1

Փոքրիկ Նիկոլան

nikolas1Ինչպես ցանկացած ութամյա տղա, Նիկոլան սիրում է խաղալ ընկերների հետ, ուրախանալ ու փոքր-ինչ չարաճճիություններ անել։ Տղան ու իր ընկերները միշտ հայտնվում են ամենատարբեր իրադրությունների կենտրոնում, զվարճալի իրավիճակներում, որոնց ստեղծման պատճառը հիմնականում իրենք են։
Այս մուլտֆիլմում բացակայում են ժամանակակից այնպիսի տեխնիկան, ինչպիսին են բջջային հեռախոսներն ու համակարգիչները։ Սակայն մուլտֆիլմը իր հագեցածությամբ ամբողջովին արտացոլում է ժամանակակից երեխայի խնդիրներն ու կենսակերպը։

 

 




Աղջիկների և տղաների դաստիարակության առանձնահատկությունները

1351556962_1211276187_0635.300x250Ծնողների մեծամասնությունը պնդում են, որ տարբերություն չկա տղա և աղջիկ երեխաների դաստիարակության ժամանակ։ Այնուհանդերձ, ըստ հոգեբանների ու մանկավարժների, սոցիալական տեսակետից տղամարդ և կին չեն ծնվում։ Թեթևամտություն կլինի ենթադրել, որ տղան ինքնուրույն «իսկական տղամարդ» կմեծանա, իսկ աղջիկը տարիքի հետ ձեռք կբերի կանացիության անհրաժեշտ հատկությունները։

Տղամարդկությունն ու կանացիությունն անհրաժեշտ է երեխաների մեջ դաստիարակել։ Եվ նման դաստիարակությունը պետք է սկսել արդեն նախադպրոցական տարիքից։ Երեխայի սեռական դաստիարակության խնդիրը պետք է իրենց վրա վերցնեն ծնողներն ու նախադպրոցական հաստատության դաստիարակները։
Շատ կարևոր է նախադպրոցական տարիքի երեխաների մոտ ձևավորել ընտանեկան հարաբերությունների իդեալական վիճակ և տղամարդկության և կանացիության պատկերացնումները։ Անհրաժեշտ է փոքրիկին հնարավորություն տալ շփվել տարբեր սեռերի մարդկանց հետ, այդ պատկերացումներն ամրապնդելու համար։
Միմյանց լրացնելու մեթոդով տղա-աղջիկ երեխաների շփումը ընդհանուր զբաղմունքի շուրջը հետագայում կնպաստի տղամարդ-կին հարաբերություններին, միմյանց հասկանալուն և գնահատելուն, ապագա ընտանիքում իրենց հստակ տեղն ու պարտականություններն իմանալուն։
Նախևառաջ, փորձենք հասկանալ, ի՞նչ է տղամարդկությունը և ի՞նչ է կանացիությունը։ Ցավոք, այս հասկացությունները հստակ ձևավորված չեն և տարբեր ազգեր տարբեր ձև են դրանք սահմանում։ Պատմականորեն եկած ավանդույթներով տղամարդն ապահովում է ընտանիքի կացությունը, իսկ polovoevospitaniedevochekկինը՝ դաստիարակում երեխաներին և կազմակերպում կենցաղային հարցերը։
Տղամարդկություն ասելիս հասկանում ենք քաջություն, վճռականություն, հուզականության տեսանկյունից զսպվածություն, ուշադրություն և կնոջ հանդեպ նրբազգացություն։
Կանացիությունը կարելի է բնութագրել որպես քնքշություն, համբերատարություն, նրբազգացություն և այլն։

Ընթերցանություն և էթիկ զրույցներ

Գրականություն ընտրելիս կարևոր է, որ այն լինի երեխայի համար հասկանալի լեզվով, հուզականորեն հետաքրքիր լինի, ունենա վառ պատկերներ, որպեսզի հետագայում երեխան կարողանա դրանք արտահայտել խաղի միջոցով։ Պակաս կարևոր չէ, որպեսի հեքիաթների ու պատմվածքների հերոսներն ունենան թե՛ արտաքինի, և թե՛ ներքնաշխարհի նկարագրություն։ Լսելով պատմվածքներ ու հեքիաթներ, ծնողների ու մանկավարժների հետ քննարկելով գլխավոր հերոսների գործողությունները, երեխաները իրենց պատկերացնում են նրանց փոխարեն և նրանց հետ միասին վերապրում պատմությունը։ Նման գրականությունը կօգնի երեխաների մոտ ստեղծել որոշակի հուզական տրամադրվածություն։ Տղամարդկության և կանացիության մասին, ընտանիքի և նրա անդամների մասին ճիշտ պատկերացում ձևավորելը շատ կարևոր է երեխայի ապագայի համար։

Դերային խաղեր

Շատ հայտնի հոգեբաններ ու մանկավարժներ դերային խաղերին շատ մեծ տեղ են հատկացնում, հատկապես դրանց ազդեցությունը երեխայի հուզական աշխարհի ու նրա զգամունքների վրա։ Դերային խաղի ժամանակ երեխան կրկնօրինակում է իր սեռին համապատասխանող մոդելին (հայր, մայր, փրկարար, վաճառողուհի և այլն)։ Այստեղ հարկ է ուշադրություն դարձնել տղաների հերոսական խաղերին՝ «կռիվ-կռիվ» և այլն։ Սակայն, որպեսզի «կռիվ-կռիվ»-ը չվերածվի զենքը ձեռքին սովորական վազելուն, պետք է երեխային բացատրել, որ նրանք «կռվում են հանուն հայրենիքի, պաշտպանում են նրանց, ովքեր կարիք ունեն օգնության, այդ թվում նաև երեխաներին ու կանանց»։ Աղջիկների համար օգտակար խաղեր են ընտանեկան-կենցաղային թեմաներով խաղերը։ Այն գեղարվեստական գրականությունը, որն ավելի շուտ ընթերցվել էր երեխաների համար, կարող են հիմք հանդիսանալ նրանց խաղերի համար։ Ընդ որում, այստեղ խոսքը գնում է ոչ թե պատմվածքի ու հեքիաթի թատերական բեմականացման մասին, այլ երեխան ինքն է հիմնականում մտածում սյուժեի շարունակությունը, նոր հերոսներ է ներգրավում խաղի մեջ և այլն։

Հոգեբանական մթնոլորտ

Երեխայի սեռային դաստիարակության ժամանակ շատ կարևոր դեր է կատարում ընտանիքում տիրող հոգեբանական մթնոլորտը։ Շատ կարևոր է, որ ծնողները միմյանց հանդեպ ուշադիր լինեն ու հարգանքով վերաբերվեն միմյանց։ Վեճերը բացասաբար են 1294217842_04-kidsազդում ոչ միայն փոքրիկի սեռային դաստիարակության հոգեբանության վրա, այլ նաև ներկա գտնվելով ծնողների վեճերին, երեխայի մոտ ի հայտ կգա հուզական անհավասարակշռություն, անհանգստություն ու ինքնամփոփություն։
Հայրը տղայի, մայրը աղջկա հետ կիսելով զբաղմունքները, տղաների մոտ արարելու, իսկ աղջիկների մոտ ձեռագործով զբաղվելու ցանկություն է առաջանում։ Աղջիկների համար օգտակար կլինի նաև օգնել մայրիկին և զբաղվել տնային գործերով։ Իրենց հերթին, հայրիկները, պետք է որդու մեջ ամրապնդեն կանաց հանդեպ ուշադրությունն ու հարգանքը, սովորեցնեն հոգ տանել նրանց մասին ու օգնել մայրիկներին։
Եվ հիշեք, երեխաները հայելի են, որոնք արտացոլում են իրենց ծնողների պահվածքն ու ապրելակերպը։




Նվեր սիրելի տատիկի համար

nor1 Ամանորի նախօրեին Պիպի անունով մկնիկն անուշ քնած էր իր բնում, երբ ինչ-որ մեկը դուռը թակեց և  լուռ հեկեկոց լսվեց։ Պիպին վեր թռավ, բացեց աչքերն ու նայեց ժամացույցին։ Մինչ Նոր տարին դեռ վեց ժամ կար։ «Տեսնես այդ ո՞վ է և ինչո՞ւ է հեկեկում»,- մտածեց Պիպին ու հագնելով տնային կոշիկները, գնաց դուռը բացելու։
Մկնիկը դուրս եկավ բնից և հայտնվեց գեղեցիկ զարդարված տոնածառի առջև։ Նա տեսավ, որ աստիճանի վրա նստած լացում է իր ընկեր Գոռը։
-Ի՞նչ է պատահել,- վախեցած հարցրեց մկնիկը։ – Քեզ ամանորի տոնածառը դուր չի՞ գալիս։ Իսկ միգուցե խաղալիքնե՞րն են քիչ։ Թե՞ ամենագեղեցիկ աստղն է կոտրվել։ Ես հասկացա։ Դու պարզապես սոված ես և մի կտոր պանիր ես ուզում ուտել։ Կարծես թե ինձ մոտ մի փոքրիկ կտոր մնացել է այն պանրից, որ ես ուղարկեցի իմ սիրելի տատիկին նվեր։
-Չէ,- ձեռքը թափ տվեց Գոռը և նրա արցունքի մի կաթիլը ընկավ ուղիղ մկնիկի քթին, – բանը դրանում չէ։ Հենց տատիկի պատճառով եմ լացում։
– Տատիկի պատճառո՞վ,- զարմացավ Պիպին ու թափահարեց պոչը։ – Տատիկդ տրամադրություն չունի՞։ Նա այրե՞լ է թխվածքը, քեզ պատժե՞լ է – ձայնն աստիճանաբար շշուկի վերածելով ասաց մկնիկը։
Տղայի այտերը վարդագունեցին։
-Էլի չգուշակեցիր։
Նա թեքվեց մկնիկի ականջին ու շատ կամաց ձայնով, որ միայն մկիկը կարող էր լսել, ասեց.
– Այս ամենը տատիկի պատճառով է, Նոր տարվա, Ձմեռ պապիկի ու նվերի պատճառով։ Ամեն նոր տարվա գիշերը, երբ ես քնում եմ, գալիս է Ձմեռ պապիկը և նվեր դնում տոնածառի տակ։ Բայց նա նվերները միայն երեխաների համար է բերում, իսկ իմ սիրելի տատիկը միշտ առանց նվեր է մնում։nt3
– Ուրեմն դու դրա համա՞ր ես լացում,- մկնիկը ձեռքով դիպավ Գոռի ուսին։ – Ընկերս, ինձանից օրինակ վերցրու։ Ինքդ նվեր պատրաստիր տատիկի համար, ժապավենով գեղեցիկ փաթաթիր, իսկ ես Ձմեռ պապիկի նման, տատիկի նվերը կդնեմ տոնածառի տակ։
-Իսկ տատիկը դա կհավանի՞,- արցունքների միջից ժպտաց տղան։
-Այն էլ ոնց։ Պատրաստիր նրա համար որևէ գեղեցիկ նկար-ապլիկացիա, կամ պլաստիլինից որևէ իր ծեփիր։
Մկնիկը մի քանի վայրկյանով անհետացավ ու հայտնվեց ամսագրերի մի մեծ կույտ շալակած։ Այդ ամսագրերում գեղեցիկ պատրաստվածքների նկարագրություններ կային։ Նրանք միասին սկսեցին թերթել ամսագրերը, որ մի հետաքրքիր բան գտնեն։ Գոռն արդեն մոռացել էր վատ տրամադրության մասին։ Նա մի գեղեցիկ նվեր ընտրեց տատիկի համար և սկսեց այն պատրաստել։ Իսկ մկնիկ Պիպին իր պահոցից բերեց գեղեցիկ ժապավեններ, որպեսզի նվերը փաթեթավորեն։ Կես ժամ անց մկնիկի օգնությամբ Գոռն արդեն պատրաստել էր իր նվերը՝ գեղեցիկ բացիկ տատիկին, և մակագրել նրա մեջ. «Սիրելի տատիկին՝ Գոռից»։
Թող տատիկն առավոտյան արթնանա, տեսնի իր նվերն ու զարմանա և մտածի, որ իսկական Ձմեռ Պապն է իրեն շնորհավորել Նոր տարվա կապակցությամբ։

Թարգմանեց Վ. Բուռնուչյանը