Ռուբեն Ղարիբյան, մանկական բանանստեղծություններ
***
Լուսիկի կատուն
-Բժի՜շկ, բժի՜շկ, ե՛կ մեր տուն,
Շատ հիվանդ է մեր կատուն,
Մի ճար արա’ լավանա,
Թե չէ ձեռքից կգնա…
Մեր Վաչիկը ահագին
Ճերմակ խալաթը հագին,
Լուսիկի հետ մտավ տուն,
Ուր պառկած էր մեր կատուն…
Նայեց սուր-սուր ճանկերը,
Շոյեց կեռ-կեռ հոնքերը,
Ծոցատետրը դուրս բերեց,
Գրիչն առավ ու գրեց.
«Ոչի՜նչ, ոչի՜նչ, ձեր կատուն
Չունի այնքան տաքություն,
Մի մուկ, մի ձուկ, որ ուտի,
Շուտ կկանգնի նա ոտի»…
***
Անտառի բնակիչները
Հաստ արջուկը, գայլ մայրիկը,
Նապաստակը, սկյուռիկը
Եվ աղվեսը հավաքվեցին
Ու զրուցել սկսեցին,
Թե ձմեռը ցուրտ անտառում
Ով ինչպես է դիմավորում։
Արջուկն ասաց.
– Է՜, ինձ ի՞նչ կա,
Ինչքան կուզե
Թող շատ ձյուն գա,
Ես ուտելու կարիք չունեմ
Ողջ ձմեռը պիտի քնեմ։
Դո՞ւ, սկյուռի՛կ,
Սիրուն քույրիկ։
– Չէ, սիրելիս,
Ի՞նչ քուն, ի՞նչ բան,
Ես սովոր չեմ անգործության,
Ես չեմ նստում անգործ ու լուռ,
Հավաքում եմ մի քանի բուռ
Կաղին, ընկույզ,
Մի քիչ էլ թուզ։
Երբ իջնում է ձյունը փափուկ,
Փչակիս մեջ տաքուկ-տաքուկ
Իմ ունեցած այդ պաշարով
Ապրում եմ լավ ու ապահով,
Մինչև նորից գարուն բացվի,
Անտառն անուշ մրգով լցվի։
Իսկ դո՞ւ ինչպես,
Պատմի՛ր, աղվե՛ս։
– Է՜, ի՞նչ պատմեմ,
Այդ մի բանում
Ես ինձ երբեք չեմ հավանում,
Չեմ հավաքում ձմռան պածար,
Ինձ մնում է միայն մի ճար՝
Գաղտագողի գյուղ եմ մտնում,
Թե հաջողվեց, հավ եմ գտնում,
Աշխարհն իմն է
Ու ինձ համար
Հավասար են
Ձմեռ, ամառ։
Բայց երբ հավը վերջանում է,
Կյանքս էլ ասես կարճանում է,
Ստիպված եմ լինում նորից
Իջնել սարից, ելնել ձորից,
Արյան գնով
Գյուղը մտնել,
Թաքուն ուրիշ
Մի հավ գտնել։
Դո՞ւ սպիտակ,
Ժիր նապաստակ։
– Չէ՛, իմ կյանքը
Շայնքան վատ չէ,
Չարչարանքս էլ,
Ասենք, շատ չէ,
Մերկ անտառում միշտ ցատկոտում,
Ծառի կեղև եմ կրծոտում,
Բույս եմ հանում խոր ձյան տակից
Եվ այդպիսով պահում եմ ինձ,
Մինչև նորից
Գարուն բացվի,
Անտառը թարմ
Խոտով լցվի։
Իսկ դո՞ւ, մռայլ,
Գորշավուն գայլ։
– մի հարցրեք, գործս վատ է,
Մտածմունքս անչափ շատ է,
Հոտն իջնում է սարերից ցած,
Դատարկ փորով
Ու թույլ ոտով
Թե անցնում եմ
Գյուղի մոտով,
Մեկ հովիվն է հարայ տալիս,
Մեկ շներն են վրաս գալիս,
Մեկ որսորդն է ինձ հալածում,
Դրանց ձեռքից չունեմ պրծում…
Էլ ի՞նչ ասեմ,
Շատ բան կա դեռ,
Կյանք չեմ տեսնում
Ամբողջ ձմեռ,
Ահ ու դողով դես-դեն վազում
Չարչարվում եմ ու սպասում,
Մինչև նորից գարուն բացվի,
Սարն ոչխարի հոտով լցվի…
– Այդ քիչ դեռ, հայրենակի՛ց, –
Ասաց սկյուռրն իր փչակից , –
Երբ տալիս ես
Հոտին վնաս,
Ո՞վ կուզի որ
Դու ողջ մնաս…
Ծառ ու ծաղիկ լուռ ննջում են,
Շուտով հովն էլ կլռի,
Բայց դեռ նստած զրուցում են
Բնակիչներն անտառի…
***
Անձրև-անձրև
Անձրև՛-անձրև, մի՛ մաղի,
Ես գնում եմ խաղողի։
Թեթև գնամ, ծանր գամ,
Խաղող բերեմ մեղրահամ,
Դատարկ գնամ, լիքը գամ,
Խաղող բերեմ, տատիս տամ,
Տատս ասի.
– Ջան, ջան, ջան,
Աշխատասեր թոռնիկ ջան։
***
Ճոճանակի երգը
Ա՛յ ճոճանա՛կ, ճոճանա՛կ,
Գնա՛, արի՛ շարունակ,
Իջի՛ր ներքև, ելի՛ր վեր,
Մեզ էլ քեզ հետ տա՛ր ու բե՛ր։
Հրաչիկը վախ չունի,
Նման է ժիր թռչունի,
Թևերն օդում տարածում,
Ճռվողում է՝ երգ ասում։
Աշոտիկը փոքր է դեռ,
Երբ որ դառնա ինժեներ
Ու ցած նայի մեծ շենքից,
Չի սարսափի բարձունքից։
Արա՛մ, դու էլ ե՛կ նստիր,
Գուցե դառնաս նավաստի,
Երբ փոթորիկ բարձրանա,
Ծովում դու չես վախենա։
Ա՛յ ճոճանա՛կ, ճոճանա՛կ,
Գնա՛, արի՛ շարունակ,
Իջի՛ր ներքև, ելի՛ր վեր,
Մեզ էլ քեզ հետ տա՛ր ու բե՛ր։
