Երեխաներին գույների ուսուցումը բավականին զվարճալի գործընթաց է, որում ծնողները կարող են ակտիվ մասնակցություն ունենալ:
Նախ, կարող եք հայտարարել կարմիր գույնի շաբաթ (կամ՝ օր): Առավոտյան կարմիր փուչիկ փչեք և փակցրեք որևէ տեսանելի վայրում: Այդ օրվա կամ շաբաթվա ընթացքում սովորեք միայն մեկ գույն:
Երեխաների հետ պարապելիս ցանկալի է կիրառել նկարչության միջոցով ուսուցումը, քանի որ այն երեխաների համար միշտ հաճելի գործողություն է: Եթե երեխան չի կարողանում նկարել, ապա նկարեք նրա հետ միասին:
Առաջարկեք երեխային կամիր մատիտով նկարել կարմիր սունկ (տնակ, մեքենա և այլն): Նկարելու ընթացքում անընդհատ հարցեր տվեք.
- Ի՞նչ գույն է քո նկարած սունկը (տնակը, մեքենան);
- Ի՞նչ գույնով ես ներկում սունկի ոտիկը;
- Ի՞նչ գույնով ես ներկում սունկի գլխարկը;
- և այլն:
Նկարելուց հետո նկարը փակցրեք տեսանելի վայրում, օրինակ՝ սառնարանի վրա: Անպայման երեխայի հետ միասին նկարը ցույց տվեք և նկարի մասին պատմեք ընտանիքի մյուս անդամներին:
Մի շտապեք նոր գույն սովորեցնել երեխային, եթե նա նախորդը լավ չի հիշում:
Գույների ուսուցումը սովորաբար պետք է սկսել կարմիրից, որին հաջորդում են դեղինը, կանաչը, կապույտը: Սրանք այն հիմնական 4 գույներն են, որոնք երեխաները պետք է իմանան: Այնուհետև կարող եք ավելացնել մյուս գույները՝ ծիրանագույնը, մանուշակագույնը, սևը, սպիտակը և այդպես շարունակ:
Երբեք երեխային մի շտապեցրեք: Սխալվելու դեպքում հուշեք. «Ո՛չ, այս խորանարդը կարմիր չէ: Այն դեղին է: Արի այն մեկ այլ արկղի մեջ դնենք»: Սկզբում կարող եք խաղի մեջ կիրառել յուրաքանչյուր գույնից մեկ առարկա և աստիճանաբար դրանց քանակն ավելացնել:
Ստորև կներկայացնենք խաղեր, որոնք կարող եք կիրառել 1.5 տարեկանից բարձ երեխաների զարգացման գործընթացում:
«Թիթեռնիկները ծաղկի վրա»
Ստվարաթղթից կարմիր, դեղին, կանաչ, կապույտ գույնի 4 մեծ ծաղիկներ և թիթեռնիկներ կտրատեք: Ցույց տվեք երեխային և ասեք. «Ահա՜, կապույտ թիթեռնիկը թռավ և նստեց կապույտ ծաղկի վրա, իսկ դեղինը թռա՜վ-թռա՜վ և հասավ դեղինին և այդպես շարունակ»: Այնուհետև թող երեխան թիթեռնիկներին նստեցնի համապատասխան ծաղիկների վրա:
Բարդացրենք առաջադրանքը. «Կապույտ թիթեռնիկին նստեցրու կարմիր ծաղկի վրա և այլն»:
«Փոքրիկ շինարարը»
Գունավոր ստվարաթղթերից 4 քառակուսի և, համապատասխանաբար, 4 եռանկյունի կտրեք: Պատրաստեք տնակներ, որոնց դետալների գույները չեն համապատասխանում: Դիմեք երեխային՝ ասելով. «Օ՜յ, շինարարները խառնել են տանիքները: Հարկավոր է դրանք ճիշտ, համապատասխան գույներով դասավորել»: Երեխայի հետ միասին տեղափոխեք տանիքները և անվանեք դրանց գույները:
«Գունային մաքրություն»
Վերցրեք զամբյուղ և երեխայի հետ միասին շրջեք տան մեջ, որպեսզի միագույն առարկաներն ու խաղալիքները հավաքեք այդ զամբյուղի մեջ: Երեխային հաղորդեք Ձեր կողմից գտնված իրերի մասին. «Տե՛ս, այս խորանարդը կարմիր գույն է, այն հենց այն է, ինչ մեզ հարկավոր է: Դիր այն զամբյուղի մեջ: Ահա հայրիկի կարմիր գլխարկը և այլն»:
«Կառուցում ենք աշտարակ»
Կիրառեք խոշոր դետալներով կոնստրուկտորներ, որոնցում անհրաժեշտ է առանձնացնել երկու գույն: Առաջարկեք երեխային դրանցով աշտարակ կառուցել: Յուրաքանչյուր դետալ վերցնելիս անվանեք նրա գույնը. «Սա կարմիր է, իսկ սա ի՞նչ գույն է»:
«Բոլոր գույներն էլ զվարճացնում են»
Երեխայի հետ զբոսնեք փողոցով կամ տանը և միմյանց ցույց տվեք որևէ գույնի առարկաներ: Կարող եք երեխայի հետ մրցել, թե ով ավելի շատ, օրինակ, դեղին գույնի իրեր կկարողանա գտնել և ցույց տալ:
Խաղ «Լուսանշան»
Ստվարաթղթից կտրեք կարմիր, կանաչ և դեղին գույնի մեծ շրջաններ: Առաջարկեք երեխային տեղաշարժման խաղ խաղալ. «Երբ վառվում է կարմիր գույնը՝ մենք կանգնում ենք: Դեղին գույնի ժամանակ տեղում ցատկոտում ենք (մեկ ոտքի վրա), իսկ երբ վառվում է կանաչը՝ վազում ենք»:
Հերթականությամբ ցույց տվեք գույները և երեխայի հետ միասին կատարեք անհրաժեշտ գործողությունները: Կարող եք բարդացնել խաղը և հրահանգներ տալ միայն գույնը ցույց տալով: Կարող եք երեխայի հետ դերերով փոխվել: Զվարճալի կլինի, եթե խաղի մեջ ներգրավված լինեն մի քանի հոգի:
«Դասավորում ենք խաղալիքները»
Հատակի վրա լցրեք տարբեր գույնի խաղալիքներ՝ խորանարդիկներ, խոշոր կոնստրուկտորներից դետալներ և այլն: Վերցրեք սկուտեղն ու առանձնացրեք համապատասխան գույնի խաղալիքներն ու դետալները: Կարող եք մրցել երեխայի հետ, թե ով մինչև երգի ավարտը ավելի շատ կապույտ գույնի խաղալիք կհավաքի իր սկուտեղի վրա:
«Ի՞նչն է լինում կանաչ գույնի»
Երեխայի հետ հիշեք, թե ինչն է լինում կանաչ (կարմիր, կապույտ, դեղին) գույնի՝ վարունգը, տերևները, խնձորը, գորտը և այլն: Այս խաղը նաև նպաստում է երևակայության զարգացմանը:
«Հրաշք-ծիածան»
Թղթի վրա նկարեք գույնզգույն աղեղիկներ: Գույների հերթականությունը որոշեք ըստ ծիածանի գույների: Յուրաքանչյուր աղեղի վրա երեխայի հետ փակցրեք առարկաներ, որոնք իրենց գույնով համապատասխանում են աղեղին: Ամբողջ ծիածանը միանգամից կարող եք չպատրաստել, այլ աստիճանաբար՝ գույները սովորելուն զուգընթաց:
Պատրաստեց՝ Նարին Մուրադյանը
(«Այբ բեն Գիմ» զարգացման ակումբի էրգոթերապիստ,
հատուկ հոգեբան)
