Գլուխ երկրորդ

2Ջելսոմինոյի բախտը չբանեց:
Ողջ գյուղը մեկից նա իր դեմ հանեց:

Մի անգամ առավոտյան Ջելսոմինոն գնաց իրենց պարտեզն ու տեսավ՝ բոլոր տանձերը հասել են: Տանձերն, ախր, միշտ այդպես են. ոչ ոքի ոչինչ չեն ասում, բայց իրենց համար հասնում են ու հասնում, և մի գեղեցիկ օր էլ տեսնում եք արդեն հասել են, ու եկել է քաղելու ժամանակը:
«Ափսոս, որ սանդուղք չեմ վերցրել հետս, – մտածեց Ջելսոմինոն: – Արի գնամ տանից սանդուղք բերեմ ու. մի հատ էլ երկար ձող վերևի ճյուղերից տանձը թափ տալու համար»:
Բայց այդ պահին նրա գլխում մի ուրիշ միտք ծագեց, ավելի ճիշտ, մի փոքրիկ քմահաճույք. «Իսկ եթե օգտվեմ իմ ձայնի՞ց»:
Եվ, այսպես որոշելով, նա կանգնեց ծառի տակ ու ոչ կատակ ոչ լուրջ ճչաց.
– է՜յ, տանձեր, հապա մի ցած թափվեք:
«Թը՛փ-թը՛փ-թրը՛մփ», – պատասխանեցին տանձերը անձրևի նման ցած թափվելով:
Ջելսոմինոն մոտեցավ մյուս ծառին և նույն բանը կրկնեց: Ամեն անգամ, երբ նա գոռում էր՝ «թափվեք», տանձերը ճյուղերից այնպես էին պոկվում, կարծես հենց դրան էին սպասում:
Ջելսոմինոն շատ ուրախ էր դրա համար:
«Այսպես ես ահագին ուժ կխնայեմ, – խորհում էր նա, – ափսոս, որ առաջ չէի մտածել այս մասին»:
Մինչ Ջելսոմինոն շրջում էր իր պարտեզում ու այդ ձևով հավաքում տանձերը, հարևան արտում քաղհան անող մի գյուղացի տեսավ նրան: Նա տրորեց աչքերը, քիթը կսմթեց և, երբ համոզվեց, որ տեսածը երազ չէ, վազեց կնոջ մոտ.
– Գնա մի տես ինչ է կատարվում, – դողալով ասաց նա կնոջը, – ես համոզված եմ, որ Ջելսոմինոն չար վհուկ է:
Կինը նայեց թե չէ, ճչալով ծունկի իջավ.
– Ի՜նչ ես ասում. նա բարի, սուրբ ոգի է:
– Իսկ ես ասում եմ վհուկ է:
– Իսկ ես ասում եմ սուրբ ոգի է:
Մինչ այդ, ամուսինները բավական խաղաղ էին ապրում, բայց այստեղ նրանք կպան իրար: Ամուսինը վերցրել էր թագուջակը, կինը՝ բահը, և ամեն մեկն ուզում էր իր կարծիքը զենքով պաշտպանել, երբ ամուսնու գլխում մի միտք ծագեց.
– Արի հարևաններին կանչենք: Թողն էլ նայեն Ջելսոմինոյին, տեսնենք ի՞նչ կասեն:
Հարևաններին կանչելու միտքը դուր եկավ կնոջը: Նա դեմ չէր մի ավելորդ անգամ շաղակրատելու հնարավորություն ստանալուն, դրա համար էլ մի ակնթարթում անհետացավ:
Դեռ արևը մայր չէր մտել, երբ ամբողջ շրջակայքն իմացավ պատահածի մասին: Բնակիչները բաժանվել էին երկու մասի: Մի մասը պնդում էր, թե Ջելսոմինոն բարի ոգի է, իսկ մյուսներն ապացուցում էին, թե նա չար կախարդ է: Վեճը քանի գնում բորբոքվում էր, քանի գնում մեծանում էր, ինչպես ուժեղ քամու ժամանակ ուռչում-մեծանում են ծովի ալիքները: Մի խոսքով, իսկական վեճ բռնկվեց և նույնիսկ տուժողներ եղան: Բարեբախտաբար՝ թեթև: Օրինակ, մի գյուղացի ծխամորճով բերանը վառեց, քանի որ, վեճով տարված լինելով, նա ծխամորճը բերանը խոթեց հակառակ ծայրից: Ոստիկանները բոլորովին իրենց կորցրին և չգիտեին, ինչ անեն: Նրանք մի խմբից մյուսն էին անցնում և հանգստության կոչ անում:
Ամենամոլեգին վիճաբանողները գնացին դեպի Ջելսոմինոյի պարտեզը: Մի մասն ուզում էր բարի ոգի Ջելսոմինոյի պարտեզից որևէ հիշատակ վերցնել, իսկ մյուսներն ուզում էին չար կախարդի պարտեզը ոչնչացնել:
Բազմությանը տեսնելով, Ջելսոմինոն կարծեց, թե հրդեհ է ընկել: Նա արագ վերցրեց դույլը և այն է՝ ուզում էր օգնության հասնել, երբ տեսավ, որ ամբոխը կանգ է առնում իր դռների մոտ: Եվ նա այսպիսի խոսակցություն լսեց.
– Ահա նա, ահա նա, բարի ոգին, – գոռում էին մի քանիսը:
– Նա ի՞նչ սուրբ է որ: Նա իսկական չար կախարդ է: Նայեք, նրա ձեռքին դույլ կա: Երևի կախարդված դույլ է:
– Աստված սիրեք, հեռու փախչենք, թե չէ որ նա դույլի միջի եղածը մեզ վրա է շփել, կորած ենք:
– էդ ի՞նչ է որ…
– Ինչ է, կո՞ւյր եք: Դույլի միջինը դժոխային ձյութ է: Եթե դրանից ընկնի մարդու վրա, այնպես կվառի, որ ոչ մի բժիշկ այլևս բուժել չի կարող:
– Նա սո՜ւրբ է, սո՜ւրբ…
– Մենք տեսանք, Ջելսոմինո, թե դու ինչպես էիր տանձերին հրամայում հասնել, և նրանք հասնում էին, թե ինչպես էիր հրամայում ցած թափվել, և նրանք թափվում էին:
– Խելքներդ թռցրե՞լ եք, ինչ է, – հարցրեց նա, – այդ ամենի պատճառն իմ ձայնն է: Ուղղակի իմ ձայնից օդն սկսում է ուժեղ տատանվել, ինչպես փոթորկի ժամանակ:
– Հա՛, հա՛, մենք գիտենք, – բղավեց մի կին, – դու հրաշքներ գործում ես քո ձայնով:
– Ի՞նչ հրաշքներ: Դա կախարդանք է, – գոռում էին մյուսները:
Զայրացած Ջելսոմինոն դույլը ցած գցեց, գնաց տուն ու դուռը ներսից փակեց:
«Իմ հանգիստ կյանքը վերջացավ, – մտածեց նա: – Հիմա արդեն ոչ մի քայլ չեմ կարող կատարել առանց այդ հետաքրքրասերների: Երեկոները, քնելուց առաջ, ամեն տեղ պիտի իմ մասին խոսեն: Ես պիտի փոքրիկ երեխաների համար չար կախարդ դառնամ: Ավելի լավ կլինի փասափուսաս հավաքեմ այստեղից ու կորչեմ: Եվ ի՞նչ ունեմ այստեղ անելու: Ծնողներս մեռել են, ամենալավ ընկերներս զոհվել են պատերազմում: Ավելի լավ է գնամ աշխարհ ման գամ և բախտս փորձեմ իմ ձայնով: Գուցեև երջանկություն ձեռք բերեմ։ Չէ՞ որ կան մարդիկ, որոնք երգելու համար փող են ստանում: Գուցե ինձ էլ հաջողվի երգիչ դառնալ»:
Երբ մտքում այս բանը որոշեց, ունեցած-չունեցածը լցրեց մախաղն ու դուրս եկավ փողոց:
Նրան սպասող մարդիկ քչփչալով դռներից հեռացան: Ոչ ոքի չնայելով, Ջելսոմինոն ճանապարհ ընկավ: Բավական հեռացել էր, երբ շուռ եկավ, որպեսզի մի վերջին անգամ էլ նայի իր տանը:
Ամբոխը դեռ կանգնած էր իր տեղում, և մարդիկ մատով ցույց էին տալիս տղային, կարծես նա ուրվական լիներ:
«Դրանց գլխին մի այնպիսի խաղ չխաղա՞մ, ինչի որ արժանի են», – մտածեց Ջելսոմինոն և, ամբողջ կրծքով մեկ օդը ներս քաշելով, գոռաց.
– Ցտեսությո՜ւն…
Հրաժեշտի արդյունքն անմիջապես երևաց: Տղամարդիկ զգացին, թե ինչպես քամու անսպասելի հոսանքը գլխարկները թռցրեց: Մի քանի պառավ տիկնայք, որոնց գլուխները հանկարծ մերկացան այնպես, կարծես բոլորովին մազ չէին ունեցել, նետվեցին իրենց կեղծամների հետևից:
– Մնաք բարո՜վ, մնաք բարո՜վ, – կրկնում էր Ջելսոմինոն, ամբողջ հոգով ծիծաղելով կյանքում առաջին անգամ կատարած իր չարության վրա:
Գլխարկներն ու կեղծամները, Ջելսոմինոյի արտառոց ձայնից, չվող թռչունների երամի նման սավառնեցին դեպի ամպերը և աչքից կորան: Շուտով հայտնի դարձավ, որ նրանք մի քանի կիլոմետր հեռու էին ընկել, իսկ դրանցից մի քանիսն էլ սահմանն անցել էին:
Մի քանի օր հետո Ջելսոմինոն էլ սահմանն անցավ և ընկավ մի շատ արտասովոր երկիր:

Գլուխ երրորդ