Հենց որ ձյունը կտրեց, Պինոքիոն իր նոր Այբբենարանը թևի տակ դրած, բռնեց դպրոցի ճամփան։ Ճամփին նա իր փոքրիկ գլխով հազար ու մի դատողություններ էր անում, որոնք մեկը մյուսից պայծառ էին ու գեղեցիկ։
Այդպես իրեն-իրեն խոսելով նա ասում էր.
— Այսօր դպրոցում անմիջապես կսովորեմ կարդալ, վաղը՝ գրել, իսկ վաղը չէ մյուս օրը կսովորեմ հաշվել։ Հետո կսկսեմ փող վաստակել, և հենց ձեռք գցած առաջին փողով հորս համար անմիջապես մահուդից մի գեղեցիկ զգեստ կարել կտամ։ Բայց ի՞նչ եմ գլխիցս դուրս տալիս, թե մահուդից։ Ես նրա համար կտրել եմ տալու ամբողջապես ոսկուց ու արծաթից, ադամանդե կոճակներով։ Չէ՞ որ նա արժանի է դրան, որովհետև գրքեր գնելու և ինձ կրթության տալու համար այս ցրտերին մի տակ շապկի մեջ է մնացել։ Միայն հայրերն են ընդունակ այդպիսի զոհաբերությունների…
Նա դեռ այդպես ոգևորված խոսում էր ինքն իրեն, երբ հեռվից ինչ-որ դափ ու զուռնայի ձայն լսեց.
«Տո՛ւյ-տո՛ւյ-տո՛ւյ-տո՛ւյ-տո՛ւյ-տո՛ւյ… Դը՛մ-դը՛մ-դը՛մ-դը՛մ»։
Կանգ առավ և սկսեց ականջ դնել: Ձայնը գալիս էր մի շատ երկար փողոցի խորքից, որը տանում էր դեպի ծովեզրին կառուցված փոքրիկ գյուղը։
— Այս ի՞նչ երաժշտություն է։ Ափսո՜ս դպրոց եմ գնում, թե չէ…
Եվ մոլորվեց-մնաց տեղում կանգնած։ Համենայն դեպս, անհրաժեշտ էր մի բան որոշել, կամ գնալ դպրոց, կամ թե չէ գնալ զուռնա լսելու։
— Այսօր կգնամ զուռնա լսելու, իսկ վաղը՝ դպրոց։ Դպրոց գնալու համար միշտ էլ ժամանակ կլինի,— վերջապես ուսերը թոթվելով, ասաց այդ անպիտան չարաճճին։
Ասածն՝ արած էր. փողոցը կտրեց-անցավ և սկսեց վազել, ինչքան որ ուժ ունի։ Քանի վազում, այնքան պարզ էր լսում զուռնայի ձայնն ու դափի դմբդմբոցը.
«Տո՛ւյ-տո՛ւյ-տո՛ւյ-տո՛ւյ… Դը՛մ-դը՛մ-դը՛մ-դըմ»։ Վերջապես հասավ հրապարակ, որտեղ մի մեծ բազմություն էր խռնվել փայտե և հազար ու մի գույնով ներկած բրեզենտե մեծ սրահի առաջ։
— Այն սրա՞հ է,— հարցրեց Պինոքիոն, դիմելով տեղացի մի փոքրիկ տղայի։
— Կարդա գրած հայտարարությունը՝ կիմանաս։
— Ես մեծ ուրախությամբ կկարդայի, բայց հատկապես այսօր դեռ կարդալ չգիտեմ։
— Կեցցե՜ս, դդում։ Այդ դեպքում ես կկարդամ։ Իմացիր, ուրեմն, որ այն ցուցանակի վրա՝ կրակի նման կարմիր տառերով գրված է.
ՏԻԿՆԻԿԱՅԻՆ ՄԵԾ ԹԱՏՐՈՆ
— Վաղո՞ւց է ներկայացումն սկսվել։
— Դեռ նոր է սկսվում։
— Իսկ տոմսն ի՞նչ արժի։
— Չորս սոլդո[1]։
Պինոքիոն, որի հետաքրքրությունը վառվել էր, կորցրեց վերջին համբերությունը և, առանց ամոթ զգալու, դիմեց իր հետ խոսող փոքրիկ տղային։
— Դու ինձ չորս սոլդո չե՞ս տա մինչև վաղը։
— Ես մեծ ուրախությամբ կտայի,— պատասխանեց մյուսը, ձեռք առնելով Պինոքիոյին,— բայց հատկապես այսօր չեմ կարող տալ։
— Ես իմ բլուզը չորս սոլդոյով կծախեմ քեզ,— ասաց այդ ժամանակ բուրատինոն։
— Ինչ է, դու ուզում ես, որ ես գունավոր թղթից բլո՞ւզ հագնեմ։ Եթե դրա վրա անձրև գա, էլ մեջքից պոկելու ճար կլինի՞։
— Կոշիկներս չե՞ս առնի։
— Նրանք լավ են վառելու համար։
— Ինչքա՞ն կտաս գլխարկիս։
— Մի շա՜տ մեծ բան է, էլի, բոքոնի միջի խմորից պատրաստած մի գլխարկ։ Այդ էր մնացել, որ մկները գային գլուխս կրծեին։
Պինոքիոյի ջանը ցեց էր ընկել։ Էն է հա՛, քիչ էր մնացել մի այլ առաջարկություն անի, բայց չէր համարձակվում. տատանվում էր, քրտնում, դողում, բայց վերջապես ասաց.
— Իմ այս նոր Այբբենարանին չորս սոլդո կտա՞ս։
— Ես երեխա եմ և երեխաներից բան չեմ գնում,— պատասխանեց փոքրիկ խոսակիցը, որը նրանից ավելի խելացի էր։
— Չորս սոլդոյով ես կգնեմ այդ Այբբենարանը,— գոչեց մեկը, որն զբաղվում էր օգտագործված իրերի առևտրով և ներկա էր այդ խոսակցությանը։ Եվ գիրքը իսկույն ևեթ ծախվեց-գնաց։ Մինչդեռ իր տղայի համար այդ Այբբենարանը գնելու պատճառով խեղճ Ջեպետտոն միտակ շապկի մեջ դողալով, մնացել էր տանը նստած:
[1] Սոլդո – իտալական դրամ:
