Պինոքիոյի արկածները. XXXVI. Վերջապես Պինոքիոն դադարում է բուրատինո լինելուց և դառնում է տղա

Մինչդեռ Պինոքիոն ճարպկորեն լող էր տալիս ափ հասնելու համար, հանկարծ նկատեց, որ հայրը այնպես է դողում, կարծես թե մալարիայի տենդով բռնված լիներ։
Ցրտի՞ց էր դողում արդյոք, թե՞ վախից, ով գիտե… Գուցե թե՛ մեկից, թե՛ մյուսից։
Կարծելով, թե այդ դողը կարող է վախից լինել, Պինոքիոն քաջալերեց նրան.
— Մի՛ վախենցիր, հայրիկ, մի քանի րոպեից հետո ողջ և առողջ ափին կլինենք։
— Որտե՞ղ է այդ օրհնված ափը,— հարցրեց ծերունին, ավելի ու ավելի անհանգստացած և լարելով հայացքը, ինչպես դերձակներն են անում՝ ասեղը թելելու ժամանակ։— Բոլոր կողմերն էլ նայում եմ, սակայն բացի երկնքից ու ծովից՝ այլ ոչինչ չեմ տեսնում։
— Իսկ ես ափն էլ հետն եմ տեսնում,— ասաց բուրատինոն։— Լավ իմացեք, որ ես կատվի նման եմ. գիշերն ավելի լավ եմ տեսնում, քան թե ցերեկը։
Խեղճ Պինոքիոն ձևացնում էր, թե իբր տրամադրությունը լավ է, բայց… Բայց փաստորեն սկսում էր արիությունը կորցնել, ուժերը թուլանում էին, շնչառությունն անընդհատ ծանրանում էր… Մի խոսքով, այլևս ուժ չէր մնացել, իսկ ափը դեռ հեռու էր։ Նա լող տվեց մինչև վերջին շունչը և հետո շուռ տալով գլուխը դեպի Ջեպետտոն, ընդհատվող բառերով ասաց.
— Հայրիկ ջան, օգնեք ինձ… ես մեռնում եմ։
Հայր ու որդի արդեն խեղդվելու վրա էին, երբ լարից ընկած մի կիթառի ձայն լսեցին, որն ասաց.
— Այդ ո՞վ է մեռնում։
— Ես եմ ու իմ խեղճ հայրը…
— Այդ ձայնը ես ճանաչում եմ… Դու Պինոքիոն ես…
— Շատ ճիշտ է։ Իսկ դո՞ւ։
— Ես Թյուննոսն եմ, Շնաձկան փորում քո բանտարկության ընկերը։
— Հապա այդ ո՞նց փախար։
— Քո օրինակին հետևեցի։ Դու ինձ ճանապարհ ցույց տվիր, ես էլ փախա։
— Սիրելի Թյուննոս, դու ճիշտ ժամանակին պատահեցիր։ Խնդրում եմ, ի սեր քո որդիների, օգնիր մեզ, թե չէ կորած ենք։
— Սիրով։ Երկուսդ էլ կպեք պոչիցս և թույլ տվեք վարել ձեզ։ Չորս րոպեում ձեզ ափ կհանեմ։
Ջեպետտոն ու Պինոքիոն, ինչպես կարող եք պատկերացնել, անմիջապես ընդունեցին հրավերը, սակայն պոչից կպչելու փոխարեն՝ մտածեցին, որ ավելի հարմար է նստել ուղղակի Թյուննոսի մեջքին։
— Շա՞տ ծանր ենք,— հարցրեց նրան Պինոքիոն։
— Ծա՞նր… բոլորովի՛ն։ Ինձ թվում է, թե մեջքիս կակղամորթերի երկու կոնք է դրած,— պատասխանեց Թյուննոսը, որ այնպիսի ուժեղ կազմվածք ուներ, ինչպես երկու տարեկան հորթը։
Ափ հասնելուց հետո Պինոքիոն առաջինը թռավ գետին, որպեսզի հորն էլ օգնի իջնել։ Այնուհետև շուռ եկավ դեպի Թյուննոսը և հուզված ձայնով ասաց նրան.
— Բարեկամս, հորս դու փրկեցիր։ Խոսքեր չեմ գտնում շնորհակալություն հայտնվելու։ Թույլ տուր, որ գոնե հանուն հավերժ երախտագիտության համբուրեմ քեզ…
Թյուննոսը ջրից դուրս տնկեց իր դունչը, իսկ Պինոքիոն չոքելով գետնին համբուրեց նրա շրթունքները: Այս ինքնաբուխ ու սրտագին քնքշության վրա խեղճ Թյուննոսը, որը սովոր չէր այդպիսի բաների, այնպես հուզվեց, որ ամաչելով ցույց տալ իր լացը, գլուխը կրկին խրեց ջրի տակ ու անհայտացավ։
Մինչդեռ արդեն ցերեկ էր։
Թևն առաջարկելով Ջեպետտոյին, որը հազիվհազ էր կարողանում ոտքերի վրա կանգնել, Պինոքիոն ասաց.
— Հենվեք, խնդրեմ, իմ թևին, սիրելի հայրիկ, և գնանք։ Մրջյունի պես կամաց-կամաց կգնանք, իսկ որ հոգնենք կհանգստանանք։
— Բայց ո՞ւր ենք գնալու,— հարցրեց Ջեպետտոն։
— Մի տուն կամ մի հյուղակ որոնելու, որտեղ մեզ ողորմածությամբ մի կտոր հաց կտան, մի քիչ էլ ծղոտ տակներս գցելու համար։
Հարյուր քայլ չէին արել, երբ տեսան ճամփեզրին նստած երկու զզվելի սֆաթ, որոնք ողորմություն էին խնդրում։
Կատուն ու Աղվեսն էին, բայց այլևս ոչ առաջվանը։ Պատկերացրեք, որ Կատուն կույր ձևանալու շնորհիվ այն տեղն էր հասել, որ իսկապես կուրացել էր, իսկ Աղվեսն էլ այնպես էր ծերացել ու բուրդը տվել, որ նույնիսկ պոչը չէր մնացել վրան։ Այդպես է։ Այդ խարդախ գողը, ծայրահեղ աղքատության մեջ ընկնելով, ստիպված էր եղել մի գեղեցիկ օր նույնիսկ իր սքանչելի պոչը վաճառել մի շրջիկ առևտրականի, որը գնել էր այն ճանճեր քշելու համար։
— Ախ, Պինոքիո,— լալագին ասաց Աղվեսը,— մի քիչ ողորմություն տուր երկու խեղճ հաշմանդամներիս։
— Հաշմանդամներիս,— կրկնեց Կատուն։
— Մնա՛ք բարով, խաբեբաներ,— պատասխանեց բուրատինոն։— Մի անգամ խաբեցիք ինձ, բայց այլևս չի հաջողվի։
— Հավատա՛, Պինոքիո, որ այսօր մեր խեղճությունն ու դժբախտությունը իսկականից են։
— Իսկականից են,— կրկնեց Կատուն։
— Եթե խեղճ էլ եք, ապա արժանի եք այդ խեղճությանը։ Հիշեք այն առածը, որն ասում է. «Գողացված փողը երբեք օգուտ չի բերում»։ Մնա՛ք բարով, խաբեբաներ։
— Խղճա՜ մեզ…
— Խղճա՜…
— Մնաք բարով, խաբեբաներ, հիշեք այն առածը, որն ասում է. «Սատանայի ալյուրը թեփ է դառնում»։
— Մեզ մի լքիր…
— …քի՜ր,— կրկնեց Կատուն։
— Մնաք բարով, խաբեբաներ, հիշեք այն առածը, որն ասում է. «Ով իր մոտիկ մարդու վերարկուն գողանում է, սովորաբար մեռնում է առանց շապկի»։
Եվ այսպես ասելով Պինոքիոն ու Ջեպետտոն հանգիստ շարունակեցին իրենց ճանապարհը։ Մի հարյուր քայլ ևս անցնելուց հետո դաշտի մեջ, մի արահետի խորքում տեսան կղմինդրով ծածկված ծղոտե մի գեղեցիկ խրճիթ։
— Այդ խրճիթում ըստ երևույթին մեկը բնակվում է,— ասաց Պինոքիոն,— գնանք այնտեղ և դուռը թակենք։
Եվ իրոք, գնացին ու դուռը թակեցին։
— Ո՞վ է,— հարցրեց ներսից մի ձայն։
— Մի խեղճ հայր է ու մի խեղճ որդի, որոնք ոչ հաց ունեն, ոչ էլ տուն,— պատասխանեց բուրատինոն։
— Բանալին պտտեք՝ դուռը կբացվի,— ասաց միևնույն ձայնը։
Պինոքիոն պտտեց բանալին, և դուռը բացվեց: Ներս մտնելուն պես նայեցին այստեղ, նայեցին այնտեղ, և ոչ ոքի չտեսան։
— Իսկ խրճիթի տերն ո՞ւր է,— զարմացած ասաց Պինոքիոն։
— Ես այստեղ վերևն եմ։
Հայր ու որդի անմիջապես նայեցին առաստաղին և մի բարակ գերանի վրա տեսան Խոսող Ծղրիդին։
— Օ՜, իմ սիրելի Ծղրիդիկ,— ասաց Պինոքիոն, քաղաքավարությամբ ողջունելով նրան։
— Այժմ արդեն ինձ «իմ սիրելի Ծղրիդիկ» ես կոչում, ճիշտ չէ՞։ Իսկ հիշո՞ւմ ես, որ ինձ քո տանից հանելու համար փայտե մուրճով խփեցիր…
— Իրավացի ես, Ծղրիդիկ, դու էլ ի՛նձ դուրս արա… դու էլ ի՛նձ խփիր փայտե մուրճով, բայց գթա իմ խեղճ հորը…
— Ես հորն էլ կգթամ, որդուն էլ, միայն թե ուզեցի հիշեցնել քո այն տգեղ վերաբերմունքը, որպեսզի թե այս աշխարհում, երբ հնարավոր է, պետք է բոլորի հետ էլ քաղաքավարի լինել, թե որ ուզում ենք, որպեսզի մեր նկատմամբ էլ ուրիշներն ուշադիր լինեն։
— Իրավացի ես, Ծղրիդիկ, շատ ես իրավացի, և ես միտս կպահեմ քո տված դասը։ Բայց ասա տեսնեմ, թե ինչպե՞ս ես գնել այս գեղեցիկ խրճիթը։
— Այս խրճիթը երեկ ինձ նվիրեց մի հրաշալի այծ, որը շատ գեղեցիկ կապույտ մազեր ուներ։
— Իսկ այդ այծը ո՞ւր գնաց,— անհամբեր հետաքրքրությամբ հարցրեց Պինոքիոն։
— Այդ ես չգիտեմ։
— Իսկ ե՞րբ կվերադառնա։
— Էլ երբեք չի վերադառնա։ Նա երեկ գնաց շատ տխուր և մկկալով, կարծես թե ասում էր. «Խե՛ղճ Պինոքիո… սրանից հետո այլևս նրան չեմ տեսնի… այժմ արդեն Շնաձուկը նրան ամբողջապես լափած կլինի…»։
— Ուղղակի այդպես էլ ասա՞ց… Ուրեմն նա՛ է եղել…նա՛ է եղել… սիրելի Ֆեյան է եղել,— հեկեկալով ու բարձրաձայն լաց լինելով սկսեց ճղղալ Պինոքիոն։
Երբ մի կուշտ լաց եղավ պրծավ, սրբեց աչքերն ու, ծղոտից մի լավ անկողին պատրաստելով, ծածկեց ծերուկ Ջեպետտոյին։ Այնուհետև Խոսող Ծղրիդին հարցրեց.
— Ասա ինձ, Ծղրիդիկ, որտեղի՞ց կարող էի մի բաժակ կաթ գտնել իմ խեղճ հոր համար։
— Այստեղից երեք դաշտ հեռու մի բոստանչի Ջանջո կա, որը կովեր է պահում։ Գնա նրա մոտ և քո ուզած կաթը կգտնես։
Պինոքիոն վազելով գնաց բոստանչի Ջանջոյի տուն։ Բայց բոստանչին նրան ասաց.
— Ինչքա՞ն կաթ ես ուզում։
— Մի լիքը բաժակ։
— Մի բաժակ կաթը մի սոլդո արժե։ Հետևաբար, դու սկսիր սոլդոն տալուց։
— Ես նույնիսկ մի չենտեզիմո չունեմ,— պատասխանեց Պինոքիոն տխուր ու ամոթից հուզված։
— Այդ վատ է, բուրատինո,— պատասխանեց բոստանչին։— Եթե նույնիսկ մի չենտեզիմո չունես, ես էլ նույնիսկ մի կաթիլ կաթ չունեմ։
— Համբերությո՜ւն,— ասաց Պինոքիոն և ուզեց հեռանալ։
— Սպասիր մի քիչ,— ասաց Ջանջոն,— մենք իրար հետ կարող ենք համաձայնության գալ։ Ուզո՞ւմ ես վիլակ պտտել։
— Վիլակն ի՞նչ է։
— Վիլակը փայտյա այն մեխանիզմն է, որը ծառայում է ջրհորից բանջարեղենը ջրելու ջուր հանելու համար։
— Կփորձեմ…
— Ուրեմն, դու ինձ համար հարյուր դույլ ջուր կքաշես, իսկ ես էլ դրա փոխարեն քեզ մի բաժակ կաթ կտամ։
— Շատ լավ։
Ջանջոն բուրատինոյին տարավ բոստան և սովորեցրեց վիլակը պտտելու ձևը։ Պինոքիոն անմիջապես սկսեց աշխատել։ Սակայն, մինչև այդ հարյուր դույլ ջուր քաշելը, ոտքից մինչև գլուխ քրտինք դառավ։
Այդ տեսակ ծանր աշխատանք նա երբեք չէր կատարել։
— Մինչև հիմա այդ վիլակ պտտելու աշխատանքը,— ասաց բոստանչին,— իմ էշն էր անում։ Բայց այսօր այդ խեղճ անասունը սատկել է։
— Ինձ չե՞ք տանի նրան տեսնեմ,— ասաց Պինոքիոն։
— Հաճույքով։
Հենց որ Պինոքիոն մտավ գոմ, ծղոտի վրա փռված մի գեղեցիկ իշուկ տեսավ, որը քաղցից ու չափից դուրս աշխատելուց սաստիկ հյուծվել էր։ Մեծ ուշադրությամբ նրան դիտելուց հետո, բուրատինոն մռայլված ասաց ինքն իրեն.
— Ինչ ուզում է լինի, ես այդ իշուկին ճանաչում եմ։ Այդ դեմքը ինձ համար նորություն չէ։
Եվ կռանալով դեպի նա, ավանակային բարբառով հարցրեց նրան.
— Ո՞վ ես:
Այդ հարցի վրա իշուկը բացեց մարող աչքերը և մռթմռթալով պատասխանեց.
— Լու…չի…նյո…լոն եմ։
Եվ նորից աչքերը փակեց ու հոգին տվեց։
— Ա՜խ, խեղճ Լուչինյոլո,— կիսաձայն ասաց Պինոքիոն և, վերցնելով մի խուրձ ծղոտ, սրբեց արցունքի մի կաթիլ, որը դեմքի վրայով ներքև էր գլորվում։
— Մի էշի համար, որին փող չես տվել, այդքան հուզվո՞ւմ ես,— ասաց բոստանչին։— Հապա ես ի՞նչ պետք է անեի, որ այդքան փող եմ տվել։
— Ես ձեզ կասեմ… նա իմ բարեկամն էր…
— Քո բարեկա՞մը։
— Իմ դպրոցական ընկերը…
— Ինչպե՞ս,— ծիծաղը զսպել չկարողանալով, ծղրտաց Ջանջոն,— ինչպե՞ս, ավանակնե՞րն էին քո դպրոցական ընկերները: Կարելի է պատկերացնել, թե ի՞նչ լավ բաներ պետք է սովորեիր…
Բուրատինոն այդ բառերից ամոթահար, ոչինչ չպատասխանեց, այլ վերցրեց իր մի բաժակ գրեթե տաք կաթն ու վերադարձավ խրճիթ։ Հինգ ամսից ավելի էր, ինչ նա շարունակ ամեն առավոտ ծեգը բացվելուց առաջ վեր էր կենում ու գնում վիլակ պտտելու և այդպիսով վաստակելու այն մի բաժակ կաթը, որն այնքան լավ էր անդրադառնում հոր քայքայված առողջության վրա։ Բայց դրանով էլ չբավարարվեց. նա ազատ մնացած ժամանակը սովորեց նաև եղեգնից զամբյուղներ գործել, դրանից դուրս եկած կոպեկներով մեծ խելամտությամբ սկսեց ծածկել օրվա բոլոր տեսակ ծախսերը։ Բացի այդ, ձեռքի հետ մի գեղեցիկ ձեռնակառք պատրաստեց՝ հորը լավ եղանակներին զբոսանքի տանելու և թարմ օդ շնչելու համար։
Երեկոներն էլ արթուն ժամանակ գրել-կարդալ էր սովորում։ Հարևան գյուղից մի քանի չենտեզիմո արժողությամբ մի հաստ գիրք էր գնել, որի ո՛չ անունը կար և ո՛չ էլ ցանկը, և դրանով դասերն էր պատրաստում։ Գրելու համար ծայրի ձևով սրած մի տաշեղ էր օգտագործում, իսկ թանաքաման ու թանաք չունենալու հետևանքով, այդ տաշեղը մի սրվակի մեջ էր թաթախում, որտեղ մոշի և բալի հյութ էր լցրել։
Բանն այն է, որ իր փութաջանության, աշխատասիրության և առաջ գնալու բարի կամքի շնորհիվ նրան հաջողվում էր ոչ միայն ապահովել հիվանդ հորը, այլև քառասուն սոլդո խնայողություն անել՝ իրեն մի նոր զգեստ գնելու համար։
Մի առավոտ նա հորն ասաց.
— Ես գնում եմ մոտակա շուկան ինձ համար մի պիջակ, մի գլխարկ և մի զույգ կոշիկ գնելու։ Երբ տուն վերադառնամ, այնքան լավ հագնված կլինեմ, որ ինձ մեծ սինյորի տեղ կդնեք։
Դուրս գալով տանից, նա սկսեց ուրախ-ուրախ վազել։ Հանկարծ զգաց, որ ետևից ձայն են տալիս իրեն. շուռ եկավ և տեսավ ցանկապատից դուրս եկող մի գեղեցիկ խխունջ։
— Չես ճանաչո՞ւմ ինձ,— ասաց Խխունջը։
— Կարծես ճանաչում եմ, բայց…
— Չես հիշո՞ւմ այն Խխունջին, որ կապույտ մազերով Ֆեյայի մոտ սպասավոր էր։ Չե՞ս մտաբերում այն դեպքը, երբ ես իջա քեզ լույս անելու համար, և դու էլ մի ոտքով տան մուտքի դռան մեջ խրված մնացիր։
— Բոլորը մտաբերում եմ,— բացականչեց Պինոքիոն։— Ապա մի շուտ ասա ինձ, Խխունջիկ, որտե՞ղ ես թողել իմ բարի Ֆեյային։ Նա ի՞նչ է անում։ Նա ինձ ներե՞լ է։ Դեռ ինձ հիշո՞ւմ է։ Սիրո՞ւմ է դեռ ինձ։ Շա՞տ է հեռու։ Ես կկարողանայի՞ գնալ նրան տեսնելու։
Իրար վրա և շնչակտուր տված այս հարցերին Խխունջը պատասխանեց իր սովորական դանդաղկոտությամբ.
— Սիրելի Պինոքիո, խեղճ Ֆեյան անկողին ընկած-պառկած է հիվանդանոցում…
— Հիվանդանոցո՞ւմ…
— Ցավոք սրտի՝ այո։ Գլուխը հազար ու մի տեսակ դժբախտություն եկած՝ ծանր հիվանդացել է և էլ բան չունի, որ մի կտոր հաց գնի իր համար։
— Իսկապե՞ս… Օ՜, ի՛նչ ցավ պատճառեցիր ինձ։ Խե՜ղճ Ֆեյա, խե՜ղճ Ֆեյա, խե՜ղճ Ֆեյա… եթե ես մի միլիոն ունենայի՝ անմիջապես կվազեի և կտայի իրեն… Բայց իմ ունեցածն ընդամենը քառասուն սոլդո է… Ահա՛։ Ճիշտն ասած, գնում էի ինձ համար մի նոր զգեստ գնելու։ Վերցրու սրանք, Խխունջ, և իսկույն հասցրու իմ բարի Ֆեյային։
— Իսկ քո նոր զգեստը…
— Ինչի՞ս է պետք նոր զգեստը։ Ես այս ցնցոտիներն էլ վաճառեի նրան օգնելու համար… Գնա՛, Խխունջ, և շտապիր, իսկ երկու օրից հետո նորից արի այստեղ, հույս ունեմ՝ էլի մի քանի սոլդո տալ։ Մինչև հիմա աշխատել եմ հորս պահելու համար, այսօրվանից հինգ ժամ էլ ավել կաշխատեմ, որպեսզի կարողանամ իմ բարի մորը նույնպես պահել։ Ցտեսություն, Խխունջ. երկու օրից հետո կսպասեմ քեզ։
Խխունջը, հակառակ իր սովորության, սկսեց վազել, ինչպես մողեսն է վազում օգոստոսի ամենաշոգ օրերին։
Երբ Պինոքիոն տուն վերադարձավ, հայրը նրան հարցրեց.
— Իսկ քո նոր զգեստը։
— Հնարավոր չեղավ մի այնպիսի զգեստ գտնել, որ լավ նստեր վրաս։ Համբերությո՜ւն… Մի ուրիշ անգամ կգնեմ։
Այդ երեկո Պինոքիոն մինչև ժամի տասը նստելու փոխարեն, նստեց մինչև կես գիշեր։ Եվ ութ եղեգնյա զամբյուղ պատրաստելու փոխարեն՝ պատրաստեց տասնվեցը։
Այնուհետև պառկեց ու քնեց։ Եվ քնի մեջ երազում տեսավ գեղեցիկ ու ժպտադեմ Ֆեյային, որը նրան համբուրեց ու այսպես ասաց.
«Կեցցե՛ս, Պինոքիո։ Քո բարեսրտության համար ես ներում եմ քո այն բոլոր չարաճճիությունները, որ մինչև այսօր արել ես դու: Այն բոլոր երեխաները, որոնք սիրով ու հոգատարությամբ օգնում են հիվանդ ու կարիքի մեջ գտնվող իրենց ծնողներին, միշտ էլ արժանի են մեծ գովասանքի և մեծ սիրո, եթե նույնիսկ չեն կարող հնազանդություն ու լավ վարքի տիպար հանդիսանալ: Խելքի եկ ապագայում, և դու երջանիկ կլինես»։
Հենց այդտեղ երազը վերջացավ, Պինոքիոն արթնացավ խոշոր ու լայն բացած աչքերով։
Այժմ ինքներդ պատկերացրեք, թե նա ինչքան զարմացավ, երբ արթնանալով, տեսավ, որ էլ ոչ թե փայտյա բուրատինո է, այլ դարձել է ուրիշ երեխաների նման մի իսկական տղա։ Նայելով շուրջը, խրճիթի սովորական ծղոտյա պատերի փոխարեն տեսավ հասարակ, բայց ճաշակով կահավորված ու զարդարված մի սենյակ։ Մահճակալից ցած իջնելով՝ մի բոլորովին պատրաստ՝ նոր զգեստ գտավ, նոր գլխարկ, մի զույգ էլ կոշիկ, որոնք հրաշալի կերպով սազում էին իրեն։
Հենց որ հագնվեց վերջացրեց, բնազդորեն ձեռքերը տարավ գրպանը և հանեց փղոսկրյա մի փոքրիկ դրամապանակ, որի վրա գրված էին հետևյալ բառերը. «Կապույտ մազերով Ֆեյան վերադարձնում է իր սիրելի Պինոքիոյի քառասուն սոլդոն և շնորհակալություն է հայտնում նրա բարեսրտության համար»։ Բացելով դրամապանակը, նա այնտեղ քառասուն պղնձյա սոլդոյի փոխարեն գտավ քառասուն ոսկյա ցեքին, որոնք փայլում էին այնպես, ասես հենց նոր կտրած լինեին։
Այնուհետև գնաց հայելու մեջ իրեն նայելու, և թվաց, թե իր փոխարեն մեկ ուրիշն է։ Նա այլևս չտեսավ հայելու մեջ անդրադարձող այն փայտե բուրատինոյի սովորական կերպարանքը: Այնտեղից իրեն էր նայում մի իսկական տղայի գեղեցիկ ու խելացի դեմք՝ շագանակագույն մազերով, երկնագույն աչքերով, ուրախ ու զվարթ, կարծես թե հրեշտակ լիներ։
Այս բոլոր հրաշքներից, որոնք տեղի էին ունենում մեկը մյուսի հետևից, Պինոքիոյի միտքը շաղվել էր, նա այլևս չէր հասկանում՝ իրողությո՞ւն է դա, թե դեռ աչքերը բաց երազում է։
— Իսկ հայրիկս որտե՞ղ է,— հանկարծ բացականչեց նա և, մտնելով կողքի սենյակը, գտավ ծերունի Ջեպետտոյին առույգ ու աշխույժ և առաջվա նման բարձր տրամադրությամբ։ Նա կրկին ձեռք էր զարկել փայտի վրա փորագրելու իր արհեստին՝ ուղղակի կանգնել ու փորագրում էր՝ թփերով, ծաղիկներով և զանազան կենդանիների գլխիկներով մի շրջանակ։
— Ապա մի հասկացրու ինձ, սիրելի հայրիկ, ինչպե՞ս կարելի է բացատրել ողջ այս հանկարծակի փոփոխությունները,— հարցրեց Պինոքիոն հոր վզին փաթաթվելով ու համբույրներով ծածկելով նրան։
— Այս հանկարծակի փոփոխությունները բոլորն էլ քո շնորհիվ են,— ասաց Ջեպետտոն։
— Ինչո՞ւ իմ շնորհիվ։
— Որովհետև, երբ վատ տղաները լավ տղաներ են դառնում, բոլորովին նոր և ուրախ տեսք են տալիս նաև իրենց շրջապատին ու ընտանիքին։
— Իսկ փայտե հին Պինոքիոն որտե՞ղ կարող է թաքնված լինել։
— Ահա այնտեղ,— պատասխանեց Ջեպետտոն, ցույց տալով աթոռին հենված մի մեծ բուրատինո, որի գլուխը շրջվել էր մի կողմ, թևերը կախվել էին, ոտքերը խաչվել ու կեսից ծալվել, այնպես որ մարդու հավատալը չէր գալիս, թե դա երբևէ կարողացել է ուղիղ կանգնել:
Պինոքիոն շուռ եկավ նրան նայելու. մի փոքր նայելուց հետո ինքնագոհ ասաց.
— Ինչքա՜ն ծիծաղելի էի բուրատինո ժամանակս և ինչքան գոհ եմ, որ դարձել եմ մի խելացի տղա…