Խոր անտառում էր ապրում փայտահատը իր երեք որդիների հետ:
Ավագ որդին չնայած շատ աշխատասեր էր, արագաշարժ, բայց ժլատ ու խորամանկ էր: Նա շարունակում էր հոր գործը. ամեն առավոտ գնում էր անտառ փայտ կտրելու և արեգակի մայր մտնելուն պես տուն վերադառնում: Ցավոք, նրա հետ դժբախտություն էր պատահել՝ կացնի անզգույշ հարվածից ձեռքը կտրվել էր. այժմ փայտ կտրել չէր կարողանում: Միջնեկն էլ չէր փայլում բարությամբ, բայց այդ ամենի հետ մեկտեղ, սիրում էր համեղ ուտեստներ պատրաստել և, գրեթե միշտ, մնում էր մայրիկի հետ տանը՝ օգնում նրան համեղ ճաշեր պատրաստել: Սա էլ փայտ կտրելուց իր ոտքն էր վնասել: Այ փոքրը այնքան բարի էր, որ երբեմն կարծում էին անխելք է. բոլորը նրան ծաղրում էին: Երբ լրացավ կրտսեր որդու տասնութ տարին՝ հայրը նրան անտառ ուղարկեց՝ փայտ կտրելու. այդպես էր կարգը: Բացի այդ միակ կերակրող ուժն էր մնացել. եղբայրները հաշմանդամ էին: Այդ օրը մայրը համեղ պատառներով զինեց որդու խուրջինը՝ մի մեծ տորթ և մի շիշ գինի: Բոլորը ծիծաղում էին նրա հետևից ու գոռում.
– Գնա՜, այ խելագար, եղբայրներդ հաշմանդամ են դարձել՝ մեկը ձեռք չունի, մեկը՝ ոտք. դու այդ խելքով ի՞նչ ես անելու. . .
Մեր հերոսը երկար քայլեց, թե քիչ՝ ինքը գիտի, մեկ էլ հանդիպեց մի ալեհեր ծերունու, որը սիրալիր բարևեց, ապա խնդրեց նրա տորթից մի կտոր՝ ասելով, որ շատ սոված է: Տղան, առանց վարանելու հանեց խուրջինում խնամքով դրված տորթը, գինին ու հպարտորեն ասաց.
– Արի՜, պապի,արի՜ մորս թխած տորթից կեր ինչքան սիրտդ կամենա:
Ալևորը ագահորեն ըմբոշխնեց անմահական տորթի մի քանի կտոր, գորովալից աչքերով նայեց մի քիչ հոգնած, բայց անասելի բարի տղային և ասաց.
-Դու հրաշք մարդ ես, քո ագահ եղբայրներին նման չես. նրանցից էլ ուտելիք էի խնդրել, բայց այդպես էլ չստացա: Այդ էր պատճառը, որ հաշմանդամ դարձրեցի նրանց՝ պատժեցի: Ծնողներդ ծերացել են, եղբայրներդ հաշմանդամ են, աշխատել չեն կարող. հույսն էլ նրանց դու ես: Տղաս, քեզ մի սագ կտամ՝ կախարդական է, երբ սոված լինես կդնես սեղանին ու կասես. <<ածի՜ր>>՝ սեղանդ տեսած ու չտեսած բարիքներով կլցվի: Մի բան էլ որդիս, ով փորձի գողանալ սագը նույն պահին քար կդառնա. այս է պատգամս: Հիմա վերցրու սագդ ու տուն գնա. . .
Տղան վերցրեց ալևորի նվիրած սագը ու ճանապարհվեց տուն.
Սովորության համաձայն, մայրը իրենց վերջին ունեցած բրնձով շիլա էր պատրաստում: Երբ տեսավ հեռվից դատարկաձեռն որդուն գլուխը կախեց.
Հայրն էլ իր հերթին սրտնեղվեց՝ չէ որ նա պետք է փայտ բերեր, որ վաճառեին ու ուտելիք գնեին: Հիմա ի՞նչ պիտի անեն. . .
Տղան ներս մտավ, սագը դրեց սեղանին ու ասաց.
– <<ածի՜ր>>
Այ քեզ զարմանք, ամբողջ սեղանը պատվեց անուշաբույր ուտելիքներով, չտեսնված քաղցրավենիքներով: Ընտանիքը վայելեց ընթրիքը և հետաքրքրությամբ լսեց տղայի ձեռքբերման մասին, որը ,եթե անկեղծ, անիրական էր. ինչևէ սագը կար. կերակրում էր իրենց, իսկ նրանք էլ երջանիկ էին, գոհ ու շնորհակալ: Ծնողների վերաբերմունքը դեպի փոքր տղան շատ էր փոխվել. հարևաններն էլ, իրենց հերթին, հարգանքով էին լցվել դեպի ծնողասեր, հաջողակ տղան: Միայն մյուս երկու եղբայրների սիրտն էր նախանձը կրծում. . .
Երկար մտորելուց հետո, որոշեցին գողանալ հրաշք սագին, տեղը դնել սովորական մի սագ, ապա վաճառել վերջինիս՝ վերցնելով գումարը հեռանալ: Այդպես էլ արեցին: Մի երեկո, երբ բոլորը կուշտ ընթրիքից հետո անուշ մրափում էին, նրանք փոխեցին սագերը ու փախան. . .
Երբ հասան վաճառականի տուն և բացեցին պարկի բերանը, ապշեցին՝ սագի փոխարեն մի մեծ քար էր: Վաճառականը, ահավոր բարկացավ, խաբեբաներ կոչելով նրանց, դուրս շպրտեց իր տնից: Ամոթից կարմրած վազում էին, իրենք էլ չգիտեին ուր. հանկարծ հանդիպեցին ալևորին.
-Սագը միայն բարի մարդու ձեռքում է կախարդական, իսկ նենգ,խաբեբա մարդկանց ձեռքերում քար է՝ ծանր քար.- ասաց նա:
Եղբայրները տեղնուտեղը քար դարձան՝ գյուղի խորհրդանիշ: Այդ օրվանից գյուղի մարդիկ իրար երբեք չէին ստում. . .
Մարդի՜կ, բարի եղեք, մի՜ ստեք . . .
Թարգմանեց Ժաննա Կոբելյանը
