Գլուխ տասնյոթերորդ – «ՊՏՈւՏԱԿԻԿԻ ԵՎ ԱԳՈւՑԻԿԻ ԱՐՇԱՎԱՆՔԸ ԴԵՊԻ ՖՌՌԱՆԱՇԵՆ»

Գլուխ տասնվեցերորդ

Դուրս եկեք դուք շարք-շարքի

Ու պատրաստվեք մարզանքի,

Օրդ Լիցքով սկսիր,

Ծուլությունը քո վանիր։

 

Լիցքի մասին պոետ Ծաղկանունու հորինած այս երգն էին երգում Պտուտակիկն ու Ագուցիկը։

Վաղ առավոտ էր, և Կանաչ քաղաքում դեռ բոլորը քնած էին, իսկ Պտուտակիկն ու Ագու­ցիկն արդեն փողոցով քայլում էին՝ երգելով ու ընթացքում մարզանք անելով։ Դեռ երեկվանից իմանալով, որ առավոտյան իրենց դուրս են գրելու հիվանդանոցից՝ մեքենան նորոգելու հա­մար, նրանք արթնացան մութուլուսին և պահանջեցին, որ անմիջապես դուրս գրեն իրենց։ Մեղրա­ծաղիկը, որ աշխարհում ամենից շատ աղմուկից էր վախենում, կարգադրեց շուտ տալ նրանց հագուստները։

Դեռ հեռվից երգի հնչյունները լսելով, շատ աչոնիկներ արթնացան և լուսամուտից դուրս նայեցին, ոմանք նույնիսկ փողոց դուրս եկան։

— Է՜յ, աչոնիկներ, ո՞րն է ձեր ավտոտնակը, — բղավեց Պտուտակիկը։

— Գնանք, ես ձեզ ցույց կտամ, — իր ծառայությունն առաջարկեց կարմիր գլխարկով և սև, փափկափետուր թրթուրե օձիք ունեցող կապույտ վերարկուով մի աչոնիկ։

— Դե՛, ցույց տուր, աջ գնա՞նք, թե՞ ձախ, — ասաց Պտուտակիկը։

— Աջ, – պատասխանեց աչոնիկը, հետաքրքրությամբ զննելով նրանց բաճկոնները։

— Դեպի աջ, քայլով մա՛րշ, — հրաման տվեց Պտուտակիկը և շուռ գալով քայլեց փողոցով։ — Մեկ-երկու, մեկ-երկու։

Ագուցիկը համաչափ քայլում էր նրա հետևից։ Աչոնիկը հազիվ էր հասնում և ցատկոտելով վազում էր նրանց հետևից։

Քայլվածքի թափից Պտուտակիկն ու Ագուցիկը անցան ավտոտնակի դարպասի մոտով։

— Կանգնեցե՜ք, կա՜նգ առեք, — ճչաց աչոնիկը։ — Ավտոտնակն անցաք։

— Ե՜տ դարձ, — հրամայեց Պտուտակիկը։

Երկուսն էլ ետ դարձան ու վերադարձան դարպասի մոտ։ Աչոնիկը բաց արեց դռնակը։ Երեքով ներս մտան բակ, ուր տնից ոչ հեռու, կղմինդրածածկ մի ցախանոց կար։

— Այ ավտոտնակ է, հա՜։ Սա ցախանոց է, ոչ թե ավտոտնակ, — քրթմնջաց Ագուցիկը, բաց անելով լայն երկփեղկանի դուռը։

Պտուտակիկը ներս նայեց ու տեսավ մեքենան։

Ավտոտնակին մոտեցան մի քանի աչոնիկ ևս։

— Այստեղ մութ է, — ասաց Պտուտակիկը։ — Հապա եկեք մի դուրս քշենք մեքենան։

— Ախր սա փչացած է, չի շարժվում, — ասացին աչոնիկները։

— Ոչի՜նչ, մենք կհրենք։ Դե, մի բոթեցեք հետևից։ Դե, հը՛, հուպ տվեք, մեկ էլ, հո՜պ։

Մեքենան ճռճռաց, խզխզոցով ու ճռռոցով դուրս եկավ ավտոտնակից։

Պտուտակիկն ու Ագուցիկը վայրկենաբար մեքենայի տակ սողացին։

Աչոնիկները կանգնել էին շուրջը ու շվարած նայում էին անիվների տակ։

— Պահ, — երբեմն-երբեմն լսվում էր մեքենայի տակից, — բաքը փչացել է։ Պահո՜, պնդօղակ չկա։ Էհե՜, քաղցրահյութ փոխանցող խողովակը պայթել է, պահո՜…

Վերջապես, նրանք դուրս եկան անիվների տակից։

— Հապա, մի այստեղ բերեք պնդօղակների բանալին, տափակբերան աքցանը, մուրճն ու զոդիչը, — ասաց Պտուտակիկը աչոնիկներին։

— Մենք դրանցից ոչ մեկն էլ չունենք։

— Ո՞նց թե չունեք։ Բա դուք ի՞նչ ունեք։

— Սղոց ունենք ու մեկ էլ կացին։

— Ա՜խ, դուք։ Կացնով մեքենա կվերանորոգվի՞։ Այստեղ մոտերքում մանչուկներ կա՞ն։

— Մանչուկներ միայն Ֆռռանաշենում կան։

— Հեռո՞ւ է։

— Ոտքով մի ժամվա ճանապարհ է։

— Այդ ձեզ համար է մի ժամվա, իսկ մենք շուտ կհասնենք։ Ասացեք, թե ոնց գնանք։

— Ահա, փողոցով դեպի աջ գնացեք, հետո միշտ ուղիղ։ Հետո ճանապարհը դաշտով է գնում, ուղիղ գնացեք այդ ճանապարհով և Ֆռռանաշեն կընկնեք։

— Հասկանալի է, — պատասխանեց Պտուտակիկը։ — Դե, քայլով մա՜րշ… Թողնե՛լ, — հանկարծ հրաման տվեց նա։ — Աչոնիկներ, դուք փալաս-փուլուս ճարեք ու մինչև մեր գալը մի լավ սրբեք մեքենան։ Մեքենան, եղբայրս, խնամք է սիրում։

— Լավ, — համաձայնեցին աչոնիկները։

— Դե, հիմա քայլով մարշ։

Երկուսն էլ դեպի փողոց քայլեցին։ Աջ թեքվելով, Պտուտակիկը հրաման տվեց.

— Երգե՜լ.

Եվ մեր բարեկամները զիլ ու զրնգուն ձայնով երգեցին.

 

Գնում էի լեռով, ձորով

Եվ հիանում ծաղիկներով,

Անցնում բլրակ ու արահետ

Իմ սիրելի ընկերոջ հետ։

 

Կանաչ գորտին հանկարծ տեսանք,

Շտապ-շտապ մենք տեղ հասանք,

Ներս վազեցինք դեպի տուն,

Ասացինք՝ վա՜յ, օգնություն։

 

Երբ այդ երգը վերջացավ, նրանք մի ուրիշն սկսեցին, հետո՝ էլի ու էլի։

Շուտով նրանք քաղաքից դուրս եկան ու քայլեցին ճանապարհով։ Մի ժամ էլ չէր անցել, երբ հեռվում երևաց Ֆռռանաշեն քաղաքը։ Հենց այդ ժամանակ Պտուտակիկն ու Ագուցիկը ճանապարհի մեջտեղը մի ավտոմեքենա տեսան։ Մոտիկ գնալով նրանք մեքենայի տակ տեսան մի մանչուկ։ Նրա գլուխն ու կուրծքը ամբողջովին ծածկված էր թափքի տակ, դրսից երևում էին յուղոտ, սև ոտքերը միայն։

— Է՜յ, եղբայր, արև ես ընդունո՞ւմ, — ձայն տվեց նրան Ագուցիկը։

Մանչուկը մեքենայի տակից հանեց իր թուխ, գանգրահեր գլուխը։

— Հա, ինչպես տեսնում ես, ստիպված եմ արև ընդունել մեքենայի տակ։

— Ի՜նչ է պատահել, որ։

— Տեղից չի շարժվում էս անիծվածը։ Չես հասկանում քաղցրահյո՞ւթը չի փոխանցվում, թե՞ գազի չափն է խախտվել։ Ոչ մի կերպ չեմ գտնում։

Մանչուկը դուրս եկավ ու անվին ուժեղ աքացի տվեց։

Նա հագել էր մի սև բաճկոն, որը տաբատի նման այնպես անտանելի յուղոտ էր, որ թվում էր թե կաշվից է կարած։ Ըստ երևույթին այդ վայ-վարորդն այնքան մեքենայի վրա չէր լինում, որքան պառկում էր նրա տակ, փնտրելով ու կարգի բերելով զանազան տեսակի խափանումներ, որ, ի միջի այլոց, հաճախ է պատահում գազով աշխատող մեքենաների շատ տերերի հետ։

Պտուտակիկը պտույտ եկավ մեքենայի շուրջը, զննեց մեխանիզմը և, պատճառը չգտնելով, սուզվեց մեքենայի տակ։ Մեքենայի տակ փորփրելուց հետո նա դուրս սողաց և կանգնեց՝ մտախոհ քորելով ծոծրակը։ Հետո մեքենայի տակ սողաց Ագուցիկը, հետո՝ դարձյալ մեքենայի տերը։ Այսպես նրանք հերթով մերթ տակն էին մտնում, մերթ էլ կանգնում ու ծոծրակները քորելով՝ տարակուսած նայում մեքենային։

Վերջապես Պտուտակիկին հաջողվեց գտնել մոտորի խափանման պատճառը։ Մեքենան աշխատեց։ Վարորդն ուրախացել էր և երախտագիտությամբ սեղմում էր Պտուտակիկի ու Ագուցիկի ձեռքերը։

— Շնորհակալ եմ, եղբայրներ։ Առանց ձեզ ես մինչև երեկո արևի տակ պիտի խանձվեի։ Ո՞ւր եք գնում։ Նստեցեք, տանեմ։

Պտուտակիկն ու Ագուցիկը ասացին, թե որն է իրենց ուղևորության նպատակը։

— Պնդօղակների բանալի, տափակբերան աքցան ու մուրճ ունեմ ես, կարող եմ տալ։ Միայն զոդիչ չունեմ,- ասաց վարորդը։

— Իսկ ձեր քաղաքում մեկն ու մեկից չի՞ կարելի ճարել։

— Ինչո՞ւ չի կարելի։ Շատ էլ լավ կարելի է։ Մեր մեխանիկ Շուրուպիկն ունի զոդիչ։ Գնանք նրա մոտ։

Երեքով նստեցին մեքենան և մի քանի րոպե անց արդեն գտնվում էին Ֆռռանաշենի գլխավոր փողոցում։

 

Գլուխ տասնութերորդ