Պինոքիոյի արկածները. I. Թե ինչպես պատահեց, որ վարպետ Չիլիեջան, արհեստով ատաղձագործ, մի կտոր փայտ գտավ, որը երեխայի նման և՛ լալիս էր, և՛ ծիծաղում

Լինում է… չի լինում…
— Մի թագավոր է լինում,— երևի անմիջապես ասեն իմ փոքրիկ ընթերցողները։
Ո՛չ, երեխաներ, սխալվեցիք: Լինում է, չի լինում… մի փայտի կտոր է լինում։
Ոչ թե արտասովոր, այլ մի կտոր սովորական փայտ, որ ձմեռը վառարան կամ բուխարի են նետում՝ կրակ անելու և սենյակը տաքացնելու համար։
Չգիտեմ ինչպես էր պատահել, բայց բանն այն է, որ մի գեղեցիկ օր այդ փայտի կտորը ընկավ մի ծերուկ ատաղձագործի արհեստանոց։ Ատաղձագործի անունը վարպետ Անտոնիո էր, թեև բոլորը նրան կոչում էին վարպետ Չիլիեջա (իտալերեն նշանակում է բալ)՝ քթի ծայրի պատճառով, որը հասած բալի պես կարմիր էր ու փայլուն։
Վարպետ Չիլիեջան այդ փայտի կտորը տեսնելուն պես խիստ ուրախացավ և, ուրախությունից ձեռքերը շփելով, կիսաձայն մրթմրթաց.
— Այս փայտի կտորը ճիշտ ժամանակին ձեռքս ընկավ. հիմա սրանից փոքրիկ սեղանի ոտք կպատրաստեմ։
Ասածն՝ արած էր. իսկույն ձեռքն առավ սրած ուրագը՝ կեղևը հանելու և տաշելու համար։ Բայց երբ ուրագը վեր բարձրացրեց հարվածելու համար, տեղն ու տեղը քարացավ, որովհետև ականջը մի շատ բարակ ձայն ընկավ, որը խնդրելով ասաց.
— Այդքան ուժեղ մի՛ խփիր…
Պատկերացրեք, թե ի՜նչ պատահեց այդ բարի ծերունուն` վարպետ Չիլիեջային։
Նա շաղված աչքերն այս ու այն կողմ շուռ տվեց` որոշելու, թե որտեղից կարող էր գալ այդ ձայնը, բայց ո՛չ ոքի չտեսավ։ Նայեց դազգահի տակ` ո՛չ ոք չկա. նայեց պահարանի մեջ, որը միշտ փակ էր լինում` ո՛չ ոք. նայեց տաշեղի զամբյուղը` ո՛չ ոք, բացեց արհեստանոցի դուռը և նայեց փողոց՝ այնտեղ էլ ոչ ոք չկար։ Ի՞նչ բան է…
— Աա՜, իմացա,— ասաց վարպետը ծիծաղելով ու ծոծրակը քորելով,— երևում է ականջներս ձեն տվին։ Շարունակենք աշխատել։
Եվ նորից ուրագը ձեռքն առնելով, մի ուժեղ հարված հասցրեց փայտի կտորին։
— Օ՜ֆ, կողս ջարդեցիր,— բողոքելով գոռաց միևնույն ձայնը։
Այս անգամ վախից վարպետ Չիլիեջայի լեղին տեղն ու տեղը ջուր կտրեց. աչքերը չռվեցին, բերանը մնաց բաց, որտեղից լեզուն կախվել էր, ինչպես լինում է շատրվանների վրա ծիծաղաշարժ քանդակների մոտ։ Սիրտը ետ գալուն պես, վախից դողալով մռթմռթաց.
— Բայց ձայնը որտեղի՞ց կարող էր գալ. չէ՞ որ այստեղ մարդ-մարդահոտ չկա։ Չլինի՞ թե հանկարծ այս փայտի կտորը սովորել է լաց լինել ու բողոքել երեխայի նման։ Անհավատալի է։ Ահա այս փայտի կտորը վառարանի համար է, ինչպես բոլոր սրա նման փայտի կտորները. եթե սա վառվենք, կարելի է մի պղինձ լոբի եփել։ Ի՞նչ բան է։ Կարո՞ղ է պատահել` որևէ մեկը պահված լինի սրա մեջ։ Եթե այդ մեկն իսկապես թաքնվել է, ավելի վատ իր համար։ Հիմա ես նրա հախիցը կգա՜մ։
Այս ասելով, նա երկու ձեռքով ճանկեց խեղճ փայտի կտորը և սկսեց մոլեգնորեն խփել արհեստանոցի պատերին։
Հետո սկսեց ականջ դնել, թե արդյոք որևէ բողոքի ձայն չի՞ լսվում։ Սպասեց երկու րոպե` ո՛չ մի ձայն, հինգ րոպե` ո՛չ մի ձայն, տասը րոպե` էլի ո՛չ մի ձայն։
— Աա՜, իմացա,— ասաց վարպետը, ջանալով ծիծաղել ու խճճելով կեղծամի մազերը,— երևում է, ինձ թվացել է։ Շարունակենք աշխատել։ Եվ որովհետև սիրտը սոսկալի վախ էր ընկել, փորձեց ինչ-որ երգ դնդնալ՝ իրեն մի փոքր սիրտ տալու համար։
Հետո ուրագը գրեց պատի տակ, վերցրեց ռանդան, որպեսզի հարթի փայտի կտորը։ Բայց երբ ռանդան ետ ու առաջ էր տանում-բերում, լսեց միևնույն ձայնը, որը քրքջալով ասաց նրան.
— Վե՛րջ տուր, դու ինձ խուտուտ ես տալիս։
Այս անգամ խեղճ վարպետ Չիլիեջան վայր ընկավ կայծակնահարի նման։ Եվ երբ աչքերը բացեց, տեսավ, որ նստած է հատակին։ Երեսը ծամածռվել էր, իսկ քթի ծայրը, որ միշտ էլ կարմիր էր, սարսափից կապտել էր այս անգամ:

II. Վարպետ Չիլիեջան փայտի կտորը նվիրում է իր բարեկամ Ջեպետտոյին, որն այն վերցնում է՝ մի պարող, սրամտող և մահացու թռիչքներ կատարող բուրատինո պատրաստելու համար