…Ահա և ուսումնական տարին էլ վերջացավ: Դպրոցի լայն ու երկար միջանցքում հավաքվել են վեցերորդ «բ» դասարանի աշակերտները և սրտատրոփ սպասում են տարեվերջի ծնողական ժողովին:
Այդտեղ են նաև Սուրն ու Սամը:
Ամբողջ տարվա ընթացքում դեռ չէր եղել այնպիսի մի օր, որ մեր հերոսներն այսքան ընկճված և հուսահատված զգային իրենց, ինչպես այդ օրը: Նրանք, որ ամեն տարի ծնողական ժողովների ժամանակ, անհոգ ու զվարթ խաղ են արել դպրոցի բակում, այժմ ձեռք ու ոտք ընկած անհանգիստ դես-դեն են վազվզում միջանցքով, իսկ Երբեմն էլ սրտի դողով մոտենում դասարանի դռանը և ականջները մոտեցնում բանալու անցքին՝ լսելու, իրենց մասին են խոսո՞ւմ, թե ոչ։
Միջանցքում իրար գլխի խռնված աշակերտներն այդ տեսնելով սկսեցին ծիծաղել: Իսկ Պետրոսն այս անգամ էլ նորից մեջ ընկավ և, շարունակ ժպտացող աչքերը խորամանկորեն կկոցելով, բացականչեց.
– Տղե՛րք, մի էդ սնանկացած գերազանցիկներին նայեք։ Վախից ո՜նց են դողում:
Այս խոսքի վրա միջանցքը թնդաց ծիծաղից:
Ճիշտ է, Սուրն ու Սամը վերջին ժամանակներս ամեն ինչ մոռացած, օր ու գիշեր պարապեցին և մի կերպ վերացրին չարաբաստիկ երկուսները, բայց եթե այդ բոլորից հետո ծնողներն այժմ իմանան որ իրենք հազիվ մի քանի խղճալի երեքներով են փոխադրվում հաջորդ դասարան, ամեն ինչ կորած է:
Ասենք, նրանց մտատանջում էին ոչ թե երեքները, այլ այն, որ այդ երեքների պատճառով գուցե նրանք իսպառ զրկվեցին հռչակավոր մարդ դառնալու իրենց հույսերն ու երազանքներն իրականացնելուց: Իսկ առանց դրանց, կյանքը նրանց համար կդառնար անիմաստ ու ապարդյուն:
Երևի այսպես էին մտածում նրանք, երբ հանկարծ ներսում բարձրաձայն խոսակցություններ և նստարանների փեղկերի խուլ թխկթխկոցներ լսվեցին: Ուրեմն ժողովը վերջացավ:
Եվ իրոք, քիչ հետո դասարանի դռները բացվեցին և իրար ետևից դուրս եկան ծնողները՝ ոմանք ուրախ ժպտալով, իսկ ոմանք էլ՝ մռայլ ու խստադեմ:
Սուրն ու Սամն, իհարկե, փոխադրվեցին հաջորդ դասարան, բայց ինչպես…
– Լսիր, Սուրե՛ն, – դիմեց նրան հայրը, երբ ժողովը վերջանալուց հետո միասին դուրս ելան դպրոցի շենքից, – երբ մայրդ մեղադրում էր ինձ քո այդ կրկեսային զանազան հիմարություններդ արդարացնելու համար, ես նրան համոզում էի, որ դրանք ոչ մի բանով չեն խանգարի քո դասերին, բայց ի՞նչ դուրս եկավ այդ բոլորից…
Սուրը ոչինչ չպատասխանեց:
– Մի այստեղ նայիր, – շարունակեց նա՝ ծոցագրպանից հանելով փոխադրման վկայականը, – բոլոր առարկաները, որոնցից դու միշտ էլ չորս ու հինգ էիր ստանում, հիմա երեքներով ես զարդարել… – Հայրիկը մի պահ լռեց, ապա գլուխը սպառնալից թափահարելով, զսպված զայրույթով ասաց. – սպասիր մի տուն հասնենք, նոր քեզ հետ կխոսեմ…
… Իսկ կես ժամ հետո նույնանման փոթորիկ էլ Սամենց տանը պայթեց:
Սամը մինչև լոշտակ ականջների կոթերը կարմրած, գլխահակ կանգնել էր սենյակի անկյունում և համբերությամբ ընդունում էր նախատինքների անվերջանալի տեղատարափը, որ մայրիկն առանց տնտեսելու, առատորեն շաղ էր տալիս նրա գլխին:
– Այ թե ինչի հասցրեց քո այդ արկածային գրքերով տարվելը: Քանի անգամ ասացի՝ վերջ տուր, դրանց ժամանակը չէ: Դու դասերդ պարապիր, իսկ այդ գրքերը ամռանն էլ կկարդաս: Ո՜ւմ հետ էի… Ինքս ասացի, ինքս էլ լսեցի… Այստեղ են ասել, գայլի գլխին ավետարան կարդացին, իսկ նա թե՝ գառը սարից տարան: Ամբողջ ժամանակ քիթդ խոթեցիր այդ գրքերի մեջ, իսկ դասերդ աչքաթող արիր: Մագելա՜ն… Միկլուխո-Մակլա՜յ… ճանապարհորդ ես ուզում դառնալ, բայց աշխարհագրությունից՝ քո սիրած առարկայից, երեքներ ես ստանում: Չէ՛… միևնույն է, այդ գլխով ոչինչ չես դառնա: