Անցան օրեր:
Սկսվեցին ամառային տաք ու հաճելի եղանակները: Արևը կարծես մի նոր եռանդով սկսեց չորացնել գարնանային հորդառատ անձրևներից խոնավացած գետինը: Մինչ այդ մռայլ ու կապարի նման ծանրացած ամպոտ երկնակամարը պարզվեց ու լազուրացավ: Հստակ երկնքում, ուր ամպի մի փոքրիկ պատառ անգամ չկար, ուրախ ճռվողյունով անդադար վեր ու վար էին ճախրում ծիծեռնակները:
Թեպետ դեռ հունիս ամիսն Էր, բայց միանգամից այնպիսի շոգեր սկսվեցին, որ փողոցների ասֆալտն անգամ տաքությունից փափկեց: Բարկ արևն իր հրե մտրակներով անողոքաբար քշում էր մարդկանց ստվերոտ տեղերը՝ պուրակներն ու այգիները:
Կեսօրյա շոգին հաջորդում էր երեկոյան հեղձուցիչ տոթը:
Չնայած այս ամենին, այնուամենայնիվ, ամառն էլ իր թովչանքն ու գեղեցկությունն ուներ: Մանրիկ տերևներով ծածկված ծառերն ավելի էին փարթամանում ու սաղարթախիտ դառնում: Օդը շաղախվում էր լորենու և փշատենու անուշ բույրով: Իսկ քաղաքում, օրեցօր սաստկացող շոգերից ազատվելու համար, ձմռանը չվող թռչունների նման, մարդիկ «երամ-երամ» հեռանում էին դեպի ամառանոցներ, ուր սարերից փչող մեղմ զեփյուռների, կախարդիչ ու զովասուն անտառների, գետերի և սառնորակ աղբյուրների շնորհիվ արեգակի կիզիչ ճառագայթները դառնում էին ավելի նվազ ու հաճելի:
Չէ՜… Ինչ ուզում եք ասեք, տարվա բոլոր եղանակներից ամառն ավելի գեղեցիկ է ու սքանչելի: Հատկապես նրանց համար, որոնց գրավում են ամառային ուրախ խաղերն ու հետաքրքիր արշավները բնության հեքիաթային գրկում:
Ահա հենց այդ ամռանն էլ մեր Սուրի ու Սամի համար արտասովոր օրեր սկսվեցին: Այնպիսի օրեր, որ նրանք գուցե չմոռանան իրենց ամբողջ կյանքում:
…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
Հունիսյան մի առավոտ Սուրենց տուն մտավ փոստատարը և մի նամակ հանձնեց մորը: Նամակը (ինչպես հետո պարզվեց) գյուղից էր ուղարկված: Մորաքույր Մարթան էր գրել: Մայրը, նամակն ուշադիր կարդալուց հետո, դարձավ երեխաներին ու ժպտալով ասաց.
– Տատիկը շատ է կարոտել ձեզ: Նա ցանկանում է, որ այս ամառ հյուր գնաք իր մոտ: Ա՜յ, Մարթան մի քանի օրից հետո մեզ մոտ կգա, որ ձեզ գյուղ տանի:
Այդ լուրը թեև անչափ ուրախացրեց Սուրին, բայց միևնույն ժամանակ մի անասելի տխրություն համակեց նրան: Գյո՜ւղ… Սուրը վաղուց է ինչ չի եղել գյուղում: Նա միշտ էլ կարոտով էր հիշում խիտ ու համարյա անանցանելի Կաղնուտի անտառը, գյուղի կողքով անցնող լայն ու հանդարտահոս գետը, ուր առավոտից մինչև իրիկուն լողանում էր տղաների հետ և տուն դառնում միայն այն ժամանակ, երբ կովերի նախիրը գալիս էր հանդից: Նա հիշում էր, թե ինչպես շոգ գիշերներին, մոծակներից պաշտպանվելու համար, գյուղի տղաները Կաղնուտի բացատն էին տանում կոլխոզի ձիերի երամակը և խարույկ վառելով, մնում էին այնտեղ մինչև լուսաբաց: Նա այն ժամանակ շատ փոքր էր ու տղաները նրան չէին տանում իրենց հետ: Տարիներ են անցել և նա հիմա մեծացել է… Ա՛յ թե հետաքրքիր օրեր էին սկսվելու նրա համար:
Բայց այդ բոլորից հետո Սուրը չէր ուզում հեռանալ քաղաքից, ասենք, ավելի ճիշտ Սամից: Որքան հրաշալի մտքեր էին ծնվել նրանց գլխում, ինչպիսի փայլուն ծրագրեր էին կազմել նրանք, իսկ հիմա՞…
– Վե՛րջ ամեն ինչին: Ինչ որոշել էինք, բոլորը ջուրն ընկավ, – հուսահատ ասաց Սուրը, երբ երեկոյան Սամենց տուն գնաց:
– Ի՞նչ է պատահել, – նրա խոսքերից ոչինչ չհասկանալով՝ զարմացած հարցրեց Սամը:
– Ի՜նչ պիտի պատահի: Մի քանի օրից հետո գյուղ եմ գնում՝ տատիկիս մոտ: Ամբողջ ամառ այնտեղ եմ մնալու:
Սամի տրամադրությունը միանգամից ընկավ:
Տհաճ լռություն տիրեց։
– Իսկ դու չե՞ս ուզում գնալ, – վերջապես խոսեց Սամը։
– Չեմ ուզում, բայց…
– Դե էլ ինչ բայց: Եթե չես ուզում, հրաժարվիր:
– Փորձեցի, բան դուրս չեկավ:
Եվ Սուրը պատմեց նրան նամակի մասին և այն մասին, թե ինչպիսի հիանալի վայրեր կան իրենց գյուղում, և որքան հետաքրքիր կանցնեին այնտեղ օրերը, եթե նրանք միասին լինեին ու վերջում ավելացրեց:
– Այ, եթե հանկարծ մայրիկդ համաձայներ, որ դու էլ մեզ հետ գայիր…
– Իսկ ձերոնք կհամաձայնե՞ն որ… – ոգևորված վրա տվեց Սամը:
***
Արդեն մի քանի օր էր, ինչ մորաքույր Մարթան եկել էր գյուղից, բայց Սուրը դեռ ոչ մի խոսք չէր բացել Սամի մասին: Վերջապես մի կիրակի առավոտ, երբ հայրը մենակ էր իր աշխատասենյակում, նա կամաց բացեց դուռը և ներս մտնելով՝ ցածրաձայն ասաց.
– Ես քեզ հետ կարևոր բան ունեմ խոսելու, հայրիկ… Մեզնից, բացի, ոչ ոք չպետք է իմանա:
Հայրը՝ տղայի այդ տարօրինակ թվացող պաշտոնական այցից զարմացած, ծիծաղելով հարցրեց.
– Այդ ինչ կարևոր բան է, որ մեզանից բացի ոչ մեկը չպետք է իմանա:
Սուրը միանգամից սկսեց.
– Հայրիկ, ինչ կլինի, եթե Սամին էլ մեզ հետ գյուղ տանենք, հը՞… Ախր, նա այս ամառ ոչ մի տեղ չի գնալու: Ինչ կլինի: Տանենք, հա՞…
– Գիտես ինչ, տղաս, – մի փոքր լռելուց հետո պատասխանեց հայրը, – ինձ դուր է գալիս քո անկեղծ ու ազնիվ սերն ընկերոջդ նկատմամբ: Իհարկե, լավ բան է ընկեր ունենալը, բայց ավելի լավ է, երբ մեկի փոխարեն այդպես անկեղծորեն կարողանում են ընկերություն անել բոլորի հետ, իսկ դու… Կարո՞ղ ես ինձ ասել, Սամվելից բացի, էլ ո՞ւմ հետ ես ընկերություն անում: Ո՛չ մեկի հետ, թեև ձեր դասարանում շատ լավ տղաներ կան:
– Պա՛հ, ինչ անեմ, որ նրանք չեն ուզում ընկերություն անել, – հազիվ լսելի ձայնով մռթմռթաց Սուրը:
– Ճիշտ չես ասում: Ոչ թե նրանք, այլ դուք չեք ուզում ընկերություն անել: Երկուսով, ամբողջ տարին քիթներդ վեր ցցած՝ ման եկաք, խուսափեցիք բոլորից, առանձնացաք և ահա թե ինչ օրի հասաք: Ձեզ թվում էր, թե բոլորը նախանձում են ձեր ընկերությանը: Մարդն առանց ընկերների նույնն է, ինչպես ձուկն առանց ջրի: Ա՛յ, գյուղ ես գնալու: Ես ուզում եմ, որ անպատճառ մտերմանաս գյուղի տղաների հետ և տեսնես, թե ինչպես են նրանք ընկերություն անում:
– Բա Սա՞մը, – տագնապով հարցրեց Սուրը:
– Ես, իհարկե, դեմ չեմ նրա գալուն և նույնիսկ երեկ երեկոյան մորդ հետ հենց այդ մասին էինք խոսում: Բայց մայրդ համաձայն չի, որովհետև նա վախենում է, որ դուք գյուղում էլ դարձյալ կմեկուսանաք բոլորից և նոր փորձանքներ կբերեք ձեր գլխին:
– Չէ, հայրիկ ջան, չէ՛… Մենք բոլորի հետ էլ ընկերություն կանենք, մենակ թե Սամը թող մեզ հետ գա:
– Իսկ ինչ ես կարծում, նրա մայրը կհամաձայնի՞…
– Եթե խնդրես, անպատճառ կհամաձայնի, – ասաց Սուրը և ուրախությունից՝ փարվելով հոր վզին, մի քանի անգամ ամուր-ամուր համբուրեց նրան:
