Այդ հուսակտուր վազքի ժամանակ մի այնպիսի սոսկալի րոպե եղավ, երբ Պինոքիոյին թվաց, թե արդեն կորած է, որովհետև Ալիդորոն (այսպես էր պահակաշան անունը) իր կատաղի սլացքի միջոցին արդեն գրեթե հասել էր բուրատինոյին։
Բավական է ասել, որ բուրատինոն իր ետևում մի թիզ տարածության վրա արդեն զգում էր այդ կենդանու շնչահեղձ հեթեթոցը և նույնիսկ շնչառության տաք գոլորշին։
Սակայն բարեբախտաբար ափը արդեն մոտիկ էր, իսկ մի քանի քայլի վրա էլ ծովն էր երևում։
Ափ հասնելուն պես բուրատինոն գորտի նման մի հրաշալի թռիչքով պոկվեց տեղից և ընկավ ջուրը։ Ալիդորոն, ընդհակառակը, ուզեց կանգ առնել, բայց թափը չպահելով նույնպես հետևեց նրան։ Սակայն այդ դժբախտը լողալ չգիտեր, դրա համար էլ սկսեց անմիջապես գլուխն ու թաթերը թափահարել ջրի երեսին մնալու համար։ Բայց որքան շատ էր թափահարում, այնքան ավելի էր խորասուզվում։
Երբ գլուխը կրկին դուրս հանեց, խեղճ շան աչքերը սարսափով լցված չռվել էին և հանելով աղաղակում էր.
— Խեղդվո՜ւմ եմ, խեղդվո՜ւմ…
— Սատկի՛ր,— հեռվից պատասխանեց Պինոքիոն, որն իրեն արդեն ապահով էր զգում ամեն տեսակ վտանգից։
— Օգնի՛ր ինձ, Պինոքիո ջան… Փրկի՛ր ինձ մահից…
Այդ աղիողորմ ձայնի վրա բուրատինոն, որ մի շատ ազնիվ սիրտ ուներ, լցվեց կարեկցությամբ և, դառնալով դեպի շունը, ասաց.
— Իսկ եթե ես քեզ փրկեմ, խոսք կտա՞ս որ այլևս ինձ չես անհանգստացնի ու ետևիցս չես ընկնի։
— Խոսք եմ տալիս, խոսք եմ տալիս։ Շտապի՛ր ի սեր մարդկության, որովհետև եթե մի կես րոպե էլ ուշացնես, արդեն բանս բուրդ է։
Պինոքիոն մի փոքր տատանվեց, բայց երբ հիշեց, որ հայրը հաճախ էր իրեն ասում, որ մարդ հազվագյուտ դեպքերում է հնարավորություն ունենում որևէ բարի գործ կատարելու, լողալով գնաց դեպի Ալիդորոն և, երկու ձեռքով բռնվելով նրա պոչից, քաշեց ու ողջ-առողջ հանեց ափ, չոր ավազի վրա։
Խեղճ շունը այլևս չէր կարողանում ոտքերի վրա կանգնել։ Հակառակ իր ցանկության այնքան էր աղի ջուր կուլ տվել, որ գնդակի նման ուռել էր։ Այնուամենայնիվ բուրատինոն, չուզենալով չափից դուրս վստահություն անել, հաշվեց, որ ավելի խելացի կլինի նորից իրեն ծովը նետել։ Եվ ափից հեռանալով, գոռաց փրկված ընկերոջը.
— Ցտեսությո՜ւն, Ալիդորո, բարի ճանապա՜րհ և շատ բարև արա տանը։
— Ցտեսությո՜ւն, Պինոքիո,— պատասխանեց շունը,— բյուր անգամ շնորհակալ եմ, որ ինձ մահից ազատեցիր։ Դու ինձ մեծ ծառայություն արիր։ Այս աշխարհում արած լավությունը չի կորչում։ Եթե հարմար առիթ լինի, կզրուցենք։
Պինոքիոն շարունակեց լողալ, միշտ իրեն պահելով ափից ոչ հեռու։ Վերջապես նրան թվաց, որ մի ապահով տեղ է հասել։ Եվ աչքը դեպի ափը գցելով, քարափների մեջ տեսավ ինչ-որ քարանձավ, որտեղից ծխի մի երկար ժապավեն էր դուրս գալիս։
— Այդ քարանձավում,— ասաց ինքն իրեն Պինոքիոն,— պետք է որ կրակ լինի։ Ավելի լավ։ Կգնամ կչորանամ, կտաքանամ, իսկ հետո՞… իսկ հետո ինչ լինելու է, կլինի։
Այդ որոշումն ընդունելով, նա մոտեցավ քարափին։ Բայց երբ արդեն այն է՝ ուզում էր վեր մագլցել, զգաց, որ ջրի տակ ինչ-որ բան կա, որը բարձրանում է, բարձրանում, բարձրանում և իրեն էլ վեր է բարձրացնում։ Անմիջապես փորձեց փախչել, բայց, ավա՜ղ, ուշ էր, որովհետև նա արդեն գտնվում էր բոլոր կողմերից փակված մի հսկայական ուռկանի մեջ՝ ամեն տեսակի ու մեծության ձկների հետ միասին, որոնք հուսաբեկ էակների նման պոչները պտտում և այս ու այն կողմ էին խփում։
Հենց այդ պահին նա նկատեց, որ քարանձավից մի ձկնորս է դուրս գալիս և այնքան սոսկալի, այնքան սոսկալի, որ կարծես թե ծովային հրեշ լինի։ Մազերի փոխարեն գլխին մի խուրձ անչափ խիտ կանաչ խոտ էր։ Կանաչ էր նրա մարմնի մաշկի գույնը, կանաչ էին աչքերը, կանաչ էր մինչև գետին հասնող հսկայական մորուքը։ Թվում էր, թե ետևի ոտքերի վրա կանգնած մի մեծ մողես է։
Երբ ձկնորսը ծովից դուրս քաշեց ուռկանը, մեծ գոհունակությամբ բացականչեց.
— Օրհնյա՜լ նախախնամություն, կարող եմ այսօր էլ մի կուշտ ձուկ ուտել։
— Լավ է, որ ես էլ ձուկ չեմ,— ասաց ինքն իրեն Պինոքիոն կրկին մի քիչ սիրտ առնելով։
Ձկներով լիքը ուռկանը վեր հանվեց ծխապատ ու մութ քարանձավը։ Նրա ներսում մի հսկայական տապակ լիքը յուղ էր եռում, յուղն իր շուրջը մոմի հալվածքի մի այնպիսի հոտ էր արձակում, որ մարդ խեղդվում էր։
— Հիմա արդեն կտեսնենք, թե ինչ ձկներ ենք բռնել,— ասաց կանաչ ձկնորսը, ուռկանի մեջ խրելով արտասովոր մեծության ձեռքը, որը կարծես հացթուխի թիակ լիներ։ Նա դուրս հանեց մի բուռ արքայաձուկ։
— Լավիկներն են այս արքայաձկները,— ասաց նա, նայելով ու հաճույքով հոտոտելով: Եվ հոտոտելուց հետո շպրտեց անջուր կոնքի մեջ։
Այնուհետև մի քանի անգամ կրկնեց միևնույն գործողությունը։ Որքան ձեռքն ավելի էր խորացնում ուրիշ ձկներ հանելու համար, այնքան ավելի էր զգում, որ բերնի ջուրը գնում է, և գոհունակության ժպիտով ասում էր.
— Լավիկնե՜րն են այս փրփրաձկները…
— Ընտի՜ր են այս երկանաձկները…
— Հիանալի՜ են այս տափակաձկները…
— Հրաշալի՜ են այս թառափները…
— Սիրելի՜ են այս անձրուկները…
Ինչպես և կարող եք պատկերացնել, փրփրաձկները, երկանաձկները, տափակաձկները, թառափները և անձրուկները՝ բոլորն էլ խառը գնացին կոնքի մեջ՝ արքայաձկների հետ ընկերություն անելու։
Վերջինը, որ մնաց ուռկանի մեջ, Պինոքիոն էր։
Հենց որ ձկնորսը նրան դուրս քաշեց, կանաչ աչքերը զարմանքից չռվեցին ու սարսափած գոռաց.
— Այս ի՞նչ ձկան ցեղ է, այս ձևի ձուկ չեմ հիշում, թե երբևէ կերած լինեմ։
Եվ ուշադրությամբ սկսեց դիտել։ Մի լավ զննելուց հետո այսպես եզրափակեց.
— Արդեն գլխի ընկա բանն ինչումն է. սա, ըստ երևույթին, ծովային խեցգետին է։
Այդ ժամանակ Պինոքիոն տեսնելով, որ իրեն շփոթում են խեցգետնի հետ, ասաց հուզված ու վրդովված ձայնով.
— Այդ ի՞նչ խեցգետնի-մեցգետնի մասին է խոսքը։ Մի տես, թե ինչպե՜ս են վարվում ինձ հետ։ Թող ձեզ ի գիտություն լինի, որ ես բուրատինո եմ։
— Բուրատինո՞,— կրկնեց ձկնորսը։— Ճշմարիտ եմ ասում, բուրատինո ձուկը ինձ համար մի նոր ձուկ է։ Այդ ավելի լավ, մեծ հաճույքով կուտեմ քեզ։
— Ինձ կուտե՞ք. չե՞ք հասկանում, որ ես ձուկ չեմ, թե՞ չեք զգում, որ ես էլ եմ խոսում ու դատում, ինչպես դուք։
— Շատ ճիշտ է,— ավելացրեց ձկնորսը,— և որովհետև տեսնում եմ, որ ձուկ ես ու բախտ ունես ինձ նման խոսելու և դատելու, դրա համար էլ ուզում եմ քեզ պատշաճ հարգանքով օգտագործել։
— Իսկ ո՞րն է այդ հարգանքը…
— Այն, որ ի նշան բարեկամության ու հատուկ մեծարանքի, ես քեզ կթողնեմ, որ դու ընտրես, թե ինչպես ես ուզում եփվել: Կցանկանայիր տապակվել թավայո՞ւմ, թե գերադասում ես եփվել պղնձում՝ լոլիկի սոուսով։
— Ճիշտն ասած,— պատասխանեց Պինոքիոն,— եթե այդ ընտրությունը ե՛ս եմ կատարելու, ապա ավելի շուտ կգերադասեի այստեղից ազատվել՝ տուն վերադառնալու համար։
— Կատա՞կ ես անում, ինչ է։ Մի՞թե քեզ թվում է, թե ես կարող եմ բաց թողնել այսպիսի մի հազվագյուտ ձուկ ճաշակելու հարմար առիթը։ Այսքան ժամանակ այս ծովերում դեռ ձեռքս բուրատինո ձուկ չի ընկել։ Իմ գործերին մի խառնվի, ես քեզ թավայում կտապակեմ՝ մյուս ձկների հետ միասին, և դու շատ գոհ կմնաս։ Ընկերների հետ տապակվելը միշտ էլ մխիթարություն է։
Դժբախտ Պինոքիոն այս բառերը լսելիս՝ սկսեց լաց լինել, ճղղալ, աղաղակել, անընդհատ կրկնելով. «Ինչքա՜ն լավ կլիներ, եթե դպրոց գնացած լինեի… Ուզեցի ընկերներիս լսել, դե հիմա էլ վճարի՛ր… Ըհի՛… ըհի՛… ըհի՛…»։
Եվ որովհետև օձի նման անվերջ կուտապ-կուտապ էր գալիս, ամեն ջանք գործադրելով՝ դուրս պրծնելու կանաչ ձկնորսի ճանկերից ապա սա էլ վերցրեց եղեգնյա մի լավ ճիպոտ և, բուրատինոյի ձեռքերն ու ոտքերը երշիկի ծայրերի նման ամուր կապելուց հետո, գցեց կոնքի մեջ գտնվող ձկների տակ։
Այնուհետև դուրս բերելով ալյուրով լի փայտյա տաշտը, սկսեց ալյուրապատել ձկներին ու մեկը մյուսի ետևից նետել թավայի մեջ՝ տապակելու համար։
Եռացող յուղի մեջ առաջին պարողները խեղճ փրփրաձկներն էին, այնուհետև հերթը հասավ թառափներին, հետո երկանաձկներին, նրանցից հետո՝ տափակաձկներին ու անձրուկներին, և, վերջապես, եկավ Պինոքիոյի հերթը։ Նա էլ մահն այսքան մոտ տեսնելով (և ի՜նչ սոսկալի մահ), մի այնպիսի ահ ու սարսափ զգաց, որ այլևս ո՛չ կարողանում էր շնչել, ո՛չ էլ ձայն էր մնացել, որ խնդրի։
Խեղճ տղայի աղաչանքն աչքերով էր միայն արտահայտվում։ Բայց կանաչ ձկնորսը ո՛չ մի ուշադրություն չդարձնելով նրա վրա, հինգ թե վեց անգամ թաթախեց ալյուրի մեջ, այնքան լավ ալյուրապատելով, որ թվում էր, թե կավճյա բուրատինո է դառել։
Այնուհետև բռնեց գլխից և…
