Գլուխ տասնչորսերորդ

Խեղճ Բենվենուտոն հուզված է այնքան,
Որ իր տեղը չի նստում մի վայրկյան:

Բարեբարեբախ քաղաքի այդ մասում տներն այնքան էին կպած իրար, ինչպես տառեխները տակառի մեջ, և Ջելսոմինոն, խրախուսվելով Կաղլիկ-կատվի հորդորներից, առանց որևէ դժվարության կտուրից-կտուր էր թռչում: Իսկ Կաղլիկն, ընդհակառակը, ուզում էր կտուրների միջի տարածությունը մի փոքր լայն լինի, որպեսզի ուզածի չափ մի լավ թռչկոտի: Բայց հանկարծ Ջելսոմինոն սայթաքեց և ընկավ մի փոքրիկ պատշգամբ, ուր մի ծերուկ ծաղիկներ էր ջրում:
– Ներեցեք, խնդրեմ, – ցաված ծունկը շփելով ասաց Ջելսոմինոն: – Ես բոլորովին չէի ուզում այս ձևով ձեր տունն ընկնել:
– Խնդրում եմ ներողություն չխնդրեք, – քաղաքավարի ասաց ծերուկը: – Ես երջանիկ եմ ձեր այցելության համար: Ավելի լավ է ասեք, հո չե՞ք վնասվել: Հույս ունեմ, որ դուք ողջ-առողջ եք:
Կաղլիկ-կատուն կտուրից նայեց ցած ու մլավեց.
– Կարելի՞ է:
– Օ՜, էլի այցելու, – ուրախացած ասաց ծերուկը, – եկեք, եկեք, ես շատ ուրախ կլինեմ:
Ջելսոմինոյի ծունկը անընդհատ ուռչում էր ու ուռչում:
– Ես շատ եմ ափսոսում, որ ոչ մի աթոռ չունեմ, որպեսզի կարողանաք նստել, – շարունակեց ծերուկը:
– Պառկեցնենք մահճակալին, – առաջարկեց Կաղլիկ-կատուն, – եթե, իհարկե, չեք առարկում:
– Ցավն այն է, – վշտացած ասաց ծերուկը, – որ ես նույնիսկ մահճակալ չունեմ: Լավ, գնամ հարևանի բազկաթոռը խնդրեմ:
– Ոչ, ոչ, ես կարող եմ հատակին էլ նստել, – շտապ ասաց Ջելսոմինոն:
– Դուք մտեք սենյակ, տեղավորվեք հատակին, – առաջարկեց ծերուկը, – իսկ ես ձեզ համար համեղ սուրճ կեփեմ:
Սենյակը մեծ չէր, բայց մաքուր էր, գեղեցիկ, փայլեցրած կարասիներով: Այստեղ կար սեղան, կային պահարաններ, բայց աթոռի ու մահճակալի հետք անգամ չէր երևում:
– Մի՞թե դուք անընդհատ ոտքի վրա եք լինում, – հարցրեց Կաղլիկ-կատուն:
– Այո, ստիպված, – պատասխանեց ծերուկը:
– Եվ բոլորովին չե՞ք քնում:
– Երբեմն կանգնած եմ քնում, բայց հազվադեպ:
Ջելսոմինոն ու Կաղլիկը նայեցին իրար, իբր, ահա քեզ էլի մեկը, որ սիրում է հեքիաթներ պատմել:
– Ներեցեք հետաքրքրությանս համար, իսկ դուք քանի՞ տարեկան եք, – նորից հարցրեց Կաղլիկ-կատուն:
– Ճիշտը չեմ կարող ասել: Ես ծնվել եմ տասը տարի առաջ, բայց հիմա մոտավորապես յոթանասունհինգ-յոթանասունվեց տարեկան կլինեմ:
Երևի զրուցակիցների դեմքի արտահայտությունից ծերուկը հասկացավ, որ նրանք ոչ մի կերպ չեն հավատում իրեն: Հառաչելով նա ասաց.

– Սա սուտ չէ: Ցավոք սրտի, անհասկանալի, բայց ճշմարիտ պատմություն է: Եթե ուզում եք, քանի դեռ սուրճը չի եփել, ես ձեզ մանրամասն կպատմեմ այդ մասին: Իմ անունը Բենվենուտո է, – սկսեց նա: – Բայց սովորաբար ինձ «Տիտիկ չանող Բենվենուտո» են ասում…
Այսպես ուրեմն, Բենվենուտոն ծնվել է հնոտիավաճառի ընտանիքում: Այդքան աշխույժ երեխա ոչ ոք դեռ չէր տեսել: Եվ իրոք, դեռ հարմար անուն չէին գտել նրան, երբ բարուրից դուրս թռավ ու սկսեց վազվզել տան մեջ: Երեկոյան նրան քնեցնում էին, իսկ առավոտյան պարզվում էր, որ մահճակալը կարճ է տղայի համար ու ոտքերը դուրս են ցցվել:
– Երևում է, նա ուզում է շուտ մեծանալ, որ ինչքան կարելի է շուտ ընտանիքին օգնի, – ասում էր հայրը:
Երեկոները, երբ նրան քնեցնում էին, ամեն ինչ կարգին էր լինում, իսկ առավոտյան տեսնում էին, որ հագուստն արդեն նրա վրայով չի, կոշիկները սեղմում են ոտքերը, իսկ շապիկները բոլորովին հագնել չի կարելի:
– Ոչինչ, – ասում էր մայրը, – բարեբախտաբար հնոտիավաճառի տանը չուլ ճարելը դժվար չէ: Ես նրան նոր շապիկ կճարեմ:
Մի շաբաթում Բենվենուտոն այնքան մեծացավ, որ հարևաններն սկսեցին խոսել, թե դպրոց տանելու ժամանակն է:
Հնոտիավաճառի կինը տղային տարավ ուսուցչի մոտ, իսկ սա լուրջ զայրացավ:
– Իսկ ինչո՞ւ հարկ չհամարեցիք ուսումնական տարվա սկզբին բերել: Չէ՞ որ շուտով զատիկ կլինի, ինչպես կարող եմ ընդունել:
Երբ մայրը բացատրեց, որ Բենվենուտոն յոթ օրվա ծնված Է ընդամենը, ուսուցիչն ավելի ջղայնացավ:
– Յոթ օր… Սինյորա, սա ձեզ համար մսուր չէ: Վեց տարի հետո եկեք, այն ժամանակ ձեզ հետ կխոսենք:
Սակայն նա վերջապես հայացքը դասամատյանից կտրեց և տեսավ, որ Բենվենուտոն նույնիսկ ավելի բարձրահասակ է, քան իր բոլոր աշակերտները: Նա տղային նստեցրեց ամենավերջին նստարանին և սկսեց բացատրել, որ երկու անգամ երկու հավասար է չորսի:
Կեսօրին զանգը տվեց, բոլոր աշակերտները տեղերից վեր թռան ու շարք կանգնեցին, որպեսզի դասարանից դուրս գան: Միայն Բենվենուտոն տեղից չէր շարժվում:
– Բենվենուտո, – ձայն տվեց նրան ուսուցիչը, – դու էլ շարք կանգնիր:
– Չեմ կարող, սինյոր ուսուցիչ:
Եվ իրոք, առավոտյան ժամը ութից մինչև տասներկուսը նա այնքան էր երկարել, որ նստարանից վեր կենալ չէր կարողանում: Ստիպված կանչեցին դպրոցի պահակին, որպեսզի սա օգնի Բենվենուտոյին վեր կենալ:
Մյուս օրը նրան նստեցրին ավելի մեծ նստարանի, բայց կեսօրին Բենվենուտոն նորից չկարողացավ վեր կենալ, որովհետև այդ նստարանն էլ նրա համար արդեն փոքր էր: Նա նմանվում էր թակարդի մեջ ընկած մկան: Ստիպված ատաղծագործ կանչեցին, որ նստարանը քանդի:
Ուսուցիչը ծոծրակը քորելով ասաց.
– Վաղը մենք հինգերորդ դասարանից ավելի մեծ նստարան կվերցնենք:
Եվ նա կարգադրեց դասարան բերել ամենամեծ նստարաններից մեկը:
– Իսկ հիմա ինչպե՞ս է:
– Շատ հարմար է, – ուրախ պատասխանեց Բենվենուտոն:
Եվ որպեսզի ցույց տա, թե որքան հարմար նստարան է, մի քանի անգամ տեղից վեր կացավ ու նորից նստեց:
Բայց երբ կեսօրին զանգը խփեց, այդ նստարանն էլ այնքան փոքր էր, որ նորից ատաղձագործ կանչեցին:
Դպրոցի դիրեկտորն ու քաղաքագլուխն սկսեցին բողոքել:
– Այս ի՞նչ բան է, սինյոր ուսուցիչ: Գուցե դուք դասարանում կարգապահություն պահպանելը մոռացե՞լ եք: Նստարաններն այս տարի ձեզ մոտ այնքան են կոտրվում, կարծես ծղոտից շինված լինեն: Դուք պետք է ավելի ուշադիր հետևեք ձեր թոկից փախածներին, թե չէ մենք չենք կարող ամեն օր մի նոր նստարան գնել:
Հնոտիավաճառն ստիպված տղային տարավ քաղաքի ամենալավ բժշկի մոտ և նրան ամեն ինչ պատմեց:
– Տեսնենք, տեսնենք, – ասաց բժիշկը և ակնոցը դրեց, որպեսզի ավելի լավ տեսնի:
Նա Բենվենուտոյին ոտից գլուխ չափեց ու ասաց.
– Հիմա նստիր:
Բենվենուտոն նստեց աթոռին, իսկ բժիշկը մի րոպե սպասելուց հետո հրամայեց.
– Վե՛ր կաց:
Բենվենուտոն աթոռից վեր կացավ, և բժիշկը նորից նրան չափեց:
– Հը՜մ, – ասաց նա և ակնոցի ապակիները թաշկինակով սրբեց, որպեսզի համոզվի, թե ակնոցն իրեն չի խաբում, – հապա նորից նստիր:
Նա մի քանի անգամ Բենվենուտոյին ստիպեց նստել ու վեր կենալ և վերջապես ասաց.
– Շատ հետաքրքիր երևույթ է: Այս տղան մի նոր հիվանդություն ունի որը մինչև այժմ ոչ ոքի հայտնի չէ: Հիվանդությունն արտահայտվում է հետևյալ կերպ, երբ տղան նստում է, սկսում է շատ արագ ծերանալ: Սրա համար մի րոպեն հավասար է մի ամբողջ օրվա: Ինչպե՞ս բուժել սրան: Սա պետք է պարզապես միշտ ոտքի վրա քնի, թե չէ մի քանի շաբաթում սպիտակամորուք ծերունի կդառնա:
Բժշկի եզրակացությունից հետո Բենվենուտոյի կյանքը հիմնովին փոխվեց:
Դպրոցում նրա համար հատուկ նստարան պատրաստեցին, որը նստելու տեղ չուներ: Այդպես էին արել, որպեսզի հանկարծ Բենվենուտոն չփորձի նստել: Տանը հիմա նա ստիպված էր կանգնած ուտել: Բավական է, որ փորձեր նստել վառարանի մոտ, այս ու այն կողմից ձայն էին տալիս.
– Լսիր, ի՞նչ է, ուզում ես ժամանակից շո՞ւտ ծերանալ:
– Վեր կաց, վեր կաց, ուզում ես, որ մազերդ սպիտակե՞ն:
«Բայց նա մահճակալի վրա էր քնում», – կհարցնեք դուք: Մահճակալի մասին մտածել իսկ չէր կարող, քանի որ չէր ուզում առավոտյան արթնանալ ճերմակ մորուքով: Բենվենուտոն ստիպված էր ձիու նման կանգնած քնել, ահա թե ինչու հարևաններն ու բարեկամները «Տիտիկ չանող Բենվենուտո» անունը տվեցին նրան, որը այդ օրվանից էլ պինդ կպավ Բենվենուտոյին:
Մի տխուր օր հնոտիավաճառ հայրը ծանր հիվանդացավ և մահամերձ ընկավ անկողին:
– Բենվենուտո, – ասաց նա ընդմիշտ աչքերը փակելուց առաջ, – հիմա դու պետք է մայրիկին օգնես: Նա պառավել է և չի կարող աշխատել: Որևէ ազնիվ գործով զբաղվիր: Չէ՞ որ դա քեզ համար ոչ մի դժվարություն չի ներկայացնում: Աշխատելով դու միշտ երիտասարդ կմնաս, քանի որ նստելու հնարավորություն չես ունենա:
Հաջորդ օրը, հոր թաղումից հետո, Բենվենուտոն գնաց աշխատանք փնտրելու, բայց նրա վրա սկսեցին ծիծաղել.
– Աշխատա՞նք: Որդյակս, ի՞նչ ես կարծում, մենք էստեղ տիկնի՞կ ենք խաղում, ինչ է: Դու դեռ շատ փոքր ես գործարանում աշխատելու համար:
– Ուզում ես աշխատե՞լ: Եթե մենք քեզ ընդունենք աշխատանքի, տուգանքի կենթարկվենք: Մանուկներին արգելված է աշխատել:
Բենվենուտոն նրանց հետ չէր վիճում, բայց միաժամանակ համառորեն մտածում էր, թե ինչպե՞ս դուրս գա այդ վիճակից:
Նա գնաց տուն, նստեց հայելու առաջ ու սկսեց սպասել:
– Բժիշկն ասում էր, որ եթե ես նստեմ, արագ կսկսեմ ծերանալ: Տեսնենք, ճի՞շտ էր ասում:
Մի քանի րոպեից հետո նկատեց, որ սկսում է մեծանալ, որ կոշիկներն սկսում են ոտքերը սեղմել: Կոշիկները հանեց և սկսեց նայել, թե ինչպես են ոտքերը մեծանում: Հետո նորից նայեց հայելու մեջ և սկզբում շատ զարմացավ:
– Հետաքրքիր է, ո՞վ է այս սև բեղերով պատանին, որ նայում է ինձ: Ինձ թվում է, թե ինչ-որ տեղ արդեն տեսել եմ նրան:
Վերջապես հասկացավ ու սկսեց ծիծաղել.
– Ա՜ այդ ես եմ: Իրոք որ արագ եմ մեծանում: Դե, իսկ հիմա հարկավոր է շուտ ոտքի կանգնել, թե չէ այնքան էլ չեմ ուզում ծերանալ:
Կարո՞ղ եք պատկերացնել, թե ինչքան զարմացավ մայրը, իր առաջ տեսնելով երկարահասակ, լայնաթիկունք ու ժանդարմի նման բեղավոր պատանուն, որի ձայնն էլ այնքան էր հաստացել, որ դարձել էր բաս:
– Բենվենուտո, որդիս, այդ ինչքա՜ն ես փոխվել:
– Ավելի լավ, մայրիկ: Ա՛յ կտեսնես, հիմա արդեն ես աշխատանք կճարեմ: Եվ այլևս աշխատանք չորոնեց, մարագից հանեց հոր սայլակն ու գնաց քաղաքի փողոցներում ման գալու:
– Հին շո՜ր, հին կոշի՜կ, – երգում էր նա:
Նրա ուժեղ ձայնը լսելով, հարևանները գլուխները դուրս էին հանում դռներից և ասում.
– Ի՜նչ սիրուն երիտասարդ է: Տեսնես որտեղից հայտնվեց, – հարցնում էին նրանք:
– Տիտիկ չանող Բենվենուտո, այդ դո՞ւ ես:
– Ես եմ, մորաքույր: Կարող եք չկասկածել: Նստած տեղս քնել էի և արթնացա բեղերով:
Այսպես Բենվենուտոն սկսեց աշխատել: Բոլորը սիրում էին նրան: Միշտ ոտքի վրա, միշտ շարժման մեջ, միշտ պատրաստ ուրիշներին օգնելու, միշտ որևէ գործով զբաղված՝ նա չէր կարող մարդկանց դուր չգալ: Մի անգամ նույնիսկ նրան ուզում էին քաղաքագլուխ դարձնել:
– Մեզ հենց այնպիսի մարդ է հարկավոր, ինչպիսին դու ես, որպեսզի բազկաթոռին շատ չնստի…
Բայց Բենվենուտոն հրաժարվեց այդ առաջարկությունից:
Մի քանի տարի հետո մեռավ նրա մայրը:
«Հիմա ես մնացի մեն-մենակ, – մտածեց Բենվենուտոն: – Միևնույն է ես պարապ նստել չեմ կարող, արագ կծերանամ: Արի գնամ աշխարհ ման գամ, տեսնեմ ինչ կա, ինչ չկա»:
Ասաց ու արավ: Վերցրեց հոր սայլակն ու գնաց աշխարհ տեսնելու: Նա օր ու գիշեր քայլում էր, դրա համար էլ շատ բան էր տեսնում և զրուցում էր տարբեր մարդկանց հետ:
– Ի՜նչ հաճելի երիտասարդ եք, – ասում էին նրան: – Նստեք մի քիչ զրույց անենք:
– Զրուցել կանգնած էլ կարելի է, – պատասխանում էր Բենվենուտոն:
Այսպես նա թափառում էր աշխարհում և բոլորովին չէր ծերանում:
Մի անգամ մի հյուղակի մոտից անցնելիս, այնպիսի տեսարան բացվեց նրա առաջ, որ խեղճի սիրտը կուչ եկավ: Անկողնում պառկած էր մի հիվանդ կին, իսկ կողքին ու հատակին նստած էին մի խումբ երեխաներ ու լալիս էին մեկը մյուսից բարձր ձայնով:
– Երիտասարդ, – դիմեց կինը, նկատելով Բենվենուտոյին, – եթե զբաղված չեք, մի րոպեով ներս եկեք, ես տեղիցս շարժվել չեմ կարողանում, որպեսզի երեխաներին հանգստացնեմ, իսկ նրանց արցունքի ամեն մի կաթիլը դանակ է սրտիս մեջ:
Բենվենուտոն մտավ սենյակ, երեխաներից մեկին վերցրեց գիրկը և, սենյակում հետ ու առաջ շարժվելով, սկսեց օրոր ասել: Այսպես նա հանգստացրեց նաև մյուսներին: Միայն ամենափոքրը ոչ մի կերպ ձայնը չէր կտրում:
– Մի րոպեով նստեք, – խնդրեց կինը: – Եթե երեխային գրկած նստեք, անմիջապես կքնի:
Բենվենուտոն մոտեցավ վառարանին, նստեց նրա մոտ եղած աթոռի վրա, և երեխան իսկույն քնեց:
– Շատ շնորհակալ եմ, որդիս, – ասաց կինը: – Եթե դու չլինեիր, ես ինձ կսպանեի, այնքան էի հուսահատվել:
– Օ՜, նույնիսկ կատակով այդպիսի բան մի ասեք, – ասաց Բենվենուտոն:
Դուրս գալիս Բենվենուտոն պատահմամբ նայեց հայելուն և նկատեց, որ մազերը սկսել են սպիտակել: «Իսկ ես բոլորովին մոռացել էի, որ երբ նստում եմ, սկսում եմ արագ ծերանալ», – մտածեց Բենվենուտոն, բայց տեղնուտեղը ուսերն ուղղեց, նայեց քնած երեխաներին, գոհ սրտով հեռացավ:
Մի ուրիշ անգամ գիշերը մի փոքրիկ գյուղի միջով անցնելիս տեսավ լուսավորված մի պատուհան: Ներսում ճախարակի առաջ նստած էր մի աղջիկ. Նա աշխատում էր ու հառաչում:
– Ի՞նչ է պատահել, – հարցրեց Բենվենուտոն:
– Արդեն երեք օր է չեմ քնում: Ես պետք է վաղը անպայման աշխատանքը վերջացնեմ: Եթե չվերջացնեմ, ինձ ոչ մի կոպեկ փող չեն տա, և մեր ընտանիքը կմնա քաղցած: Բացի այդ, կարող են ճախարակն ինձանից վերցնել: Իսկ ես այնպես քնել եմ ուզում, որ աշխարհում ամեն ինչ կտայի, միայն թե կես ժամ քնեի:
«Կես ժամն ընդամենը երեսուն րոպե է, – մտածեց Բենվենուտոն, – Արի ես մի կես ժամ աղջկա փոխարեն աշխատեմ»:
– Լսեցեք, – ասաց նա, – պառկեք քնելու, ես ձեր փոխարեն մի քիչ կաշխատեմ, ես շատ եմ ուզում մի քիչ նստել այս ճախարակի մոտ: Այնքան սիրուն ճախարակ է և այնքան լավ է աշխատում: Մի կես ժամից ես ձեզ կարթնացնեմ:
Աղջիկը պառկեց թախտին ու կատվի նման անմիջապես քնեց: Բենվենուտոն նստեց ճախարակի մոտ ու սկսեց աշխատել, բայց այդպես էլ այլևս սիրտ չարեց, որ աղջկան արթնացնի: Ամեն անգամ, երբ նայում էր աղջկա կողմը, թվում էր, թե նա շատ գեղեցիկ երազներ է տեսնում:
Եվ ահա սկսեց լուսանալ, արևը բարձրացավ և աղջկան արթնացրեց:
– Աստված իմ, ես ամբողջ գիշեր քնել եմ, իսկ դուք աշխատել եք:
– Ոչինչ, ոչինչ, աշխատելը շատ հետաքրքիր է:
– Իսկ ձեր գլուխն ամբողջովին փոշով է ծածկվել:
«Ո՞վ գիտի թե որքան եմ ծերացել այս գիշեր», – մտածեց Բենվենուտոն, բայց բոլորովին էլ չվշտացավ: Նա հասցրել էր վերջացնել այն աշխատանքը, որ հանձնարարված էր աղջկան: Իսկ աղջկա դեմքը փայլում էր ուրախությունից:
Մի ուրիշ անգամ Բենվենուտոն հանդիպեց մի դժբախտ ծերունու, որի մեռնելու ժամը հասել էր:
– Ափսո՜ս, շա՜տ ափսոս, – ասում էր ծերունին: – Ստիպված եմ այն աշխարհ գնալ ոչ մեկի հետ թուղթ չխաղացած: Իմ բոլոր բարեկամները ինձնից շուտ մեռան:
– Եթե միայն դա է ձեր ուզածը, թուղթ խաղալ ես էլ գիտեմ:
Նրանք սկսեցին խաղալ: Բենվենուտոն ուզում էր կանգնած խաղալ, բայց ծերունին նրան հանդիմանեց:
– Դու կանգնել ու իմ թղթերս ես նայում: Անպայման ուզում ես տանել և օգտվում ես այն հանգամանքից, որ ես թշվառ ծերուկ եմ:
Բենվենուտոն նստեց աթոռին և այդպես էլ մինչև խաղի վերջը տեղից չբարձրացավ: Նա այնքան շփոթված էր, որ թղթերը խառնում էր, դրա համար էլ ծերունին տարավ: Նա ուրախ-ուրախ շփում էր ձեռքերը այն տղայի նման, որը մտել է ուրիշի այգին տանձ թռցնելու և հաջողության է հասել:
– Արի էլի խաղանք, – առաջարկեց ծերունին ուրախ:
Բենվենուտոն ուզում էր տեղից վեր կենալ, չէ որ նա իր կյանքից կորցնում էր օրեր, ամիսներ, գուցե և տարիներ: Բայց չէր ուզում խեղճ ծերունուն վիրավորել: Նա շարունակեց նստած մնալ: Խաղաց երկրորդ, հետո էլ երրորդ անգամ: Ծերունին կարծես թե ուրախությունից երիտասարդացել էր:
– Նրա տարիներն ինձ անցան, – նայելով ծերունու սենյակում կախված հայելուն, հառաչեց Բենվենուտոն:
Բենվենուտոյի մազերը սպիտակել էին այնպես, կարծես ծածկվել էին ձյունով:
Ոչինչ… Ո՞վ գիտե, թե ծերուկը քանի տարի է երազել թղթախաղում մի անգամ տանելու մասին:
Եվ այդպես, ամեն անգամ, երբ ուզում էր որևէ մեկին օգնել և ստիպված էր լինում նստել, մեր Բենվենուտոյի մազերը սպիտակում էին: Հետո մեջքն էլ սկսեց կռանալ այնպես, ինչպես ծառերն են թեքվում ուժեղ քամուց: Ասենք, աչքերն էլ այնքան պարզ չէին տեսնում, ինչպես առաջ: Տիտիկ չանող Բենվենուտոն ավելի ու ավելի էր ծերանում, և վերջապես նրա մազերը բոլորովին սպիտակեցին: Ովքեր նրան լավ ճանաչում էին, ասում էին միշտ.
– Ի՞նչ օգուտ ունեիր, որ մարդկանց լավություն էիր անում: Եթե միայն քո մասին մտածեիր, դու հիմա էլ ծտի նման կթռչկոտեիր:
Բայց Տիտիկ չանող Բենվենուտոն ուրիշ կարծիքի էր. նրա ամեն մի սպիտակ մազը հիշեցնում էր որևէ լավ արարք: Էլ ինչո՞ւ պիտի զղջար:
– Կարող էիր կյանքդ քեզ համար պահպանել, փոխանակ կամաց-կամաց ուրիշներին բաժանելու, – ասում էին հարևաններն ու քավոր-սանահերները:
Բայց Բենվենուտոն ժպտալով գլուխն օրորում էր ու մտածում, որ իր ամեն մի սպիտակ մազը մի նոր բարեկամ է իրեն նվիրել և ինքը հազարավոր բարեկամներ ունի աշխարհի բոլոր կողմերում:
– Իսկ դուք շա՞տ բարեկամներ ունեք, դուք կուզենայի՞ք այդքան շատ բարեկամներ ունենալ:
Բացի այդ, ամեն տեղ ման գալով, Բենվենուտոն երբեք չէր հոգնում, թեև հիմա ստիպված էր հենվել գավազանին և հաճախ կանգ էր առնում շունչ քաշելու համար:
Այսպես թափառելով, նա ընկավ Խաբեբաների աշխարհը, որտեղ, հոր նման, դարձավ հնոտիավաճառ և դրանով հոգում էր իր ապրուստը:
– Դուք այդքան շատ երկրներում եք եղել, – նրա պատմությունն ընդհատելով ասաց Կաղլիկ-կատուն, – մի՞թե չէիք կարող ավելի լավ տեղ ընտրել ձեզ համար:
Տիտիկ չանող Բենվենուտոն ժպտաց:
– Հենց այստեղ են մարդիկ օգնության կարիք զգում: Սա անպայման աշխարհի ամենադժբախտ երկիրն է և դրա համար էլ՝ ամենահարմար տեղը ինձ համար:
– Ահա թե որն է ճշմարիտ ուղին, – բացականչեց Ջելսոմինոն, որը ծերունուն լսում էր արցունքն աչքերին: – Հիմա ես գիտեմ, թե ինչեր կանեմ իմ ձայնով: Փոխանակ ման գամ ամբողջ աշխարհը և ամեն ինչ քարուքանդ անեմ, կաշխատեմ, որ իմ ձայնը մարդկանց ուրախություն բերի:
– Այդ քեզ համար այնքան էլ հեշտ չի լինի, – նկատեց Կաղլիկ-կատուն: – Օրինակ, եթե դու փորձես երեխաներին օրորոցային երգ երգել, ընդհակառակը, կխանգարես, որ նրանք քնեն:
– Բայց երբեմն կարելի է քնած մարդկանց արթնացնելով բարի գործ կատարել, – սիրալիր ասաց Բենվենուտոն:
– Ես այդ խնդիրը կլուծեմ, – բռունցքը հատակին խփելով, ասաց Ջելսոմինոն:
– Իսկ հիմա, – նկատեց Կաղլիկը, – նախ պետք է բուժես քո ծունկը:
Եվ իրոք, Ջելսոմինոյի ծունկը քանի գնում ավելի էր ուռչում, և նա արդեն ոչ կարողանում էր կանգնել, ոչ քայլել: Որոշվեց մինչև առողջանալը թողնել նրան Բենվենուտոյի տանը: Մանավանդ որ Տիտիկ չանող Բենվենուտոն բոլորովին չէր քնում և գիշերները կարող էր հետևել Ջելսոմինոյին, որպեսզի սա նորից երազում չերգի և ոստիկանության ուշադրությունը չգրավի:

Գլուխ տասնհինգերորդ