Բանանիտոյին առաջ քաշեցին,
Դարձավ մինիստր, բայց շուտ քշեցին:
Պահնորդների պետը հիմար մարդ չէր: Ընդհակառակը, նա շատ խորամանկ էր:
«Այս մարդը, – Բանանիտոյին թագավորի պալատ ուղեկցելով մտածում էր նա, – իր քաշով մեկ ոսկի արժի, գուցե և ավելին: Եվ քանի որ ես բավական մեծ գանձապահարան ունեմ, էլ ինչո՞ւ պիտի նրա մեջ մի քանի կիլո ոսկի չպահեմ, այնտեղ այդ ոսկիներին ոչ ոք ձեռք չի տա և մկներից էլ պաշտպանված կլինեն: Թագավորն անպայման ինձ մեծ պարգև կտա»:
Բայց նրա հույսերը չարդարացան: Իմանալով պատահածի մասին, Ջակոմոն թագավորը հրամայեց նկարչին իր մոտ բերել, ոստիկանապետին սառը հրաժեշտ տալով, թագավորն ասաց.
– Ձեր հայտնագործության համար դուք հատուկ ծառայության մեդալ կստանաք:
– Ինչի՞ս է պետք այդ մեդալը, – քթի տակ փնթփնթում էր ոստիկանապետը: – Ես արդեն քսանչորս այդպիսի մեդալ ունեմ և բոլորն էլ խաղաքարտից են: Եթե իմ սեղանների ոտները ծուռտիկ լինեին, ես այդ մեդալները կդնեի դրանց տակ, որպեսզի չշարժվեին:
Նկարիչը ամենակարող թագավորին ներկայացավ առանց հուզմունքի: Աչքը գցած թագավորի նարնջագույն կեղծամին, որն այնպես էր շողշողում թագավորի գլխին, կարծես շուկայում ցուցադրված նարնջով լի զամբյուղ լիներ, նա հանգիստ պատասխանում էր Ջակոմոնի հարցերին:
– Ինչո՞ւ եք այդպես նայում, – հարցրեց թագավորը:
– Ես հիանում եմ ձեր մազերով, ձերդ մեծություն:
– Իսկ դուք կարո՞ղ եք այսպիսի մազեր նկարել:
Ջակոմոնը հոգու խորքում հույս ուներ, որ Բանանիտոն ուղղակի իր ճաղատի վրա գեղեցիկ մազեր կնկարի, և ինքն այլևս ստիպված չի լինի ամեն անգամ քնելուց առաջ մազերը հանել ու դնել պահարանի վրա:
– Այդքան գեղեցիկ, իհարկե, չեմ կարող, – պատասխանեց Բանանիտոն, կարծելով, թե այդ պատասխանով թագավորին հաճույք կպատճառի:
Հոգու խորքում նա խղճում էր թագավորին, որին սեփական ճաղատն այդքան վշտացնում էր: Ախր, շատերը բոլորովին մազերը խուզում են, որպեսզի չսանրվեն: Բացի այդ, մարդկանց, միևնույն է, մազերի գույնով չեն դատում: Ջակոմոնը թեկուզ ունենար սեփական գեղեցիկ մազեր, սև ու գանգուր, միևնույն է, էլի նույն սրիկան ու ծովահենը կլիներ, ինչպես որ նրան մարդիկ գիտեին:
Հառաչելով, Ջակոմոնը որոշեց իր ճաղատը մազերով զարդարելու միտքը միառժամանակ հետաձգել: Բայց դրա փոխարեն նա որոշեց Բանանիտոյի տաղանդն օգտագործել այնպես, որպեսզի ինքը պատմության մեջ մնա որպես մեծ թագավոր:
– Ես քեզ կենդանաբանական այգու մինիստր կդարձնեմ, – ասաց նա նկարչին: – Կենդանաբանական այգի ունենք, բայց արի տես, որ մեջը գազաններ չկան, դու ինքդ պետք է գազաններ նկարես: Եվ, խնդրում եմ, որ գազանների բոլոր տեսակներից լինեն:
«Ավելի լավ է մինիստր լինել, քան բանտ նստել», – մտածեց Բանանիտոն: Եվ մինչև երեկո, բազմաթիվ հանդիսականների աչքի առաջ, նա հազարավոր տեսակի գազաններ և կենդանիներ նկարեց ու կենդանացրեց: Առյուծներ, վագրեր, կոկորդիլոսներ, փղեր, թութակներ, կրիաներ, պելիկաններ: Շներ էլ նկարեց: Պատկերացրեք, նույնիսկ շներ բակապահ, բարակ, շպից, տաքսա, որոնք սկսեցին բարձր-բարձր հաչել, տհաճություն պատճառելով պալատականներին:
– Ի՞նչ կլինի մեր օրը, եթե նորին մեծությունը թույլ տա, որ շները հաչեն, – մռթմռթում էին նրանք: – Դա ախր օրենքին հակառակ է: Նման վատ օրինակ աչքի առաջ ունենալով, մարդկանց գլխում վտանգավոր մտքեր կառաջանան:
Բայց Ջակոմոնը հրամայեց Բանանիտոյին չխանգարել և թույլ տալ, որ նա իր ուզածն անի: Այսպիսով, պալատականներն ստիպված էին իրենց զայրույթը խեղդել և հաշտվել:
Մինչ Բանանիտոն նկարում էր, գազաններն իրենց տեղերն էին գրավում վանդակներում: Այսպես, ավազանի մեջ հայտնվեցին սպիտակ արջեր, ծովառյուծներ, պինգվիններ, իսկ կենդանաբանական այգու ծառուղիներում երեխաներին ման ածելու համար երևացին սայլակներին լծած իշուկներ:
Այդ երեկո Բանանիտոն չկարողացավ վերադառնալ իր ձեղնահարկը գիշերելու: Թագավորը նրան պալատում առանձին սենյակ հատկացրեց և դռների վրա տասը պահակ նշանակեց, որպեսզի նկարիչը հանկարծ չփախչի:
Հաջորդ օրը կենդանաբանական այգում այլևս անելիք չկար, և Բանանիտոյին դարձրին սննդամթերքի մինիստր կամ, ինչպես ասում էին, պետության առաջին թղթագործը: Նրա համար սեղան պատրաստեցին և անհրաժեշտ ամեն բան տվեցին, որպեսզի պալատի մուտքի մոտ նկարի: Մարդիկ կարող էին դիմել նրան ուտելու համար ամեն բան ստանալու խնդրանքով:
Սկզբում ոմանք հիսաթափվեցին: Եթե Բանանիտոյից թանաք էին ուզում, որը խաբեբաների լեզվով նշանակում էր հաց, նա իսկույն մի սրվակ թանաք էր նկարում և ասում.
– Հետևյալը.
– Իսկ ինչի՞ս է պետք թանաքը, – փնթփնթում էր ձախորդը, – ոչ ուտել կարող եմ, ոչ խմել:
Բայց շուտով մարդիկ հասկացան, որ եթե ուզում են Բանանիտոյից որևէ բան ստանալ, պետք է առարկաներին տան իրենց իսկական արգելված անունները:
Պալատականների զայրույթը հասավ գագաթնակետին:
– Գործերը քանի գնում՝ վատանում են, – կատաղությունից կանաչելով ծղրտում էին նրանք: – Սրանից լավ բան դուրս չի գա: Այսուհետև ոչ ոք չի ստի: Ի՞նչ է պատահել թագավորին:
Իսկ Ջակոմոն թագավորը դեռ սպասում էր հարմար պահի, որպեսզի Բանանիտոյին ասի իսկական մազերի մասին: Նա անհամբեր սպասում էր այն օրվան, երբ առանց քամուց վախենալու կկարողանա բաց գլխով ման գալ: Իսկ առայժմ նա նկարչին թույլ էր տալիս, որ ինչ ուզենա անի, և այստեղ նա ոչ մի առարկություն չէր հանդուրժի: Պալատականներն այդ դառը հաբերն ընդունելով, դարձյալ դժգոհ էին մնում, չնայած փորները լիքն էր այդ հաբերով:
Գեներալները նույնպես դժգոհ էին:
– Տեսեք, թե ինչ է ստացվում, – ասում էին նրանք: – Վերջապես մեր ձեռքն է ընկել այդ նկարիչը, և մենք թողնում ենք, որ նա ի՞նչ անի. ձվածեղ, խորոված հավ, տապակած կարտոֆիլ ու շոկոլադ պատրաստի: Պետք էր թնդանոթներ սարքել, թնդանոթներ: Մենք կարող էինք անպարտելի բանակ ունենալ և թագավորության տերությունը լայնացնել:
Ամենառազմաշունչ գեներալը գնաց ու այդ մասին ասաց Ջակոմոն թագավորին:
Հին ծովահենն զգաց, թե ինչպես արյունն սկսեց եռալ իր երակներում:
– Թնդանոթներ, – բացականչեց նա: – Հոյակապ է, թնդանոթներ: Իհարկե, նաև նավեր, օդանավեր, դիրիժաբլներ: Անմիջապես ինձ մոտ կանչեք այդ սատանայի տարած Բանանիտոյին:
Վաղուց էր, ինչ թագավորի մերձավորները նրա բերանից սատանա բառը չէին լսել: Իսկ դա նրա ամենասիրած հայհոյանքն էր այն ժամանակ, երբ նավի հրամանատարական կամրջակին կանգնած ծովահեններին նավաճանկման ուղարկելուց առաջ ճառեր էր ասում:
Իսկույնևեթ դադարեցվեց մթերքի բաժանումը, և Բանանիտոն կանգնեց թագավորի ու նրա գլխավոր շտաբի առաջ: Պատերին աշխարհագրական մեծ քարտեզներ էին կախված, իսկ ծառաներն արդեն բերել էին դրոշակիկների տուփը, որպեսզի նրանցով նշեին գալիք հաղթանակների վայրերը:
Բանանիտոն շատ հանգիստ, ոչ ոքի չընդհատելով, լսեց նրանց բոցավառ ճառերը: Բայց երբ նրան թուղթ ու մատիտ տվեցին, որպեսզի սկսի թնդանոթներ ստեղծել, նա թղթի մեջտեղում խոշոր տառերով գրեց. «Ոչ», և թուղթը ձեռքին անցավ ամբողջ դահլիճով մեկ, որպեսզի համոզվի, որ բոլորը կարդացել են իր գրածը:
– Սինյորներ, – ասաց նա, – եթե դուք կամենաք լավ սուրճ, որպեսզի ուղեղներդ մաքրեք, ես կարող եմ մի րոպեից էլ պակաս ժամանակում պատրաստել: Եթե ձեզանից յուրաքանչյուրն ուզենա աղվեսներ որսալու համար ձի ունենալ, ես ամենազտարյուն նժույգը կարող եմ նկարել: Բայց թնդանոթների մասին պետք է մոռանաք: Երբեք ինձանից թնդանոթ չեք ստանա:
Այստեղ մի իսկական իրարանցում սկսվեց: Բոլորն սկսեցին գոռգոռալ և բռունցքները խփել սեղանին:
– Գլուխը, գլուխը կտրել, – լսվեցին ձայներ:
– Այդպես էլ կանենք, – արտասանեց վերջապես Ջակոմոնը, – միայն թե գլուխը կտրելու փոխարեն մենք նրան առայժմ մտածելու ժամանակ կտանք: Ինձ թվում է, քանի որ այս նկարիչը հանճարեղ է, ուրեմն այնքան էլ նորմալ չէ: Մի քանի օրով նրան ուղարկեք խելագարանոց:
Պալատականներին վճիռը շատ մեղմ թվաց: Նրանք սկսեցին տրտնջալ, բայց գիտենալով Ջակոմոնի բնավորությունը, լեզուները շուտ իրենց քաշեցին:
– Առայժմ, – շարունակեց Ջակոմոնը, – թույլ չտալ նկարել ոչ մատիտով, ոչ էլ ներկերով:
Եվ ահա Բանանիտոյին նետեցին խելագարանոցի մի առանձին խուց: Նրան թույլ չտվեցին վերցնել ոչ թուղթ, ոչ մատիտ, ոչ վրձին և ոչ էլ ներկեր: Խցում կավիճի կամ աղյուսի կտորտանք էլ չկային: Թերևս կարելի էր թաղիքով պատած պատերին արյունով նկարել: Բանանիտոն ստիպված էր հաշտվել այն մտքի հետ, որ նոր գլուխգործոցներ չի կարողանա ստեղծել:
Նա մեկնվեց խշտյակի վրա, ձեռքերը դրեց գլխի տակ և հայացքը գցեց նոր սպիտակեցրած առաստաղին: Նրա աչքերի առջևից հերթով գեղեցիկ տեսիլներ էին գալիս ու գնում: Դրանք այն նկարներն էին, որոնց նա կյանք կտար այստեղից դուրս գալուց հետո: Իսկ որ այստեղից դուրս կպրծներ, բոլորովին չէր կասկածում:
Եվ նա իրավացի էր, որովհետև մեկը կար, որ արդեն աշխատում էր Բանանիտոյին փրկել: Այդ փրկարարի անունը երևի արդեն ձեր լեզվի վրա է: Դե, իհարկե, դուք չեք սխալվում, դա Կաղլիկ-կատուն է:
