։ Եվ պետք է ասել, որ կամեցողների պակաս չկար։ Դիմանկարը տեսնողները ուզում էին, որ Ներկամոլիկն իրենց էլ նկարի, բայց Ձյունիկը ոչ մեկին չէր թողնում վերևի սենյակը, որով­հետև Ներկամոլիկն այդ ժամանակ նկարում էր Կապտաչիկին և կողմնակի ամբոխը կարող էր նրան խանգարել։

Անգետիկը, որ հետ ու առաջ էր անում վերևում և Ներկամոլիկին զանազան ոչ պիտանի խորհուրդներ էր տալիս, ցույց տալու համար, իբր շատ բան է հասկանում գեղանկարչությունից լսեց ներքևից եկող աղմուկը։

— Այս ինչ աղմուկ է այստեղ։ Ի՞նչ աղմուկ է, — գոռաց նա, սանդուղքներից ցած իջնե­լով։ — Դե, մի տները ցրվեցեք։

Խեղճ աչոնիկները, այդ կոպտությունը լսելով, նույնիսկ հարկավոր չհամարեցին նեղանալ, այնքան մեծ էր նկարչի մոտ ընկնելու նրանց ցանկությունը։ Ընդհակառակը, շրջապատեցին Անգետիկին, սկսեցին «Անգետիկ ջան» ասել նրան և խնդրել, որ չքշի իրենց։

— Դե, հապա մի հերթ կանգնեք տեսնեմ, — գոռաց Անգետիկը, հրհրելով և պատին սեղմե­լով աչոնիկներին։ — Ձեզ ասում են հերթի կանգնեցեք, թե չէ բոլորիդ կքշեմ։

— Փո՛ւհ, ինչ կոպիտն եք, Անգետիկ, — բացականչեց Ձյունիկը։ — Դա ի՞նչ վարմունք է։ Նույնիսկ ամաչում եմ ձեր փոխարեն։

— Ոչինչ, — պատասխանեց Անգետիկը։

Այդ ժամանակ սենյակ ճախրեց մի աչոնիկ ևս և, օգտվելով ընդհանուր խառնակությունից, սահեց ուղիղ դեպի վեր տանող սանդուղքը։ Այդ տեսնելուն պես Անգետիկը նետվեց նրա կողմը և արդեն ուզում էր կոպտաբար բռնել նրա ձեռքից, բայց նա կանգ առավ և, գոռոզաբար նայելով, վճռականորեն թափ տվեց մատը նրա քթի տակ։

— Դե, դե, հանդարտ։ Ինձ առանց հերթ կարելի է, ես բանաստեղծուհի եմ։

Անսպասելի դիմադրության հանդիպելով, Անգետիկը զարմանքից բաց արեց բերանը, իսկ բանաստեղծուհին, օգտվելով նրա շփոթությունից, թիկունքն արեց նրան և առանց շտապելու քայլեց դեպի սանդուղքը։

— Ի՜նչ ասաց։ Ո՞վ է սա, — հարցրեց Անգետիկը շվարած, մատով սանդուղքի կողմը ցույց տալով։

— Բանաստեղծուհի է։ Ոտանավորներ է գրում, — բացատրեցին աչոնիկները։

— Հա՜… — ծոր տվեց Անգետիկը։ — Մի մեծ բան չի։ Մենք էլ բանաստեղծ ունենք, իմ նախկին աշակերտն է։ Մի ժամանակ նրան սովորեցրել եմ ոտանավորներ գրել, իսկ հիմա ինքն էլ է գրում։

— Ա՜խ, ինչ հետաքրքիր է։ Ուրեմն դո՞ւք էլ եք բանաստեղծ եղել։

— Եղել եմ։

— Ա՜խ, ինչ ընդունակ մարդ եք։ Դուք և նկարիչ եք եղել, և բանաստեղծ…

— Ե՛վ երաժիշտ, — ուռած-փքված ավելացրեց Անգետիկը։

— Կարդացեք ձեր բանաստեղծություններից մեկն ու մեկը։

— Հետո, հետո, — պատասխանեց Անգետիկը, ձևանալով, որ սոսկալի զբաղված է։

— Իսկ ինչպե՞ս է ձեր բանաստեղծի անունը։

— Ծաղկանունի են ասում։

— Օ՜, ինչ հետաքրքիր է, — ծափ տվին աչոնիկները։ — Ձեր բանաստեղծի անունը Ծաղկանունի է, իսկ մեր բանաստեղծուհունը՝ Ալմաստիկ։

— Ձեզ դո՞ւր է գալիս այդ անունը։

— Ոչինչ, լավ է։

— Իսկ ի՜նչ ոտանավորներ է գրում, — ասում էին աչոնիկներր։ — Ա՜խ, ինչ սքանչելի բա­նաստեղծություններ։ Այ, գնացեք վերև, նա երևի կկարդա իր ոտանավորները։ Հետաքրքիր է, թե դրանք դո՞ւր կգան ձեզ։

— Ինչ կա որ, կարելի է գնալ, — համաձայնեց Անգետիկը։

Երբ նա վերև բարձրացավ, Ներկամոլիկն արդեն ավարտում էր Կապտաչիկի դիմանկարը, իսկ Ալմաստիկը նստել էր բազմոցին, Տավղիկի կողքին և զրուցում էր նրա հետ երաժշտության մասին։ Ձեռքերը մեջքին դրած, Անգետիկը սկսեց հետ ու առաջ անել սենյակում և ժամանակ առ ժամանակ խեթ հայացքներ նետել բանաստեղծուհու կողմը։

— Ի՞նչ եք ճոճանակի նման հա գնում ու գալիս, — ասաց Այմաստիկը Անգետիկին։ — Նստեցեք խնդրեմ, թե չէ ձեր պատճառով աչքերս շաղվում են։

— Իսկ դուք մի՛ տնօրինեք այստեղ, — կոպիտ պատասխանեց Անգետիկը։ — Տես, հա՜, Ներկամոլիկին կհրամայեմ, որ չնկարի ձեր դիմանկարը

— Ա՜յ թե ինչ։ Նա իրո՞ք կարող է ձեզ հրամայել, — դարձավ Ալմաստիկը Ներկամոլիկին։

— Կարող է։ Նա ամեն ինչ կարող է։ — պատասխանեց Ներկամոլիկը, որ եռանդով աշխատում էր վրձինով և նույնիսկ չէր լսել Անգետիկի ասածը։

— Իհարկե, կարող եմ, — հաստատեց Անգետիկը։ — Բոլորը պարտավոր են ինձ լսել, որովհետև ես եմ գլխավորը։

Լսելով, որ Անգետիկը մանչուկների մեջ այդպիսի իշխանության իրավունք է վայելում, Ալմաստիկը վճռեց սիրաշահել նրան։

— Ասացեք, խնդրեմ, կարծեմ այդ դո՞ւք եք օդապարիկը հորինել։

— Բա էլ ո՞վ։

— Ես մի օր ոտանավոր կգրեմ ձեր մասին։

— Շատ պետքս է, — փնչացրեց Անգետիկը։

— Այդպես մի ասեք, — երգեցիկ ձայնով ասաց Ալմաստիկը։ — Ախր դուք չգիտեք, թե ինչ ոտանավորներ եմ գրում ես։ Ուզո՞ւմ եք, մի ոտանավոր կարդամ ձեզ համար։

— Լավ, կարդացեք, — ողորմածաբար համաձայնեց Անգետիկը։

— Ես ձեզ կկարդամ վերջերս գրած իմ բանաստեղծությունը մոծակի մասին։ Լսեցեք.

Ես մի մոծակ բռնեցի՝

Ց-ց՛-ց՛, ց՛-ց՛-ց

Ես սիրում եմ մոծակին՝

Տա՛ն-տա՛ն-տա՛ն, տի՛ն-տի՛ն-տի՛ն։

Բայց մոծակը, տես, արդեն

Շատ է տխրում, տրտնջում,

Ավելի լավ է բռնեմ

Փոքրիկ, փոքրիկ մի մրջյուն։

Իմ մրջյունիկն էլ հոգնեց,

Դե, սիրում է շատ ման գալ

Ու այս գործն էլ ինձ չօգնեց,

Պետք է մի քիչ գիրք կարդալ։

— Կեցցե՜ք, կեցցե՜ք, — բացականչեց Ներկամոլիկը և նույնիսկ ծափահարեց։

— Շատ լավ բանաստեղծություն է, — հավանություն տվեց Տավղիկը, — Այդտեղ խոսք կա ոչ միայն մոծակի, այլև գիրք կարդալու մասին։ Դա օգտակար ոտանավոր է։

— Այ, էլի լսեցեք, — ասաց բանաստեղծուհին և կարդաց ևս մի ոտանավոր, ուր խոսվում էր արդեն ոչ թե մոծակի, այլ ճպուռի մասին և որը վերջանում էր ոչ թե այն խոսքերով, թե հարկավոր է գիրք կարդալ, այլ թե՝ «հարկավոր է շոր կարել»։

Ապա հաջորդեց ճանճին նվիրված ոտանավորը, որ վերջանում էր այն բառերով, թե «հարկավոր է ձեռքերը լվալ»։ Վերջապես, կարդաց ոտանավոր այն մասին, թե «հարկավոր է հատակն ավլել»։

Այդ ժամանակ Ներկամոլիկն ավարտեց Կապտաչիկի դիմանկարը։ Բոլորը հավաքվեցին շուրջը և իրենց հիացմունքն արտահայտեցին։

— Հիանալի՜ է։ Սքանչելի՜ է։ Զմայլելի՜ է։

— Ջանիկս, չե՞ք կարող ինձ էլ կապույտ զգեստով նկարել, — դարձավ Ալմաստիկը Ներկամոլիկին։

— Ինչպե՞ս նկարեմ կապույտ զգեստով, երբ դուք կանաչով եք, — տարակուսած հարցրեց Ներկամոլիկը։

— Դե, ջանիկս, ախր ձեզ համար միևնույն է։ Շորս, ճիշտ է, կանաչ է, բայց դուք կապույտ նկարեցեք։ Ես կապույտ շորս կհագնեի, եթե իմանայի, որ Կապտաչիկն այդքան լավ դուրս կգա կապույտով։

— Լա՜վ, — համաձայնեց Ներկամոլիկը։

— Աչքերս էլ երկնագույն նկարեք, խնդրեմ։

— Ախր ձեր աչքերը շագանակագույն են, — առարկեց Ներկամոլիկը։

— Ախ, ջանիկս, ի՞նչ մեծ բան է ձեզ համար։ Եթե դուք կանաչ շորի փոխարեն կարող եք կապույտ նկարել, հապա ինչո՞ւ շագանակագույնի փոխարեն չեք կարող երկնագույն նկարել։

— Այստեղ տարբերություն կա, — պատասխանեց Ներկամոլիկը։ — Եթե ուզենաք, կարող եք կապույտ շոր հագնել, բայց որքան էլ կամենաք երկնագույն աչքեր դնել չեք կարող։

— Ա՜խ, այդպես։ Դե, այդ դեպքում, խնդրեմ, շագանակագույն նկարեք, միայն թե մի քիչ ավելի մեծ։

— Ձեր աչքերն առանց այն էլ շատ մեծ են։

— Դե, մի քիչ։ Ես ուզում եմ, որ ավելի մեծ լինեն։ Թարթիչներն էլ երկար նկարեցեք։

— Լա՜վ։

— Մազերս էլ՝ ոսկեգույն։ Ախր իմս գրեթե ոսկեգույն են, — աղաչական ձայնով խնդրում էր Ալմաստիկը։

— Այդ կարելի է, — համաձայնեց Ներկամոլիկը։

Նա սկսնց նկարել բանաստեղծուհուն, իսկ վերջինս անընդհատ վեր-վեր էր թռչում, մոտ վազում դիմանկարին ու ճչում.

— Աչքերս՝ քիչ ավելի մեծ։ Էլի՜, էլի՜, էլի՜։ Թարթիչներս ավելացրեք։ Բերանը մի քիչ փոքր … Էլի՜, էլի՜։

Վերջացավ նրանով, որ դիմանկարում ստացվեցին հսկայական աչքեր, որպիսիք չեն լինում կյանքում, բերանը գնդասեղի գլխիկի չափ, մազերը՝ ասես մաքուր ոսկուց լինեին և ողջ դիմա­նկարը ուներ շատ հեռավոր նմանություն։ Բայց բանաստեղծուհուն դա շատ դուր եկավ, և նա ասաց, որ ավելի լավ նկար իրեն հարկավոր էլ չէ։

Գլուխ քսանմեկերորդ