Գլուխ տասներեքերորդ – «ԶՐՈւՅՑ ՍԵՂԱՆԻ ՇՈւՐՋԸ»

Գլուխ տասներկուերորդ

Անգետիկն արագ հագնվեց և ճռճռան սանդուղքով վեր բարձրացավ։ Նա հայտնվեց մի սենյակում, որ ներքևի սենյակից մի քիչ փոքր էր, բայց ավելի հաճելի տեսք ուներ։ Երկու կիսա­կլոր լուսամուտներ՝ գեղեցիկ վարագույրներով, նայում էին փողոցին։ Լուսամուտների արանքում կար դուռ և պատշգամբ։ Սենյակի մեջտեղը դրված էր սեղան ամբողջովին ծածկված սկահակներով, ամաններով ու ափսեներով, որոնք լի էին զանազան մուրաբաներով, թխվածքներով, կարկանդակներով, մեղրահացերով և ուրիշ տեսակ-տեսակ ուտեստներով։ Երևում էր, որ աչոնիկները վճռել էին փառավորապես հյուրասիրել Անգետիկին։ Նրա աչքերը նույնիսկ շաղվեցին, երբ սեղանին տեսավ այդ ճոխ հյուրասիրությունը։

Բանթով և հյուսերով աչոնիկներն արդեն թեյ էին լցնում։ Խոպոպներով աչոնիկը պահարանից խնձորի պաստեղ էր հանում։

Կապտաչիկն Անգետիկին ծանոթացրեց իր ընկերուհիների հետ։ Հյուսիկներով աչոնիկին Սկյուռիկ էին ասում, բանթով աչոնիկին՝ Խլշիկ, իսկ խոպոպովին՝ Ճպուռիկ։ Անգետիկը վայրկյան առաջ ուզում էր սեղան նստել, բայց այդ պահին դուռը բացվեց և ներս մտան չորս աչոնիկ ևս։

Կապտաչիկը հիմա էլ սրանց հետ ծանոթացրեց Անգետիկին.

— Իսկ սրանք մեր հարևաններն են՝ Ճնճղուկիկը, Եղևնիկը, Անթառամիկը և Թմբլիկը։

Աչոնիկներր շրջապատեցին Անգետիկին։

— Դուք օդապարիկո՞վ եք մեզ մոտ թռել, — հարցրեց թխամազ Ճնճղուկիկը։

— Այո, օդապարիկով, — հանդիսավոր պատասխանեց Անգետիկը աչքը ման ածելով սեղանին։

— Ըստ երևույթին շա՞տ սոսկալի է օդապարիկով թռչելը, — ասաց հաստլիկ Թմբլիկը։

— Այնպե՜ս սարսափելի է… Այսինքն՝ չէ, մազաչափ էլ սարսափելի չէ, — իսկույն սթափվեց Անգետիկը։

— Ինչ քա՜ջն եք դուք։ Ես ոչ մի գնով չէի թռչի օդապարիկով, — ասաց Եղևնիկը։

— Իսկ դուք որտեղի՞ց եք եկել, — հարցրեց Անթառամիկը։

— Ծաղկառատ քաղաքից։

— Որտե՞ղ է այդ քաղաքը։

— Այնտեղ, — անորոշ ուղղությամբ ձեռքը թափ տվեց Անգետիկը, — Վարունգի գետի ափին։

— Երբեք չեմ լսել այդ գետի մասին, — ասաց Ճնճղուկիկը։ — Ըստ երևույթին հեռու է։

— Շա՜տ հեռու, — հաստատեց Անգետիկը։

— Դե, սեղան նստեցեք, թե չէ թեյը կսառչի, — հյուրերին սեղանի մոտ հրավիրեց Կապտաչիկը։

Անգետիկը երկար խնդրել չտվեց։ Նա վայրկենաբար սեղան նստեց և սկսեց բերանը լցնել կարկանդակներով, քաղցրահացերով, պաստեղով ու մուրաբայով։ Աչոնիկները գրեթե ոչինչ չկերան, որովհետև շատ էին ուզում Անգետիկին հարցուփորձ անել օդապարիկի մասին։ Վերջապես Ճպուռիկը չդիմացավ ու հարցրեց։

— Ասացեք խնդրեմ, ո՞ւմ գլխում ծագեց օդապարիկով թռչելու միտքը։

— Ի՛մ, — պատասխանեց Անգետիկը, ամբողջ ուժով աշխատելով ծնոտներով և ջանալով շուտ ծամել վերջացնել կարկանդակի կտորը։

— Ի՜նչ եք ասում։ Մի՞թե դուք եք այդ գյուտն արել, — բացականչեցին չորս կողմից։

— Ազնիվ խոսք, ես։ Տեղիցս վեր չկենամ, թե սուտ եմ ասում, — երդվեց Անգետիկն ու քիչ մնաց խեղդվի կարկանդակից։

— Ա՜յ թե հետաքրքիր է։ Պատմեցեք, խնդրեմ, այդ մասին, — խնդրեց Թմբլիկը։

— Դե ինչ պատմեմ, — ձեռքերը տարածեց Անգետիկը։ — Մեր մանչուկներն ինձ վաղուց էին խնդրել՝ մի բան հնարել։ «Մի բան հնարիր, եղբայր ջան, մի բան հնարիր»։ Ես թե՝ «Բան հնարելուց իմ զահլան գնացել է։ Ինքներդ հնարեցեք»։ Նրանք էլ թե՝ «Մեզնից հնարող դուրս կգա՞։ Ախր մենք հիմար ենք, իսկ դու խելոք։ Քեզ համար ի՞նչ կա որ, հնարիր, էլի՜»։ «Դե, լա՜վ, ասում եմ։ Ձեզնից պրծնելիք չկա։ Կհնարեմ»։ Եվ սկսեցի միտք անել։

Անգետիկը մտախոհ դեմքով ծամում էր կարկանդակը։ Աչոնիկներն անհամբերությամբ նրան էին նայում։ Վերջապես Սկյուռիկը վճռեց խախտել տևական լռությունը և, տեսնելով, որ Անգետիկը ձեռքը մեկնել է նոր կարկանդակի, ասաց.

— Դուք կանգ առաք այնտեղ, որ սկսեցիք մտածել։

— Այո, — ասես քնից արթնանալով բացականչեց Անգետիկը և կարկանդակով խփեց սեղանին։ — Երեք օր ու գիշեր մտածեցի և ի՞նչ եք կարծում, վերջը՝ գտա։ «Ահա եղբայրներ, ասա եմ ես, — օդապարիկ կշինեմ ձեզ համար»։ Եվ օդապարիկ շինեցինք։ Իմ մասին նույնիսկ բանաստեղծ Ծաղկանունին… — մենք մի այդպիսի բանաստեղծ ունենք, ոտանավոր հորինեց «Մեր Անգետիկը օդապարիկ հորինեց…»: Չէ, «Հորինեց օդապարիկ Անգետիկը մեր…», թե՞ «Մեր օդապարիկը հորինեց Անգետիկը…»։ Չէ, մոռացել եմ։ Գիտեք, իմ մասին շատ ոտանավորներ են հորինում, հո բոլորը մտքումդ չե՞ն մնա։

Անգետիկը նորից վրա ընկավ կարկանդակին։

— Ինչպե՞ս շինեցիք օդապարիկը, — հարցրեց Կապտաչիկը։

— Օ՜ , դա շատ մեծ աշխատանք էր։ Մեր բոլոր մանչուկները օր ու գիշեր աշխատում էին։ Որը ռետին էր քսում, որն էլ պոմպն էր աշխատեցնում, իսկ ես ման էի գալիս ու շվշվացնում այսինքն, չէի շվշվացնում, այլ ամեն մեկին ցույց էի տալիս իր անելիքը։ Առանց ինձ ոչ մեկի ձեռքից բան չի գա։ Բոլորին բացատրիր, բոլորին ցույց տուր։ Շատ պատասխանատու գործ էր շա՜տ, որովհետև օդապարիկն ամեն րոպե կարող էր պայթել։ Ես երկու օգնական ունեմ Պտուտակիկն ու Ագուցիկը, երկուսն էլ ոսկի ձեռքեր ունեն։ Ամեն ինչ կարող են անել, բայց դե գլուխները լավ չի աշխատում։ Նրանց հարկավոր է ամեն ինչ բացատրել ու ցույց տալ։ Ես բացատրեցի նրանց, թե ինչպես պիտի շինել կաթսան։ Ու աշխատանքը եռաց, կաթսան եփ է գալիս, ջուրը բլթբլթում է, շոգին սուլում է, մի սարսափելի բան է կատարվում։

Աչոնիկները շունչները պահած ականջ էին դնում, կլանում Անգետիկի ամեն մի բառը

— Հետո՞։ Հետո՞ ինչ եղավ, — վրա տվեցին բոլորը, հենց որ Անգետիկը կանգ առավ։

— Վերջապես հասավ թռիչքի օրը, — շարունակեց Անգետիկը։ — Հազարավոր Ճստլիկներ էին հավաքվել։ Մի մասն ասում է, թե օդապարիկը կթռչի, մյուսները թե՝ չի թռչի։ Տուրուդմփոց սկսվեց։ Նրանք՝ ովքեր ասում էին, թե օդապարիկը կթռչի, ջարդում էին նրանց, ովքեր պնդում էին, թե չի թռչի, իսկ նրանք, ովքեր ասում էին, թե չի թռչի, ջարդում էին նրանց, թե կթռչի։ Թե չէ… կարծեմ, ընդհակառակը, նրանք, որ՝ կթռչեն, նրանց՝ որ չեն թռչի… Թե չէ, ընդհակառակը Մի խոսքով չէր ջոկվում, թե ով ում է քոթակում։ Բոլորն իրար ջարդում էին։

— Դե լավ, — ասաց Կապտաչիկը։ — Դուք կռվի մասին մի պատմեք, այլ օդապարիկի

— Լավ, — համաձայնեց Անգետիկը։ — Ուրեմն, նրանք ջարդում էին իրար, մենք մտանք զամբյուղը։ Ես ճառ ասացի, այսինքն թե՝ թռչում ենք, եղբայրներ, մնաք բարով։ Ու վեր թռանք։ Վեր թռանք և ինչ տեսնենք, երկիրը ներքևում, այ, այս կարկանդակի չափ է։

— Չի կարող պատահել, — ախ քաշեցին աչոնիկները։

— Տեղիցս վեր չկենամ, թե սուտ եմ ասում, — երդվեց Անգետիկը։

— Դե, մի՛ ընդհատեք, — վրդովված ասաց Կապտաչիկը։ — Մի՛ խանգարեք։ Նա հո չի խաբում։

— Ճի՛շտ է, մի խանգարեք ինձ ստել… Այսինքն, թյո՜ւ, մի խանգարեք ճշմարտությունն ասել, — ասաց Անգետիկը։

— Պատմեցե՜ք, պատմեցե՜ք, — ճչացին բոլորը միաբերան։

— Այսպե՜ս, — շարունակեց Անգետիկը։ — Ուրեմն թռչում էինք վերև։ Հանկարծ՝ դըմփ։ Էլ չենք բարձրանում։ Տեսնենք ի՞նչ. ամպին ենք դեմ առել։ Ի՞նչ անենք։ Կացինն առանք, մի անցք բաց արինք ամպերի մեջ։ Նորից բարձրացանք։ Մեկ էլ տեսնենք՝ գլխիվայր ենք թռչում, երկինքը ներքևն է, իսկ երկիրը վերևը։

— Ինչո՞ւ է այդպես, — զարմացան աչոնիկները։

— Բնության օրենքն է, — բացատրեց Անգետիկը։ — Ամպերից վերև միշտ գլխիվայր են թռչում։ Թռանք մինչև ամենաբարձր կետը, իսկ այնտեղ հազար ամբողջ մեկ տասնորդական աստիճան սառնամանիք էր, բոլորս սառչում էինք։ Օդապարիկն էլ սառեց և սկսեց ընկնել։ Ես խորամանկ էի ու վաղօրոք պատվիրել էի ավազով լի պարկեր դնել զամբյուղի մեջ։ Սկսեցինք պարկերը դուրս գցել։ Գցեցինք, գցեցինք, էլ պարկ չմնաց։ Ի՞նչ անենք։ Իսկ մեզ հետ Գիտունիկ անունով մի մանչուկ կար։ Վախկոտի մեկը։ Սա տեսավ, որ օդապարիկն ընկնում է, սկսեց տզզալ ու մեկ էլ որ դուրս չթռավ պարաշյուտով, և գնաց տուն։ Օդապարիկը թեթևացավ ու նորից վերև թռավ։ Հետո նորից որ ներքև չթռավ ու գետնովը չդիպավ, նորից վերև թռավ, ու նորից գետնովը դիպավ… Ես զամբյուղից դուրս ընկա ու թրախկ՝ գլուխս գետնովը տվի…

Տարված իր պատմությամբ, Անգետիկը ձեռքով թրխկացրեց սեղանին ու դիպավ կարկանդակին։ Կարկանդակի խորիզը դեսուդեն ցայտեց։ Աչոնիկները ցնցվեցին ու սարսափից քիչ մնաց վայր թափվեին աթոռներից։

— Իսկ հետո՞, — հարցրին նրանք հազիվ ուշքի գալով։

— Հետո, էլ չեմ հիշում։

Լռություն տիրեց։ Աչոնիկները, զարմանք կտրած, Անգետիկին էին նայում։ Նրանց աչքում այդ մանչուկը մի իսկական հերոս էր։ Վերջապես Կապտաչիկն ասաց.

— Դուք մեզ շատ վախեցրիք ձեր օդապարիկով։ Երեկ երեկոյան մենք պատշգամբում թեյ էինք խմում։ Մեկ էլ հանկարծ տեսանք մի հսկայական կլոր օդապարիկ թռած գալիս է, թռչում է դեպի մեր տունը, դիպչում մեր ցանկապատին… ու հանկարծ՝ դըմփ։ Օդապարիկը պայթեց իսկ երբ մենք մոտ վազեցինք, տեսանք միայն կեչու կեղևից շինած զամբյուղը։

— Դուք պառկած էիք մեռածի պես, — ավելացրեց Խլշիկը։ — Սոսկալի բան։

— Ձեր կոշիկներից մեկը ոտքիդ էր, մյուսը կախված էր ցանկապատից, իսկ գլխարկը ծառին էր, — ավելացրեց Սկյուռիկը։

— Ձեր շորի թևքը պոկվել էր, և մենք միայն այս առավոտ գտանք, — ասաց Ճպուռրկը։ — Անմիջապես տեղը դրեցինք ու կարեցինք։

— Իսկ ինչպե՞ս հայտնվեցի այս տանը, — հարցրեց Անգետիկը։

— Մենք ձեզ տեղափոխեցինք մեզ մոտ։ Հո չէ՞ր կարելի գիշերը դուրսը թողնել, — պատաս­խանեց Կապտաչիկը։

— Ախր դուք գրեթե բոլորովին մեռած էիք, — նորից վրա բերեց Խլշիկը։ — Բայց Մեղրածաղիկն ասաց, որ դուք դեռ կարող եք կենդանանալ որովհետև ձեր, էն… էն… օրգանիզմն ամուր է։

— Այո, իմ օրգանիզմն ամուր է, իսկ գլուխս ավելի պինդ է, — պարծենալով ասաց Անգետիկը։ — Իմ տեղը որ ուրիշը լիներ անպայման ուղեղացնցում կստանար։

— Դուք երևի ուզում էիք ասել ուղեղի ցնցում, — նկատեց Կապտաչիկը։

— Այո, այո, ուղեղի ցնցում, — սխալն ուղղեց Անգետիկը։

— Բայց դուք ասում եք, թե մենակ չէիք թռչում օդապարիկով, — հարցրեց Կապտաչիկը։

— Իհարկե, մենակ չէի։ Տասնվեց հոգի էինք։ Ճիշտ է, այդ վախկոտ Գիտունիկը դուրս թռավ պարաշյուտով, այնպես որ տասնհինգ հոգի մնացինք։

— Բա ո՞ւր են մնացածները, — հարցրեց Ճնճղուկիկը։

— Չգիտեմ, — ուսերը թոթվեց Անգետիկը։ — Իսկ զամբյուղում ինձնից բացի ոչ ոք չկա՞ր։

— Զամբյուղում գտանք միայն նկարչական ներկեր և մի շարժական դեղարկղիկ։

— Ներկերը Ներկամոլիկինն են, իսկ դեղարկղիկը՝ Հաբիկյանինը, — ասաց Անգետիկը։ Այդ ժամանակ դուռը բացվեց և սենյակ մտավ Ձյունիկը։

— Նորություն լսե՞լ եք, — ճչաց նա։ — Թարմ նորություն։ Մի օդապարիկ էլ է ընկել ու ջարդուփշուր եղել։ Դրանով թռել եկել են տասնչորս ճստլիկ։ Նրանք ընկել են երեկ երեկոյան քաղաքից դուրս։ Այսօր առավոտյան միայն մեր աչոնիկները գտել են նրանց և օգնել՝ հասնե­լու հիվանդանոց։

— Ուրեմն նրանք ջարդուփշուր են եղել, — ախ քաշեց Սկյուռիկը։

— Դա ոչինչ, — ձեռքը թափ տվեց Ձյունիկը։ — Մեղրածաղիկն ասաց, որ կբուժեն նրանց։

— Կա-չկա իմ ընկերներն են, — ասաց Անգետիկը։ — Հենց հիմա կգնամ հիվանդանոց և կտեղեկանամ ամեն ինչ։

— Ես ձեզ կուղեկցեմ, — առաջարկեց Կապտաչիկը։

– Ես էլ կգամ ձեզ հետ, — ասաց Ձյունիկը։

Ձյունիկը նոր միայն նկատեց Կապտաչիկի ճակատի կլոր սպեղանին և բացականչեց.

— Ա՜խ, սիրելիս, ինչ սքանչելի կլորակ է ճակատիդ։ Քեզ շա՜տ է սազում։ Ի՞նչ է, դա նո՞ր մոդա է, ճակատին կլորակներ կրել։ Ես էլ այդպիսի մի կլորակ կդնեմ ճակատիս։

— Ոչ, — պատասխանեց Կապտաչիկը։ — Սա սպեղանի է։ Հանկարծ ճակատիս դռանը խփեցի։

— Ա՜յ թե ինչ… — հիասթափված ծոր տվեց Ձյունիկը։

Նա վազեց հայելու մոտ ու գլխարկը դրեց։ Սենյակը մի ակնթարթում դատարկվեց։ Բոլորը դուրս թռան նորությունը հարևաններին հասցնելու։

Գլուխ տասնչորսերորդ