Ես կանգնած էի փողոցում և, ինչպես Ռիփսթոնն ասաց, պետք է հաց ճարեի ինձ համար: Ես կարող էի տուն վազել: ճիշտ է, ճանապարհը չգիտեի, բայց կարող էի անցորդներին հարցնել: Լիովին ազնիվ տղան ոչ մի դժվարության առաջ կանգ չէր առնի: Բայց մի՞թե ես ազնիվ չէի: Ես գիշերել էի գողերի հետ, ամբողջ առավոտն անց էի կացրել նրանց հետ, նախաճաշել էի նրանց հետ: Բայց դա տանջում էր ինձ, ես կարմրատակում էի հենց միայն դրա մասին մտածելով: Ինչո՞ւ տուն չէի գնում: Ինչի՞ էի սպասում: Այս հարցը կարող է տալ միայն նա, ով չի զգացել, թե ինչ բան է քաղցը, այն տղայի քաղցը, որ նախորդ օրը քիչ է կերել և առավոտվանից կուլ է տվել միմիայն մի թաս ջրիկ սուրճ՝ առանց բուլկու, այն ահավոր քաղցը, որից ամբողջ մարմինդ դող է ընկնում, թմրում են ոտքերդ ու ձեռքերդ: Այն միտքը, որ Մոուլդին ու Ռիփսթոնը գողեր են, զարհուրելի էր, բայց իմ քաղցը պակաս զարհուրելի չէր: Ռիփսթոնն ասաց, որ կարող եմ չուտել իրենց պուդինգը, եթե չեմ ուզում: Նշանակում է, եթե ուզենամ, նրանք ինձ բաժին կտան: Եվ ի՜նչ հիանալի պուդինգ է լինելու: Ես գիտեմ ինչ բան է դա. դրանից վաճառում են ուտելեղենի բոլոր խանութներում: Դա պատրաստում են ալյուրից, երիկամի ճարպից և էլի մի ուրիշ արտակարգ կշտացնող բանից: Նա այնպես տաք է լինում, որ մարդու ձեռքեր է տաքացնում, մինչև որ վերջին պատառը բերանդ ես դնում: Սովորաբար պուդինգը կտրտում են խոշոր կտորներով, յուրաքանչյուրը քառորդ աղյուսի մեծությամբ:
Պուդինգի այդպիսի մեծ, տաք ու համեղ կտորի պատկեր էր կանգնած իմ աչքի առաջ, երբ տեսա, որ Ռիփսթոնն ու Մոուլդին վերադառնում են նրբափողոցից: Ես թաքնվեցի ալյուրի պարկեր բարձած ֆուրգոնի ետևը և սկսեցի հայացքով հետևել նրանց:
– Դե, ուրեմն, – ուրախ խոսեց Ռիփսթոնը, – վերջապես մենք կարող ենք նախաճաշել:
– Այո, լավ վճարեց մեզ ծերուկր խնձորների և նուշի համար, – պատասխանեց Մոուլդին՝ ուրախ-ուրախ վեր նետելով և օդում որսալով հինգ թե վեց պեննիանոց դրամը:
– Բայց ո՞ւր կորավ Սմիթը: Հարկավոր է կանչել նրան:
Եվ Ռիփսթոնը սուլեց, որ ինձ իմաց տա:
Բայց ես ամուր սեղմվեցի անիվին, և նրանք անցան իմ մոտով, առանց ինձ նկատելու: Ես անցա ճանապարհի մյուս կողմը և սկսեցի հետևել նրանց:
– Ահա և Բլինքինսի խանութը։ Ներս մտնենք և մեզ համար երկու բաժին պուդինգ գնենք, Ռիփ: Թող այդ հիմար Սմիթը քաղցած մնա, եթե նրան դուր է գալիս:
Մոուլդին մտավ խանութ և մի քանի վայրկյան հետո այնտեղից դուրս եկավ, կաղամբի մի մեծ տերևի վրա շարված բերելով մի ամբողջ կույտ այն Նույն պուդինգից, որի մասին ես երազում էի:
Հիանալի բուրմունք է արձակում, – ասաց Ռիփսթոնը՝ ներշնչելով շուրջը տարածված բուրումնավետ գոլորշին:
Ես անցա փողոցի մյուս կողմը և գնացի նրանց ետևից: Բավական հեռու էի, բայց և այնպես կարողանում էի պարզ տեսնել, թե ինչպես Ռիփսթոնը վերցրեց խոշոր կտորներից մեկը, մոտեցրեց բերանին և մի կտոր կծեց, ախ, ինչ մեծ կտոր էր: Ես ավելի ու ավելի էի մոտենում նրանց և վերջապես այնքան մոտեցա, որ կարող էի լսել, թե ինչպես են ուտում նրանք: Ես լսում էի թե Ռիփսթոնն ինչպես է ներշնչում ու արտաշնչում, որպեսզի պաղեցնի բերանն առած պատառը: Երբ նա երեսը դարձրեց իմ կողմը, ես նույնիսկ նկատեցի նրա աչքերի մեջ շողացող բավականությունը:
Երբ նրանք սկսեցին ուտել, կաղամբի տերևի վրա ընդամենը հինգ կտոր կար: Այժմ արդեն նրանցից յուրաքանչյուրը երկրորդ կտորն էր ուտում:
– Սիրում եմ Բլինքինսի պուդինգը, – ասաց Ռիփսթոնը, – նրա մեջ այնքան շատ ճարպ է լինում:
– Ճիշտ է, – շրթունքները լիզելով պատասխանեց Մոուլդին: – Այնպես են պատրաստված, որ կարծես մսով լինեն:
– Ես, կարելի է ասել, կշտացա, – ասաց Ռիփսթոնը: – Շուտ կշտացնող պուդինգ է:
– Դե իհարկե, զոռով հո չես ուտելու, – ծիծաղեց Մոուլդին: – Ես մենակ էլ կարող եմ վերջին կտորի հաշիվը մաքրել:
– Ես չկարողացա դիմանալ:
– Մոուլդի, – գոչեցի ես՝ ձեռքս դնելով նրա ուսին: – Տվեք ինձ մի կտոր:
– Ա՜, այդ դու ես, – գոչեց Մոուլդին՝ տեսնելով ինձ: – Հը՜, երևի վազեցիր տուն, որ տեսնես՝ չե՞ն ընդունի քեզ, և քեզ վռնդեցի՞ն:
– Կամ գուցե գնացիր շուկա և մեզ մատնեցիր, – հարցրեց Ռիփսթոնը:
– Ես ոչ մի տեղ չեմ գնացել, շարունակ ձեր ետևից էի գալիս: Բարի եղեք, տվեք ինձ մի կտոր պուդինգ: Եթե իմանաք որքան քաղցած եմ…
– Բայց մի՞թե դու չգիտես, որ գողանալը վատ բան է, – ծաղրեց ինձ անողոք Մոուլդին՝ իր երկրորդ կտորի վերջին պատառը բերանը դնելով: – Ինչպե՞ս ես ուզում, որ ես քեզ կերակրեմ գողացած ուտելիքով: Մեկ էլ տեսար՝ խեղդվեցիր:
– Բայց մենք հո որոշեցինք, որ ամեն ինչ պետք է կիսենք, – ասացի ես, տեսնելով, որ Մոուլդիի սիրտը գութ գցել չեմ կարողանալու:
– Այո, իհարկե: Ես հիմա էլ դեմ չեմ դրան, – ասաց նա: – Բայց դու մեզ հետ պուդինգ ուտել ուզում ես, իսկ գողանալ՝ ոչ: Այդպես չի կարելի: Ճիշտ չե՞մ ասում, Ռիփ:
– Դե, երևի նա չի հասկացել, թե ինչ է անելու, – ասաց Ռիփսթոնը, որ ավելի բարի էր իր ընկերոջից: – Եթե մենք նրան մի լավ բացատրեինք, երևի հիմարավարի չէր վարվի: ճիշտ չէ՞, Սմիթֆիլդ:
Եվ Ռիփսթոնը ինձ տվեց իր ձեռքին մնացած պուդինգի վերջին կտորը: Բայց ինչ կտոր էր այդ: Կյանքումս ես այդպիսի բան չէի կերել: Այնպես տաք էր, այնպես համեղ: Իսկ Մոուլդիի ձեռքում, կաղամբի տերևի վրա գոլորշի էր արձակում մի մեծ կտոր, որից իմ ստացածի նման առնվազն տասը կտոր կստացվեր:
– Դե ուրեմն, ի՞նչ անենք, Սմիթֆիլդ:
Մոուլդին արդեն բերանին էր մոտեցնում վերջին կտորը: Ռիփսթոնը նշանով կանգնեցրեց նրան: Ո՞վ կուտի այդ կտորը: Ամեն ինչ կախված էր իմ պատասխանեց: Իսկ ես երեկվա նախաճաշից հետո ոչինչ չէի կերել, բացի աղքատիկ ընթրիքից:
– Իհարկե, – համարձակ պատասխանեցի ես: – Եթե իմանայի, հիմարավարի չէի վարվի:
– Նշանակում է, հիմա, որ գիտես, աչքաբաց կլինես:
– Իհարկե:
– Դե լավ: Իրեն տուր պուդինգի այդ կտորը, Մոուլդի: Նա, ինչպես երևում է, սարսափելի քաղցած է:
– Չէ, սպասիր, – առարկեց Մոուլդին: – Ես այս կտորը չեմ ուտի, – նա կտորը դրեց բաճկոնի գրպանը, – բայց թող Սմիթֆիլդը նախ վաստակի այն և ապացուցի, որ ճիշտ է ասում: Գնանք:
Մենք ետ գնացինք դեպի Քովնթգարդեն: Ես մոտիկ էի քայլում այն գրպանին, որտեղ պուդինգն էր, և ետ չէի մնում ընկերներիցս:
Երբ շուկային մոտեցանք, Մոուլդին շուրջը նայեց:
– Տեսնո՞ւմ ես առաջին խանութը, սյուների միջև, որտեղ կապույտ գոգնոցով մի մարդ է կանգնած, – հարցրեց ինձ: – Այնտեղ ընկույզի զամբյուղներ կան:
– Տեսնում եմ:
– Առաջին զամբյուղի մեջ նուշ է: Գնա այնտեղ, իսկ մենք կսպասենք քեզ:
Ես հասկացա, թե Մոուլդին ինչ էր պահանջում ինձանից: Նա ուզում էր, որ ես գնամ ու զամբյուղներից նուշ գողանամ: Ես արդեն որոշել էի, ինչ գնով էլ լինի, մի բաժին պուդինգ վաստակել և չտատանվեցի, թեպետև սիրտս թպրտում էր, երբ մոտենում էի խանութին: Խանութի այդ կողմում ծաղկակաղամբի և կանաչեղենի կույտեր էին թափած: Երբ մոտեցա, տեսա, որ պետք է պտույտ տամ և մյուս կողմից մոտենամ նուշին: Ես թաքնվեցի կաղամբի կույտի ետևը և տեսա, որ ընկուզավաճառ խանութպանը մեջքը իմ կողմը դարձրած՝ զրուցում է մի գնորդի հետ: Կաղամբ վաճառող կինը նույնպես նստել էր մեջքը իմ կողմը դարձրած: Նա ճաշում էր ուտելիքը ծնկին դրած: Զամբյուղը լիքն էր նուշով: Ես ձեռքս մեջը մտցրի մեկ, երկու, երեք անգամ, գրպանս լիքը լցրի և նեղլիկ անցքից դուրս գալով գնացի դեպի Մոուլդին ու Ռիփսթոնը, որոնք ինձ դիտում էին սյան ետևից:
– Հիանալի էր, Մմիթֆիլդ, – գոչեց Մոուլդին: – Ես ամեն ինչ տեսա: Դու իզուր ես հավատացնում, թե գործ անել չգիտես: Կեցցես, ահա քեզ պուդինգը:
– Ես ինքս այդպես ճարպկորեն երբեք չէի կարող, – ասաց Ռիփսթոնը:
– Դու, – արհամարհանքով վրա բերեց Մոուլդին: – Եթե դու երևակայում ես, թե Սմիթֆիլդի թեկուզ քառորդի չափ հաջող կարող ես գողանալ, ուրեմն սարսափելի պարծենկոտն ես: Ես ինքս էլ չէի կարող նուշն այնպես ճարպկորեն թռցնել, ինչպես նա արեց: Բայց իհարկե ուրիշ գործերի մեջ հավասարվել չի կարող, – ավելացրեց նա, վախենալով, թե ես չափից ավելի կհպարտանամ:
Քանի դեռ լույս էր, ամեն ինչ լավ էր ընթանում, բայց երբ գիշերը վրա հասավ, և ես նորից ընկա մութ ֆուրգոնը, սկսեցի սաստիկ խղճի խայթ զգալ: Այս անգամ Մոուլդին բարձ եղավ, և ինձ ամենալավ տեղը տվին: Ես գլուխս դրել էի նրա կրծքին, բայց չնայած դրան, քնել չէի կարողանում: Ես գող էի դարձել: Ես նուշ գողացա, փախցրի, վաճառեցի և ստացած դրամը ծախսեցի: Իմ բոլոր ջղերը լարվում էին ու զարկում, անընդհատ կրկնելով սարսափելի խոսքը՝ «գող»: Գո՛ղ, գո՛ղ, գո՛ղ, – կրկնում էր սիրտս, և ես ոչ մի րոպե հանգիստ չէի զգում ինձ:
– Գող, – շշնջացի ես:
Մոուլդին դեռ քնած չէր:
– Ո՞վ է գողը, – հարցրեց նա:
– Ես եմ, Մոուլդի:
– Լավ, բայց ո՞վ է քեզ ասում, որ դու գող ես, – ծաղրանքով հարցրեց Մոուլդին:
– Բայց առաջ երբեք գող չեմ եղել, – լրջորեն ասացի ես: – Հավատացնում եմ, որ երբեք չեմ եղել, դրա համար էլ այժմ այսպես տխուր եմ:
– Ստում ես, – ասաց Ռիփսթոնը, որ նույնպես դեռ քնած չէր:
– Ոչ, ճիշտ եմ ասում, – հավատացնում էի ես: – Մեռնեմ այս րոպեիս, թե որ ճիշտ չեմ ասում:
– է՜, ինչ կա որ, – ասաց Մոուլդին, – դու հիմա էլ կարող ես ասել՝ մեռնեմ այս րոպեիս, թե որ ես գող եմ:
– Չէ, այդ չեմ ասի, թե չէ՝ իսկապես կարող եմ մեռնել: Չէ՞ որ հիմա ես գող եմ:
– Դատարկ բան է, դու ի՞նչ գող ես, – վրա բերեց Մոուլդին: – Մի՞թե այսօրվա քո արածը կարելի է գողություն անվանել: Դա բոլորովին էլ գողություն չէ:
– Հապա ի՞նչ է: Ինձ միշտ ասել են, որ ուրիշի իրը վերցնելը նշանակում է գողանալ:
– Այդ ասում են նրանք, ովքեր չեն փորձել, դրա համար էլ չեն հասկանում, – ասաց Մոուլդին՝ բարձրանալով արմունկի վրա, որպեսզի ավելի հարմար քննարկի հետաքրքրական հարցը: – Ա՛յ, տեսնում ես, եթե մի որևէ տղա շուկայում մտնի խանութ, ձեռքը մտցնի դրամարկղը, և նրան բռնեն, դա կլինի գողություն: Եթե նա ձեռքը մտցնի գնորդների գրպանը, դա ևս գողություն կլինի: Բայց եթե մի փոքրիկ տղա աշխատում է մի կես պեննի վաստակել, և նրան բռնեն ուրիշի խնձորը կամ նուշը ձեռքին, կարծում ես դրա համար կդատե՞ն: Երբե՛ք: Պարզապես առևտրականը նրա վզակոթին կհասցնի, իսկ ամենաշատը, կկանչի պահակին: Նա էլ այդ տղային փայտով կծեծի և բաց կթողնի: Բայց եթե իսկական գող լիներ, պահակին կթողնեին, որ նա ինքը դատ տեսներ: Երբե՛ք:
– Եթե նուշ կամ ուրիշ բաներ վերցնելը գողություն չի կոչվում, ուրեմն ի՞նչ է կոչվում, – հարցրի ես Մոուլդիին:
– Ինչպես ուզես, դա կարող է կոչվել թռցնել, ծլկացնել, ծպպացնել, փախցնել, փռթացնել: Միևնույն չէ՞, թե ինչ կկոչվի:
– Իսկ եթե ոստիկանին հարցնեմ, նա ի՞նչ անուն կտա դրան:
– Բան ասաց, ո՞վ կհարցնի ոստիկանին: Հայտնի է, թե ինչ ստախոսներ են նրանք, – առարկեց Ռիփսթոնը:
– Խոստովանիր, Սմիթֆիլդ, որ դու պարզապես վախենում ես, – ասաց Մոուլդին:
– Չէ, չեմ վախենում: Ես միայն մտածում էի, թե սա գողություն է, իսկ եթե գողություն չէ, ուրեմն հիանալի է:
– Հենց բանն էլ այդ է, – ասաց Մոուլդին: – Երբ ես փոքրիկ էի և ապրում էի տանը, լսում էի, թե ինչպես հայրս լրագիր էր կարդում մայրիկիս համար: Ա՛յ, լրագրի մեջ էլ հաճախ գրում են, որ նույնիսկ դատավորներ էլ, որ այնքան խորամանկ մարդիկ են, նրանք էլ պետք է զգույշ լինեն, ամեն ինչ պետք է անվանեն ինչպես պետք է: Եթե մեկը իսկական գողության մեջ չի բռնվել, նրանք չեն համարձակվում գող անվանել նրան: Նրանք ասում են, որ նա «կողոպուտ» է կատարել կամ՝ «փոքրիկ խարդախություն»: Իսկ «կողոպուտը» մեծ բան չէ: Ա՛յ, Ռիփսթոնը մի անգամ մի թեյի գդալ էր փախցրել, նրան բանտ նստեցրին երկու շաբաթով: ճիշտ չէ՞, Ռիփսթոն:
– Կարիք չկա դա աչքս խոթելու, – բարկացած պատասխանեց Ռիփսթոնը: – Ես գիտեմ այնպիսի տղաների, որոնք երկու շաբաթից էլ ավելի են նստել և դեռ ծեծ էլ են կերել, բայց ես ամեն բան չեմ ասում:
Այդ ակնարկը երևի վերաբերում է Մոուլդիին, որը վիրավորվեց և Ռիփսթոնին շրջմոլիկ անվանեց: Բայց շուտով նրանք էլի հաշտվեցին, էլի մի քիչ ժամանակ խոսեցին զանազան բաների մասին և երկուսն էլ հանգիստ քնեցին:
Բայց ես, ինչպես և նախորդ գիշերը, երկար ժամանակ տանջվում էի քնելուց առաջ: Իմ ընկերների դատողությունները ինձ չհամոզեցին: Գուցեև նուշ փախցնելը գողություն չի կոչվում, բայց և այնպես ես այդպիսի բաներով զբաղվել չէի ուզում: Ես պատրաստվում էի հենց մյուս օրն առավոտյան Մոուլդիին և Ռիփսթոնին հայտնել, որ բոլորովին ազնիվ տղա եմ լինելու և սկսելու եմ աշխատել շուկայում: Եթե իրենք չեն ցանկանում ինձ ընկեր լինել, ես կհեռանամ նրանցից: Այս որոշումն ընդունելով քնեցի:
Մյուս առավոտյան արթնանալով՝ ես ինձ սարսափելի դժբախտ էի զգում: Սոսկալի մրսում էի, ատամներս զնգզնգում էին, ներսս մի տեսակ դողդողում էր, և ես պատրաստ էի իմ բոլոր շորերը տալ մի կում տաք սուրճի համար:
Մոուլդին սուրճի փող ուներ: Նախորդ երեկոյան նա պահել էր մի պարոնի ձին, երբ պարոնը մտել էր ճաշարան՝ ոստրե ուտելու: Դրա համար պարոնը նրան վեց պեննի էր տվել: Չորս պեննին ծախսել էինք ընթրիքի վրա, իսկ երկուսը պահել էինք նախաճաշի համար:
Մենք փողոց դուրս եկանք ցրտից դողալով: Անձրև էր գալիս, որ թեև շատ վարար չէր, բայց հարվածում էր ուժեղ: Փողոցի մայթը թաց էր ու ցեխոտ: Մենք դեռ սրճարան չէինք հասել, երբ զգացի, որ իմ շապիկն ու վարտիքը ամբողջովին թրջվել ու կպել են մարմնիս: Ես երեկվա իմ որոշումը չէի մոռացել և շարունակ ինձ սիրտ էի տալիս, որ արտահայտեմ այն: Բայց ինչպես սիրտ անեի: Ես քաղցած էի, թրջվել էի մինչև ոսկորներս և զգում էի, որ եթե իմ ընկերների հետ գժտվեմ, բոլորովին միայնակ ու անօգնական կմնամ:
– Երեք բաժակ սուրճ՝ երկու պեննի, – պահանջեց Մոուլդին բուֆետի աշխատողից:
Ամեն ինչ վերջացած էր: Եթե այդ սուրճը որևէ մեկ ուրիշի պատկաներ, ես թերևս կասեի իմ որոշումը, բայց հո չէի կարող Մոուլդիի հյուրասիրությունն ընդունելով՝ կշտամբել նրան մութ գործերի համար:
Մինչև սուրճը վերջացնելը Մոուլդին ասաց.
– Դե, սառելու կարիք չկա: Այսօր մենք գործ շատ կունենանք: Գիտե՞ս ինչ, Սմիթֆիլդ, լավ եղանակին ամեն ոք ինքն է իր գործի հետևից վազում, իսկ վատ եղանակին ուզում են մի ուրիշին վարձել իրենց փոխարեն:
Եվ այդ ճիշտ էր: Ամբողջ առավոտյան անձրև էր տեղում, և մենք ինչքան ասես աշխատանք ունեինք: Ես վաստակեցի տասնմեկ պեննի, Ռիփսթոնը մեկ շիլլինգ և մեկուկես պեննի, իսկ Մոուլդին՝ ինը և կես պեննի: Ես շատ ուրախ էի, որ Մոուլդիից ավելի էի վաստակել: Թեպետ մինչև ոսկորներս թրջվել էի և կոտրված շշի վրա ոտք դնելով ոտքիս մատը կտրել էի, բայց ինձ արտակարգ երջանիկ էի զգում, նայելով ազնիվ աշխատանքով վաստակած իմ փողերին: Ռիփսթոնը և Մոուլդին նույնպես սնունդի համար բավականաչափ փող վաստակելով՝ շուկայում ոչ մի խնձոր չթռցրին:
– Ա՛յ, կարելի է ասել՝ այս առավոտ ազնիվ աշխատեցինք, – փողերը մեզնից ստանալով, ասաց Մոուլդին, որ միշտ մեր գանձապահն էր լինում:
– Սա ավելի լավ է, քան զանազան վատ միջոցներով իրեր ճանկելը և վաճառելը, – համարձակվեցի ասել ես:
– Բան ասաց, իհարկե այսպես ավելի շատ կվաստակես:
– Ես կուզենայի, որ ինձ ստիպեն աշխատել և ոչ թե… ուրիշ թաներ անել, – ասացի ես:
– Իսկ ո՞վ է ստիպում քեզ: Բանն այն է, որ միշտ միևնույն գործով զբաղվել չի կարելի: Երբեմն գործն այնպես վատ է գնում, որ հեշտությամբ կարելի է սովից մեռնել: Իմ կարծիքով, պետք է անել ամեն բան, ինչ-որ ձեռքդ ընկնի:
Ռիփսթոնը միանգամայն համաձայն էր իր ընկերոջ կարծիքին:
Մենք գնացինք ճաշարան, շատ ուրախ ճաշեցինք, ընթրիքի համար փող առանձնացրինք և էլի վեց պեննի մնաց մեզ: Ընկերներս որոշեցին այդ վեց պեննիով ինձ համար կոշիկ գնել: Մենք գնացինք հնավաճառների շարքը և գնեցինք մի քիչ լայն, բայց շատ հարմար կոշիկ:
