Գլուխ 22. ԱՎԵԼԻ ՍՈՍԿԱԼԻ ՏԵՍԱՐԱՆ, ՔԱՆ ԹԱՏՐՈՆԻ ԲՈԼՈՐ ՆԵՐԿԱՅԱՑՈւՄՆԵՐԸ

– Հետ դարձի՛ր, – գոռում էր Նեդ Փերքսը: – Հետ դարձիր, երբ քեզ կանչում եմ: Եթե իսկույն կանգ չառնես և չդադարես գոռալ, ես քո վիզը կպոկեմ:
Ինչպե՞ս կարող էի կանգ առնել: Ես լիովին համոզված էի, որ միստր Բելչերը մարդասպան է, և լիովին հավատում էի, որ Նեդ Փերքսը իմ վիզը կպոկի: Վազում էի հազիվ շունչ առնելով, շարունակ սայթաքելով, ու ընկնելով ճանապարհի ցեխերի մեջ, բայց և այնպես կարողացա մի քանի անգամ գոռալ՝ «օգնեցեք»: Հանկարծ լսվեց միստր Փերքսի սուլոցը և ապա աշխետի ոտնադոփյունները: Վերջացած բան է. ձիով նրանք իմ հետևից կհասնեն: Սարսափից դողալով ես մտա առուն և երեսնիվայր պառկեցի այնտեղ: Առվի մեջ ջուր կար, այնպես որ ես պետք է հենվեի արմունկներիս, որպեսզի երեսս ջրից բարձր պահեմ: Առվի երկու կողմերից բարձրանում էին խիտ թփեր ու խոտեր, որոնք բոլորովին ծածկում էին ինձ:
Մի քանի վայրկյան հետո Նեդ Փերքսը հասավ այնտեղ, ուր ես էի պառկած, իսկ միստր Բելչերը նրա հետևից հասավ սայլակով:
– Բռնեցի՞ք, – անհանգիստ հարցրեց նա Նեդին:
– Ախր նա հեռու փախչել չէր կարող, – պատասխանեց Նեդը: – Զարմանալի բան է, թե ո՞ւր կորավ:
– Հարկավոր է շուտ բռնել նրան, Նեդ, – ասաց միստր Բելչերը. – նա կարող է մեզ մատնել, նա ամեն ինչ բաց արեց: Նայեցեք այստեղ:
Նա լապտերի լույսը գցեց սայլակի վրա. երևի Նեդին ցույց էր տալիս պատռված պարկը:
– Ա՜խ, անիծյալ տղա, – գոչեց Նեդը: – Լավ, դուք մի անհանգստացեք, պարոն, ես նրա հաշիվը կմաքրեմ: Քշեք ձին, իսկ ես կվազեմ սայլակի եզրից բռնած: Մենք իսկույն կհասնենք նրա հետևից:
Ես անասելի ուրախացա, որ միստր Փերքսի խորհուրդն ընդունվեց, և լսեցի աշխետի հեռացող ոտնաձայները: Բայց ի՞նչ անեի: Եթե առաջ վազեի, կարող էի հասնել նրանց, եթե վազեի դեպի Լոնդոն, նրանք շուտով կհասնեին ինձ: Ես տարակուսանքով, բոլորովին թրջված՝ առվից դուրս եկա ճանապարհը, մեկ էլ հանկարծ թփերի հետևից դուրս եկավ մի մարդ և ձեռքը դրեց ուսիս:
– Ի՞նչ է պատահել, այ տղա, – հարցրեց նա: Նրա ձեռքին կար մի լապտեր, որի լույսը գցեց ինձ վրա: Դա մի բարձրահասակ տղամարդ էր՝ բրդոտ վերարկուն հագին, լայնեզր գլխարկով, հրացանը ձեռքին:
– Այդ ինչո՞ւ երեսդ արյունլվա է, – շարունակեց նա հարցուփորձը: – Ո՞վ է քեզ առվի մեջ գցել: Այն սայլակի մարդիկ չե՞ն արել արդյոք:
– Ոչ, սըր, – դողացող ձայնով պատասխանեցի ես, – ինքս եմ մտել առվի մեջ: Ինձ նրանց ձեռքը չտաք, սըր, նրանք ինձ կսպանեն, նրանք մարդասպան են:
– Ինչպե՞ս թե մարդասպան: Ի՞նչ է պատահել, – զարմացած հարցրեց անտառապահը (ինձ հանդիպող այդ մարդը անտառապահ էր): Ես նրան պատմեցի, թե ինչ տեսա խորհրդավոր պարկի մեջ:
– Այժմ ո՞ւր գնացին, – հարցրեց նա, ըստ երևույթին խիստ անհանգստացած իմ պատմությունից:
– Նրանք գնացին ինձ որոնելու և բռնելու, սըր, – պատասխանեցի ես: – Նրանք շուտով կվերադառնան, գնալու են Լոնդոն, Ուիքզենդ փողոցը. այնտեղ է ապրում միստր Բելչերը, սըր:
– Ա՞, եթե այդ ճիշտ է, մենք հիանալի հանդիպում կպատրաստենք նրանց համար:
Անտառապահը իմ ձեռքը բռնեց, ցատկեց առվի մյուս կողմը, մտավ ճանապարհի եզրին գտնվող փոքրիկ անտառը և մի քանի անգամ անհամբեր սուլեց: Երկու րոպե չանցած՝ մեզ մոտ վազեց մի ուրիշ անտառապահ՝ հետը երկու վիթխարի շուն: Ես նրան էլ պատմեցի պարկի պատմությունը:
– Լավ, նրանք մեր ձեռքից չեն ազատվի, -խիստ ձայնով ասաց նա:
Շները հարձակվեցին ինձ վրա, և նրանցից մեկն արդեն բռնեց իմ վարտիքից:
– Պառկի՛ր, – գոռաց շների վրա մյուս անտառապահը: – Նստիր այստեղ, տղա՛: Դյո՛ւկ, Սլո՛թ: հսկեք նրան:
Ես նստեցի գետնին, իսկ երկու շները կանգնեցին ինձ մոտ, և ես նրանց աչքերից հասկանում էի, որ ոչ մի շարժում անել չեն թույլ տա ինձ:
Ճանապարհին լսվեց ձիու սմբակների դոփյուն: Զգացվում էր, որ ձին քշում էին ամբողջ թափով:
Իմ նստած տեղից թփերի ճյուղերի միջով ես պարզ տեսնում էի ճանապարհը: Ես նկատեցի, որ անտառապահներից մեկը դուրս եկավ ճանապարհը և կանգնեց այնտեղ, որտեղով պիտի անցներ սայլակը: Անիվների աղմուկն ավելի ու ավելի մոտիկից էր լսվում, և վերջապես, երբ նրանք բոլորովին մոտեցան, հանկարծ լսվեց հրացանի որոտ: Սարսափից ես մի րոպե աչքերս փակեցի և երբ նորից բաց արի, տեսա հետևյալ պատկերը: Աշխետը ծառս էր եղել, և անտառապահներից մեկը սանձից բռնած մեծ դժվարությամբ պահում էր նրան, իսկ մյուսը իր լապտերով լուսավորել էր սայլակը և սարսափահար եղած ծխնելույզ մաքրողներին: Նեդ Փերքսը թափահարում էր մտրակը և գոռում, սպառնալով փշրել ձին բռնող մարդու գլուխը: Միստր Բելչերը հանգիստ էր ձևանում:
– Ի՞նչ եք ուզում, տղերք, – ասում էր նա անտառապահներին: – Եթե դուք ավազակներ եք, ի՞նչ շահ խեղճ ծխնելույզ մաքրողների վրա հարձակվելուց: Լավ է հեռանաք անփորձանք, բաց թողեք ձին, թե չէ կարող է ձեզ սպանել:
– Օրենքի անունով մենք ձեզ ձերբակալում ենք, – հանդիսավոր ձայնով ասաց լապտերը բռնող անտառապահը:
– Ձերբակալում եք մե՞զ: Ա՛յ քեզ բան: Բայց ինչո՞ւ:
– Մարդասպանության համար: Ձեր սայլակում սպանված մարդու դիակ կա:
– Ամեն ինչ կորած է: Փախեք, Բելչեր, – գոչեց Նեդը և մի ոստյունով ցած նետվեց սայլակից: Միստր Բելչերը հետևեց նրա օրինակին, բայց հենց որ նա ոտք դրեց գետնին, անտառապահը հրացանի կոթով այնպիսի ուժգին հարված տվեց գլխին, որ նա վայր ընկավ ուշաթափ: Մինչև այդ Նեդ Փերքսը փախավ ուղիղ իմ կողմը: Նա երևի կընկներ ինձ վրա, եթե իմ կրծքից դուրս թռած սարսափելի ճիչը նրան չստիպեր կանգ առնել: Նեդը նայեց ինձ, և նրա երեսին երևաց մի չարախինդ ուրախություն: Նա բարձրացրեց իր ձեռքի մեծ մահակը, որ հետը վերցրել էր սայլակից և պատրաստվում էր մահացու հարված հասցնել ինձ: Սակայն շները ճիշտ էին հասկացել, որ իրենց հանձնարարված է պահել ինձ: Նախքան մահակը կիջներ իմ գլխին՝ նրանք հարձակվեցին Նեդի վրա, գետնին տապալեցին նրան և ամուր բռնեցին մեկը նրա ձեռքից, մյուսը վզկապից: Այն անտառապահը, որ բռնել էր ձին, վազեց մեզ մոտ և առանց մի խոսք ասելու, ճարպկորեն կապկպեց Փերքսի ձեռքերն ու ոտքերը:
– Իմը պատրաստ է, – գոչեց նա՝ վազելով սայլակի մոտ: – Իսկ դո՞ւ, Թոմ, նայեցի՞ր, ինչ դրության մեջ է խեղճ մարդը: Նա իսկապե՞ս մեռած է:
Այդ ժամանակ Թոմն զբաղված էր սայլակի զննումով:
– Այո, մեռած է, – պատասխանեց Թոմը: – Սա պետք է որ առնվազն մի շաբաթ առաջ մեռած լինի:
– Ինչպես թե մի շաբաթ: Կարո՞ղ է լինել: Ի՜նչ չարագործներն են:
– Չարագործներ՝ թերևս այո, միայն թե ոչ մարդասպաններ, Ջո: Նրանք մարդ չեն սպանել, Նրանք միայն թաղած դիակներ են հանել: Տեսնում ես, սրանք այստեղ, պարկի մեջ զանազան գործիքներ ունեն՝ գայլիկոններ, բահեր, նիգ: Բայց միևնույն է, սրա համար էլ նրանք պատասխան կտան: Օգնիր ինձ սրանց դնել սայլակի մեջ, մենք նրանց կտանենք Իլֆորդ, այնտեղ կդատեն…
– Իսկ այն մյուսը կապկպա՞ծ է, – հարցրեց Ջոն՝ իջնելով սայլակից:
– Կարծում եմ նա դեռ իմ հարվածից ուշքի եկած չի լինի: Բայց զգուշության համար լավ է կապկպել նրան:
Ջոն անցավ սայլակի հետևը, այնտեղ, ուր մի քանի րոպե առաջ ուշաթափ ընկած էր միստր Բելչերը, և զարմանքից աղաղակեց.
– Ա՛յ, նա գնացել է, չկա այստեղ:
Եվ ճիշտ որ: Պաղ անձրևը հավանորեն ուշքի էր բերել միստր Բելչերին, և նա փախել էր, իր հետ տանելով հրացաններից մեկը, որ անտառապահը թողել էր սայլակի մոտ:
Անձրևային խավար գիշերին նրան հետապնդելն անհնարին էր:
– էլ ճար չկա, գոնե այս մեկին տանենք, – ասաց անտառապահ Թոմը:
Նրանք գետնից բարձրացրին միստր Փերքսին, դրին սայլակի մեջ և իրենք էլ բարձրացան:
– Ավելի լավ է, ինձ թույլ տաք սայլակի կողքով վազեմ, – խնդրեցի ես՝ վախենալով նստել Փերքսի մոտ, որ ինձ էր նայում չար կատաղությամբ:
– Դատարկ բան է, վախենալու հարկ չկա, – պատասխանեց Ջոն՝ ինձ ևս քաշելով սայլակի մեջ, – Նա քեզ մատով դիպչել անգամ չի համարձակվի:
Նա ինձ տեղավորեց սայլակում, մտրակով հարվածեց ձիուն, և մենք գնացինք դեպի Իլֆորդ, որ մեզանից մի երկու մղոն հեռավորության վրա էր գտնվում:
Փերքսը իրոք որ ձեռք չտվեց ինձ, բայց ավեյի վատ բան արեց: Նա ինձ մահու չափ վախեցրեց:
– Մի պատասխանիր դրան, – խորհուրդ տվեց ինձ անտառապահ Թոմը:
– Ջիմ, – շարունակեց Փերքսը, – դու լսեցի՞ր, որ միստր Բելչերը գնացել է և իր հետ տարել է հրացանը: Չգիտեմ, թե շա՞տ բան ես ասել դու, միայն այլևս ոչինչ չասես:
– Նստիր այս կողմը, տղա, առջևը նստիր, – ասաց անտառապահ Ջոն. – այն ժամանակ դու չես լսի. թե ինչ է ասում նա:
Ես ուրախությամբ հեռու նստեցի Փերքսից, բայց նա գոռում էր այնպես բարձր, որ ես կլսեի, եթե նույնիսկ ճանապարհի մյուս կողմը լինեի:
– Ջիմ, – ասում էր նա. – հիշո՞ւմ ես, թե միստր Բելչերը ինչ խոստացավ քեզ, եթե որևէ ժանանակ որևէ մեկին բան ասես նրա աշխատանքի մասին: Նա իր խոսքը կկատարի, վստահ եղիր: Գուցե կանցնի մի շաբաթ, երկու շաբաթ, միևնույն է, նա չի մոռանա հր խոսքը: Դու մի հուսա, թե դատավորը քեզ կպաշտպանի. դատավորը հո բոլորին չի հսկում, և միստր Բելչերը մի ակնթարթում կարող է քեզ այն օրը գցել, ինչպես ասել է: Թեկուզ դու հարյուր մղոն այստեղից հեռու պառկած լինես անկողնում, թեկուզ դուռը փակված լինի երկաթե փականքով, միևնույն է, դու հանկարծ կարթնանաս և կտեսնես, որ նա մոտենում է քեզ, մոտենում է որպեսզի անի այն, ինչ որ խոստացել է: Այս բանը դու հիշիր, և տես, զգույշ եղիր:
Անտառապահները դիտմամբ բարձր էին խոսում և ոտքերով թխկթըխկացնում սայլակի հատակին, որպեսզի ես չլսես Նեդին: Բայց ես լսում էի նրա յուրաքանչյուր բառը, և այդ ինձ վրա այնպիսի սարսափ էր ազդում, որ քիչ էր մնում ուղղակր անիվների տակ նետվեմ:
Իմ հովանավորների համար հեշտ էր ասել՝ «Մի լսիր նրան, տղա, նա դիտմամբ քեզ վախեցնել է ուզում: Դու վախենալու բան չունես, եթե դատարանում ճշմարտությունն ասես»: Նրանք միստր Բելչերին չէին ճանաչում, նրանք չգիտեին, թե ինչ է սպառնացել ինձ, եթե ես գաղտնիքը հայտնեմ, և թե այդ ասելիս ինչ տեսք ուներ նա: «Դու մի վախենա»: Իսկ ո՞վ կպաշտպանի ինձ: Մի՞թե այն ոստիկանները, որոնցից ես փախել եմ իմ ամբողջ կյանքում, հանկարծ կդառնան իմ լավ բարեկամները: Բայց եթե նույնիսկ այդպես պատահեր, մի՞թե նրանք կարող են ամեն րոպե հսկել ու պահպանել ինձ: Ընթրիքի ժամին մեր խոսակցության ժամանակ միստր Բելչերն ինձ պարզ ցույց տվեց, թե որքան քիչ ժամանակ է հարկավոր մի տղայի խեղդելու համար: Բացի դրանից, երբ ես իմացա, որ իմ տերն ամենևին էլ մարդասպան չէ, իմ մեջ կասկած արթնացավ, թե հիմարություն չե՞մ արել ես՝ մատնելով նրանց: Ես զղջում էի, որ այս շփոթն ստեղծեցի և որոշեցի հետևել Նեդի խորհրդին, որքան կարելի է քիչ բան ասել, երբ ինձ կանչեն դատավորի մոտ:
Առավոտյան ինձ կանչեցին ոստիկանատան ընդունարանը: Բոլոր ոստիկանները հավաքվել էին իմ շուրջը, և բոլորն էլ զարմանալի զրուցասեր էին դարձել:
– Դե, տղաս, – փաղաքշանքով ասաց ոստիկանատան տեսուչը, – այժմ պատմիր ինձ այն ամենը, ինչ-որ գիտես քո նախկին տիրոջ մասին: Օ՜, սա երևի բոլորովին սառել է: Շորերը թաց են, հարկավոր է փոխել:
– Մենք հարմար չոր հագուստ ունենք, – ասաց ոստիկաններից մեկը: – Ես իսկույն կբերեմ, պարոն տեսուչ:
Երբ իմ շորերը փոխեցին և ճակատիս ուռուցքին սպեղանի դրին, տեսուչը պատվիրեց ինձ տաք սուրճ խմեցնել, և դրանից հետո միայն սկսեց հարցաքննությունը:
Ոստիկաններն ուշադիր լսում էին:
– Ասա, տղաս, քո տերը հաճա՞խ էր գնում գիշերային աշխատանքի, – հարցրեց նա:
– Չգիտեմ, սըր, – պատասխանեցի ես գլուխս խոնարհելով:
– Ինչպե՞ս թե չգիտես. Չէ՞ որ դու նրա հետ միևնույն տանն էիր ապրում:
– Նա ինձ առաջ երբեք իր հետ չի տարել, սը՛ր: Ես քնում էի և ոչինչ չեմ իմացել:
– Քո պատասխաններն ինձ դուր չեն գալիս, տղա: Դու պետք է ասես այն ամենը, ինչ գիտես: Ասա տեսնեմ քո տիրոջ հասցեն:
– Ես մոռացել եմ, սըր:
– Դե, դու արդեն ստում ես: Քո հասակի տղան չի կարող մոռանալ այն տան հասցեն, որտեղ ինքն այդքան ժամանակ ապրել է, – բարկացավ տեսուչը:
– Ազնիվ խոսք, սըր, երեկ գիշեր ես այնպես վախեցա, որ ամեն ինչ իմ գլխից դուրս է թռել:
– Բայց չէ՞ որ երեկ գիշեր դու այդ հասցեն ասել ես անտառապահին… Եվ ափսոս, որ նա իսկապես մոռացել է, – դիմեց նա ոստիկաններից մեկին: – Հապա, աշխատիր հիշել, – նորից դարձավ ինձ տեսուչը:
– Մոռացել եմ, ոչինչ չեմ կարող հիշել, – մռայլ կրկնեցի ես:
– Դե լավ, – խստությամբ ասաց տեսուչը, – տարեք դրան: Բայց հիշիր, տղա, որ վաղը քեզ կստիպեն ասել ամբողջ ճշմարտությունը:
Ես դրան չհավատացի, բայց, իրոք, եղավ այնպես, ինչպես նա էր գուշակել:

Գլուխ 23. ԵՍ ՓԱԽՉՈԻՄ ԵՄ ՈՍՏԻԿԱՆՈՒԹՅՈՒՆԻՑ