Ես չհամարձակվեցի չկատարել միսիս Հապկինսի հրամանը: Եթե նրա ամուսինը իմ տերն էր, ապա նա էլ իմ տիրուհին էր: Արագ վեր թռա անկողնից և սկսեցի հագնվել:
– Կոշիկներդ մի հագիր, – ձայն տվեց նա սանդուղքի վրայից, – թող վերևը մնան:
Այս նոր պատվերը մասամբ հանգստացրեց ինձ: Ես հիշում էի, թե նա ինչպիսի դժկամությամբ ընդունեց ինձ, և վախենում էի, թե այժմ, քանի որ Ջորջը տանը չէ, պարզապես ինձ փողոց կգցի, բայց այդ դեպքում, իհարկե, չէր պատվիրի կոշիկները թողնել: Ցած իջնելով՝ տեսա, որ նա հյուրասենյակում նստած է մենակ, ու նրա աչքերը արցունքից կարմրել և ուռել են:
– Ներս արի, – անհամբեր գոչեց նա, տեսնելով որ ես անվճռականությամբ կանգ առա շեմքում: – Ներս մտիր և դուռը ծածկիր:
Ես ներս մտա, թեև իմ վախն ու տարակուսանքը շարունակ աճում էին:
– Մոտ եկ, մոմը դիր սեղանին և մոտեցիր, որ մի լավ նայեմ քեզ: Չէ՞ որ ես համարյա չեմ տեսել քեզ:
Չգիտեմ, թե նա ինչ էր մտածում իմ մասին, բայց երբ իր կարմրած ու լացած աչքերով ուշի-ուշով դիտում էր ինձ, թվում էր, թե նա պարզապես հարբած պետք է լինի:
– Նստիր, – ասաց նա, կարծես գոհանալով իր տեսածից, – և ասա, ի՞նչ տղա ես դու:
– Այսինքն՝ ինչպե՞ս թե ինչ տղա եմ, – զարմացած հարցրի ես:
– Դու բոլորովին փչացած երեխա՞ ես, մինչև ուղն ու ծուծը փչացա՞ծ ես, ինչպես այն փոքրիկ սրիկաները, որոնք ապրել են մեզ մոտ:
Նա ակնապիշ նայում էր ինձ, և ես զգում էի, որ կարմրում եմ: Ի՞նչ պատասխանեի: Իհարկե, եթե լավ տղա լինեի, միստր Հապկինսը ինձ իր մոտ չէր վերցնի:
– Ես չգիտեմ, թե ի՞նչ Է նշանակում բոլորովին փչացած տղա, – ասացի ես: – Կարծում եմ, որ ես բոլորովին փչացած չեմ: Ավելի լավ Է դուք միստր Հապկինսին հարցրեք, թե ես ինչպիսին եմ:
– Վաղո՞ւց է, որ գող ես:
– Մի քանի շաբաթ:
– Միայն շաբա՞թ: Իսկ հաճա՞խ ես բանտ նստել:
– Ոչ մի անգամ:
– Ոչ մի անգա՞մ: Մայր ունե՞ս:
– Ունեի, մեռավ, երբ ես դեռ փոքրիկ էի:
– Իսկ հա՞յր:
– Չգիտեմ, գուցե նա էլ է մեռել: Ինձ համար միևնույն է:
– Նա երևի գող է: Համարյա միշտ բանտ է նստում, չէ՞:
– Իմ հայրը բա՞նտ նստի: Այդ ո՞վ հնարեց: Նա լավ դաս կտար նրան, ումից որ այդպիսի խոսքեր լսեր: Իմ հայրը ազնիվ մարդ է: – Զայրույթն ինձ համարձակություն տվեց նայելու ուղիղ նրա աչքերին: Նա ժպտաց:
– Իսկ ինչո՞ւ ես դու գող դարձել, – հարցրեց նա: – Ինչպե՞ս ծանոթացար Ջորջի հետ: Նա քեզ դո՞ւր է գալիս:
– Այո, շատ, – շտապեցի պատասխանել ես: – Նա շատ լավ մարդ է:
– Նա լա՜վ մարդ Է, – գոչեց միսիս Հապկինսը չարախնդությամբ: – Քեզ ասեմ, թե ով Է նա: Նա սարդ է, որ աննկատելիորեն քեզ կքաշի իր ոստայնի մեջ և կծծի քո ամբողջ արյունը:
-Կծծի իմ արյո՞ւնը: – Այն բուռն տոնը, որով խոսում Էր միսիս Հապկինսը, վախեցրեց ինձ:
– Ամեն մեկի արյունը, ով որ նրա ճանկն ընկնի: Նա իսկական վամպիր է: Ի՞նչ ես կարծում, նա քեզ ինչո՞ւ է իր մոտ վերցրել:
Եթե նա չգիտեր, թե ինչու, ապա երևի Ջորջ Հապկինսը կբարկանար ինձ վրա, երբ ես նրան ասեի: Իսկ եթե գիտեր, ուրեմն պատասխանելու կարիք չկար: Ես հասկանում էի, որ նա իր ամուսնու հետ կռված լինելով՝ ուզում Է ինձ նրա դեմ հանել: Բայց հիշելով, թե սովորաբար իրեն ինչպես էր պահում միսիս Բերկը, ես խիստ զգույշ էի դարձել, եթե իմ տիրոջ մասին որևէ վատ բան ասեմ, նա հենց վաղն էլ նրա հետ հաշտվելուց հետո ամեն ինչ կպատմի: Բացի դրանից, համոզվելով, որ նա հարբած չէ, սկսեցի ավելի վախենալ նրանից: Այս ամենը ինձ ստիպեց քաշվել դեպի դուռը, մտածելով առաջին իսկ հարմար առիթին վազել վերև և փակվել իմ ննջարանում:
– Մենք իրար հետ հարմարվել ենք, – ասացի ես հնարավորին չափ հաշտ տոնով: – Ես ամեն ինչից գոհ եմ: Եթե մի որևէ բան վատ լինի, դրա մասին կարելի է խոսել վաղը առավոտյան:
Նա մի քանի վայրկյան ինձ նայեց կարեկից հայացքով, որն ինձ ավելի շփոթեցրեց, քան նրա զայրույթը:
– Լավ է, եթե դու այդ ասում ես չիմանալով, – խոսեց նա: – Դու գոհ ես: Գոհ ես, որ պիտի բանտ նստես մի քանի ամիս, գուցե և մի քանի տարի: Գոհ ես, որ ամբողջ կյանքումդ կրելու ես մի անուն, որը խայտառակություն է լինելու և քեզ համար, և քո բոլոր մերձավորների համար: Ասենք թե դու ոչ հայր ունես, ոչ մայր, բայց մի՞թե չկա մեկը, որ երբևէ բարի է եղել քո նկատմամբ և որի մասին դու մտածելու ես, երբ քեզ բանտ նստեցնեն գողության համար:
Այո, իհարկե այդպիսի մարդ կար: Ես հիշեցի միսիս Ուինքշիփին, հիշեցի այն գիշերը, երբ նա և Մարթան ապաստան տվին ինձ, կերակրեցին, հագցրին և գուրգուրում էին ինձ, հիշեցի, թե ինչպես նա ուզում էր ինձ ազնիվ տղա դարձնել, և զգացի, որ ինձ համար շատ ու շատ ծանր կլիներ, եթե նա իմանար, որ ես գողության համար բանտ եմ նստել: Բայց ինչո՞ւ պիտի վախենամ դրանից: Չէ՞ որ Ջորջ Հապկինսը խոստացել Է ինձ փրկել ամեն փորձանքից:
– Ես բանտ չեմ ընկնի, – ասացի ես: – Արդեն երկու ամսից ավելի է, ինչ զբաղվում եմ այս գործով և ոչ մի անգամ չեմ բռնվել: Իսկ այն ժամանակ դեռ ինձ ոչ ոք էլ չէր օգնում:
– Իսկ հիմա դու օգնող գտել ես, – գոչեց միսիս Հապկինսը: – Նա քեզ կօգնի, որ ավելի երկար նստես բանտում: Նա միշտ Է այդպես անում: Հազար անգամ ինձ ասել Է. «Ես երբեք թարմ ձեռքերով աշխատել չեմ սկսում, մինչև չազատվեմ հներից: Ամեն մի տղա ինձ մոտ կծառայի այնքան, քանի դեռ ոստիկանությանը հայտնի չի լինի, քանի դեռ նրան չեն հետևի»: Հիմա հասկանո՞ւմ ես ինձ:
Դժվար չէր հասկանալը:
– Բայց միստր Հապկինսը ինձ այդպես չէր ասում, – նկատեցի ես: – Նա խոստացել է, որ փող չի խնայի ինձ փորձանքից փրկելու համար:
– Խոստացե՜լ է: Մի՞թե կարելի Է հավատալ այդ խաբեբայի, այդ չարագործի խոստումներին: Լսիր, տղա: Ես քեզ շատ բան պատմեցի: Դու կարող ես հենց վաղը մատնել ինձ, և նա ինձ ծեծելով կիսամեռ կանի, ինչպես արդեն շատ անգամ արել է: Ինձ համար միևնույն է, արդեն ձանձրացել եմ այս կյանքից:
Նա ընկավ աթոռին, գլուխը դրեց սեղանին և լաց եղավ այնպես դառնորեն, որ իմ աչքերն էլ լցվեցին արցունքով:
– Խնդրում եմ, մի վախեցեք, – ասացի ես՝ մոտենալով նրան: – Ես նրան ոչինչ չեմ ասի: Ես չեմ վնասի մի մարդու, որն իմ բարին է ցանկանում:
– Ես եմ քո բարին ցանկանում, – ասաց նա՝ սեղանից բարձրացնելով իր արտասվաթոր դեմքը: – Այն ամենը, որ քեզ ասացի, ճշմարտություն է, իսկական ճշմարտություն:
– Հավատում եմ ձեզ, միայն ինձ խորհուրդ տվեք, թե ի՞նչ անեմ ես:
– Գնա, պառկիր քո անկողնում և ինքդ մտածիր: Գող լինելու համար դու շատ փոքրիկ ես: Գնա և մտածիր, թե ո՞ւր կգնաս, երբ փախչես այստեղից:
– Իսկ եթե փախչեմ, նա կհետապնդի՞ ինձ, ի՞նչ եք կարծում:
– Գտիր այնպիսի տեղ, ուր նա չի համարձակվի հետապնդել քեզ: Գնա, պառկիր և մտածիր դրա մասին: Դե, ցտեսություն:
Ես վերադարձա իմ սենյակը խոր մտքի մեջ ընկած: Հեշտ էր նրա համար ասել՝ «պառկիր և մտածիր»: Ինչպե՞ս կարող էի մտածել, երբ այդ օրվա բոլոր արտասովոր դեպքերից հետո իմ գլխում մնացել էր միայն մի տեսակ քաոս: Ինձ համար պարզ էր միայն մեկ բան. միսիս Հապկինսն ինձ ճշմարտությունն ասաց: Նրա ամուսինը սրիկա է, և եթե ես նրա մոտ մնամ, ինձ սպասում է ամենաթշվառ վիճակ: Ես պետք է փախչեմ, բայց ո՞ւր: Որտե՞ղ նա չի համարձակվի հետապնդել ինձ: Այդ ի՞նչ տեղ է: Այդ հարցը ես լուծել չկարողացա: «Ավելի լավ է հիմա քնեմ, – ինքս ինձ ասացի ես, – իսկ վաղը միսիս Հապկինսի հետ կխոսեմ դրա մասին: Երևի նա ինձ մի որևէ խորհուրդ կտա»:
Միստր Հապկինսի նախորդ օրվա նվիրած հիանալի ժամացույցը ցույց էր տալիս ժամը ութը, երբ ես արթնացա հաջորդ առավոտյան: Ես չէի իմացել, թե միստր Հապկինսն ինչպես էր տուն վերադարձել, բայց այժմ լսեցի նրա կոշիկների ճռճռոցը սանդուղքի վրա. նշանակում է նա տանն էր: Ես սպասում էի, թե նա ինձ կկանչի, բայց առանց մի խոսք ասելու անցավ իմ սենյակի մոտով, և մի քանի րոպե հետո լսեցի, որ նա տնից դուրս է գնում: Ես պառկել էի անկողնում և մտածում էի, թե ի՞նչ պիտի անեմ, երբ վեր կենամ, մեկ էլ հանկարծ փողոցի դուռը բացվեց, և ես սանդուղքի վրա երկու տղամարդու ոտնաձայներ լսեցի: Քիչ անց Ջորջ Հապկինսը մտավ իմ սենյակը:
– Դե, Ջիմ, – ասաց նա, – ինչպես երևում է, այսօր դու պետք է և՛ խոհարար լինես, և՛ ծառա, և ամեն ինչ. տիկինը հիվանդացել է:
– Ծա՞նր է հիվանդ, սը՛ր, – հարցրի ես հիշելով նրա դեմքի նախորդ օրվա տարօրինակ արտահայտությունը:
– Այնքան ծանր, որ հիմա ես գնացել էի բժիշկ հրավիրելու: Բժիշկն ասում է, թե տիֆ է սկսվում:
Պարզվեց, որ միսիս Հապկինսի հիվանդությունը կատակ բան չէր և շարունակվեց երեք շաբաթ: Այդ ամբողջ ժամանակամիջոցում ես ոչ մի անգամ նրան չտեսա: Միստր Հապկինսը վարձել էր մի պառավ կին, որը խնամում էր տիկնոջը, ուտելիք էր պատրաստում և տնային գործեր կատարում, իսկ ես ջանասիրությամբ օգնում էի նրան: Ուրիշ գործ չունեի: Տերս իր խոստումը չէր կատարում և չէր մտածում ինձ սովորեցնել մեր արհեստի բոլոր նրբությունները: Նա տիֆով վարակվելուց այնպես էր վախենում, որ համարյա երբեք տանը չէր մնում: Նա ճաշում էր սեղանատանը ինձ հետ նստելով բաց լուսամուտի մոտ և շարունակ հոտ քաշելով մոտը դրած սպիրտի սրվակից: Հետո դուրս էր գնում և մինչև ուշ գիշեր տուն չէր վերադառնում: Քնում էր միևնույն սեղանատանը, բազմոցի վրա:
Իմ դրությունը շատ լավ էր: Ինձ կերակրում էին լավ: Տերս միշտ ինձ մի շիլլինգ էր տալիս, երբ խնդրում էի, և թույլ էր տալիս երեկոյան ժամը վեցից մինչև տասը զբոսնել որտեղ որ ցանկանամ: Նա ոչ միայն ինձ վատ բան չէր սովորեցնում, այլ, ընդհակառակն, ամեն առավոտ տանից դուրս գնալիս ինձ ասում էր, «խնդրեմ դու գործի չանցնես և ոչ մի վատ տեղ չգնաս: Եթե ձանձրանում ես, գնա թատրոն կամ համերգ: Եթե քեզ փող է հարկավոր, վերցրու ինձանից, բայց ինքդ ձեռք չբերես»: Այսպիսով թեև միսիս Հապկինսի տված խորհուրդը չէի մոռանում, բայց գտնում էի, որ այժմ փախչելը մեծ հիմարություն կլինի: Բացի դրանից, թեպետ ես իմ հիվանդ տիրուհուն չէի տեսնում, բայց հաճախ նա ինձ մանր հանձնարարություններ էր անում: Ես նրան փոքրիկ ծառայություններ էի մատուցում, և ինձ թվում էր, որ իմ կողմից շատ անազնիվ բան կլինի, եթե ես նրան լքեմ իր հիվանդ ժամանակ:
Երեք շաբաթ հետո միսիս Հապկինսը դուրս եկավ իր սենյակից: Նա խիստ նիհարել էի և գունատվել, նրա երկար մազերը կարճ խուզված էին, իսկ գլխին կար կանացի թասակ: Դա այնքան էր այլանդակել նրան, որ ես հազիվ ճանաչեցի: Միստր Հապկինսը, որ արդեն երկու շաբաթ չէր տեսել իր կնոջը, նույնպես զարմացած էր նրա դեմքի փոփոխությունից:
– Այդ ի՜նչ այլանդակն ես դարձել, – ասաց նա: – Ես լինեի քո տեղը այդպիսի կերպարանքով սենյակից դուրս չէի գա:
– Ես կուզենայի տասնապատիկ ավելի այլանդակ լինել քեզ ճաքեցնելու համար, – թշնամական տոնով պատասխանեց կինը:
Ակներև էր, որ միսիս Հապկինսի հիվանդությունը չէր հաշտեցրել իմ տերերին:
Հետևյալ օրը տուն վերադառնալով ես շատ զարմացա, տեսնելով, որ միսիս Հապկինսը նստած է սեղանատանը միստր Հապկինսի և էլի երկու մարդու հետ: Նրանք ինչ-որ բանի մասին ուրախ զրուցում էին ծիծաղում և թվում էր, որ միանգամայն համերաշխ են: Ի դեպ, ըստ երևույթին նրանք խոսում էին կարևոր գործի մասին, որովհետև երբ ներս մտա, միստր Հապկինսն ինձ ցույց տվեց իր բարեկամներին: Նրանք ինձ ոտքից-գլուխ դիտեցին, որից հետո ինձ հրամայվեց կամ գնալ քնելու, կամ թե գնալ էլի զբոսնելու: Ես ընտրեցի առաջինը:
Չգիտեմ, թե որքան էի քնել, մեկ էլ ինձ արթնացրեց մեկի ձեռքի շփումը իմ ուսին և միսիս Հապկինսի ձայնը:
– Քնած չե՞ս, Ջիմ:
– Ոչ, քնած չեմ:
– Դու մտածե՞լ ես, այն մասին, ինչ-որ մենք խոսեցինք իմ հիվանդության նախօրյակի գիշերը:
– Այո, դրա մասին ես շատ ու շատ եմ մտածել:
– Եվ ի՞նչ: Որոշե՞լ ես հետևել իմ խորհրդին:
– Այո, իհարկե, միայն թե չգիտեմ, թե ո՞ւր փախչեմ:
Դու պետք է շուտ որոշես: Եթե վաղը չգնաս, ամբողջ կյանքումդ կզղջաս: Դու այսօր սեղանատանը տեսար իմ ամուսնու երկու բարեկամներին՝ Թուիներին և Ջոն Արմիտեջին: Նրանք միասին մի վատ գործի են գնալու և քեզ էլ օգնական են վերցնելու:
– Այդ ի՞նչ գործ է.
– Կողոպուտ: Սը՜սս… այլևս ոչինչ մի հարցնի: Այդ արվելու է վաղը կամ մյուս օրը՝ գիշերով… ֆուլգերում, Պրեսկոր փողոց 12, ծերունի միստր Ջենեթի մոտ: Լսիր ինձ: Վաղը առավոտյան, հենց որ վեր կենաս, գնա այնտեղ։ Նա չի համարձակվի քեզ հետապնդել, և ամեն ինչ պատմիր: Միայն թե իմ մասին ոչինչ մի ասի: Հասկանո՞ւմ ես:
– Հասկանում եմ, մի անհանգստացեք, խնդրում եմ, – պատասխանեցի ես:
– Ես չեմ էլ անհանգստանում, գիտեմ, որ դու բարի տղա ես և չես ուզի բարիքը չարիքով վարձատրել: Ցտեսություն, ես պետք է ցած իջնեմ, հիմա նրանք կվերադառնան: – Նա իր տաք ձեռքով թփթփացրեց իմ այտին և դուրս գնաց:
Վերջապես պետք է սկսվեր իմ ծառայությունը միստր Հապկինսի մոտ: Միայն տարօրինակ բան էր, որ նա ինձ օգնական էր վերցնում կողոպուտի պես մի կարևոր գործում, առանց նախապես սովորեցնելու, ինչպես խոստացել էր: Ինձ էլ ավելի զարմանալի Էր թվում միսիս Հապկինսի վարմունքը: Եթե միայն նա ուզում Էր, որ ես փախչեմ ու վատ գործին չմասնակցեմ, ինչու հայտնեց իր ամուսնու գործակիցների անունը և այն տան տեղը, որը նրանք պատրաստվում էին կողոպտել: Ես անկողնում շուռումուռ էի գալիս՝ շարունակ մտածելով միևնույն բանի մասին, բայց իմ հիմար գլուխը չէր կարողանում լուծել այդ հարցերը: Վերջապես որոշեցի հետևյալ առավոտը, հենց որ վեր կենամ, վազեմ Սփիթալֆիլդ, այնտեղ գտնեմ Ռիփսթոնին, ամեն ինչ պատմեմ նրան և մի խորհուրդ հարցնեմ: Սկզբում ուզում էի խորհուրդ ստանալու համար դիմել միսիս Ուինքշիփին, բայց հիշելով, որ նրա տան մոտ կարող էի հորս հանդիպել, և որ միսիս Ուինքշիփը գուցե ինձ վրա բարկանա Բելչերին դավաճանելու համար, այդ մտադրությունից հրաժարվեցի:
Գլուխ 29. ԵՍ ԴԱՎԱՃԱՆՈՒՄ ԵՄ ՋՈՐՋ ՀԱՊԿԻՆՍԻՆ։ ՎԱՐԱԳՈՒՅՐՆ ԸՆԿՆՈՒՄ Է
