Պինոքիոյի արկածները. XII. Թատրոնատեր Մանջաֆոքոն Պինոքիոյին նվիրում է հինգ ոսկեդրամ, որպեսզի նա տանի իր հայր Ջեպետտոյին: Բայց Պինոքիոն, խաբվելով աղվեսից ու կատվից, ընկնում է նրանց խելքին և հետները գնում

Հաջորդ օրը Մանջաֆոքոն մի կողմ կանչեց Պինոքիոյին և հարցրեց.

— Քո հոր անունն ի՞նչ է։

— Ջեպետտո։

— Իսկ ի՞նչ արհեստով է զբաղվում։

— Չքավոր է։

— Շա՞տ է վաստակում։

— Վաստակում է այնքան, որքան մեզ հարկավոր է, որպեսզի երբեք ոչ մի չենտեզիմո[1] չունենանք մեր գրպանում։ Պատկերացրիր, որ ինձ դպրոցական Այբբենարան գնելու համար ստիպված եղավ վաճառել իր հագի միակ պիջակը. մի պիջակ, որ հացից էլ վրան կարկատան ուներ։

— Խեղ՜ճ մարդ, մեղքս գալիս է նրան։ Առ այս հինգ ոսկեդրամը և իսկույն տար տուր նրան, իսկ իմ կողմից էլ մի լավ բարևիր։

Պինոքիոն, ինչպես դժվար չէ այդ պատկերացնել, հազար անգամ շնորհակալություն հայտնեց թատրոնատիրոջը, մեկ առ մեկ գրկեց թատերախմբի բոլոր տիկնիկներին, նույնիսկ ոստիկաններին, և ուրախությունից խելքը թռցրած, ճամփա ընկավ՝ տուն վերադառնալու համար:

Բայց դեռ մի կես կիլոմետր էլ չէր անցել, երբ ճանապարհին հանդիպեց ոտքից կաղ մի Աղվեսի և մի Կատվի, որը երկու աչքից էլ կույր էր: Նրանք կամաց-կամաց գնում էին, օգնելով մեկը մյուսին, ինչպես ձախորդության մեջ ընկած ընկերներ։ Աղվեսը, որ կաղ էր, քայլում էր, հենվելով Կատվին, իսկ կույր Կատվին էլ առաջնորդում էր Աղվեսը։

— Բարի օր, Պինոքիո, — ասաց Աղվեսը, խորին հարգանքով ողջունելով։

— Այդ որտեղի՞ց գիտես իմ անունը։

— Ես քո հորը լավ ճանաչում եմ։

— Որտե՞ղ ես տեսել նրան։

— Ես նրան երեկ տեսա ձեր տան դռանը։

— Իսկ ի՞նչ էր անում։

— Մի տակ շապկի մեջ կանգնած՝ ցրտից դողում էր։

— Խե՜ղճ հայր… Բայց, եթե Աստված կամենում է, այսօրվանից էլ չի՛ դողա…

— Ինչո՞ւ:

— Որովհետև ես հարուստ, մարդ եմ դառել:

— Դու՝ հարուստ մա՞րդ,— ասաց Աղվեսն ու սկսեց անպատկառ ծիծաղել: Կատուն էլ իր հերթին էր ծիծաղում, բայց, այդ բանը ցույց չտալու համար, առջևի թաթերով բեղերն էր սղալում։

— Այստեղ ծիծաղելու բան չկա՛,– բղավեց Պինոքիոն, վիրավորված:— Ես չեմ ուզում այնպես անել, որ ձեր փսլինքը գնա, բայց ահա, եթե դուք սրանցից որևէ բան հասկանում եք, տեսեք հինգ հրաշալի ոսկեդրամ։

Եվ հանեց Մանջաֆոքոյի նվիրած ոսկեդրամները։

Այդ դրամների հաճելի ծնգծնգոցը լսելիս՝ Աղվեսը ակամա շարժումով երկարացրեց իր գունդ ու կծիկ եկած ոտքը, իսկ Կատուն էլ չռեց աչքերը, որոնք կարծես երկու կանաչ լապտերներ լինեին, բայց իսկույն էլ նորից խփեց այնպիսի վարպետությամբ, որ Պինոքիոն ոչինչ չնկատեց։

— Իսկ հիմա,— հարցրեց նրան Աղվեսը,— ի՞նչ ես ուզում անել այդ դրամներով։

— Նախ և առաջ,— պատասխանեց բուրատինոն,— մի լավ պիջակ եմ ուզում գնել հորս համար, որը ոսկուց ու արծաթից լինի, իսկ կոճակներն էլ՝ ադամանդից։ Հետո էլ ուզում եմ մի Այբբենարան գնել ինձ համար։

— Քեզ համա՞ր։

— Իհարկե, որովհետև ուզում եմ դպրոց գնալ և ինչպես հարկն է սովորել։

— Ինձ տեսնո՞ւմ ես,— ասաց Աղվեսը,— սովորելու եռանդիս պատճառով եմ ոտքիս մեկը կորցրել։

— Ինձ տեսնո՞ւմ ես,— ասաց Կատուն,— սովորելու եռանդիս պատճառով եմ աչքի լույսից զրկվել։

Այդ պահին մի ճերմակ Կեռնեխ, որը նստած էր փողոցի ցանկապատի վրա, իր սովորական ձևով ասաց.

— Պինո՛քիո, ուշադրություն մի դարձրու վատ ընկերների խորհուրդներին, թե չէ կփոշմանես։

Խե՜ղճ Կեռնեխ, երանի բոլորովին էլ ասած չլիներ. Կատուն, ուժեղ մի ցատկոցով ընկավ նրա գլխին և, նույնիսկ հնարավորություն չտալով «օ՜ֆ» ասելու, մի բերան արեց ու փետուրներով կուլ տվեց Կեռնեխին։

Հենց որ կերավ ու բերանը սրբեց, նորից փակեց աչքերը և սկսեց կույր ձևանալ, ինչպես որ առաջ էր։

— Խե՜ղճ Կեռնեխ,— ասաց Պինոքիոն Կատվին,— ինչո՞ւ այդպես վատ վարվեցիր նրա հետ։

— Այդ ես նրան դաս տալու համար այդպես արի։ Թող սովորի, որ մյուս անգամ քիթը ուրիշների գործի մեջ չխոթի։

Ճանապարհի կեսից ավելին էին անցել, երբ Աղվեսն անսպասելի կանգ առավ և ասաց Պինոքիոյին.

— Ուզո՞ւմ ես քո ոսկեդրամները կրկնապատկել:

— Այսի՞նքն։

— Ուզո՞ւմ ես այդ հինգ չնչին ոսկիները դարձնել հարյուր, հազար, երկու հազար հատ։

— Ասենք թե ուզում եմ, բայց ինչպե՞ս։

— Թե ինչպես՝ այդ շատ հեշտ է։ Ձեր տուն վերադառնալու փոխարեն դու պետք է գաս մեզ հետ։

— Իսկ ո՞ւր եք ուզում տանել ինձ։

— Հիմարների Աշխարհը։

Պինոքիոն մի փոքր մտածեց ու որոշակիորեն ասաց.

— Չէ, չեմ ուզում գալ։ Արդեն մոտ եմ տանը, ուզում եմ տուն գնալ, այնտեղ հայրս ինձ սպասում է։ Ով գիտե, խեղճ ծերունին երեկ ինչքան է ախ ու վախ արել իմ չվերադառնալու համար։ Դժբախտաբար ես վատ տղա եմ, և Խոսող Ծղրիդն իրավացի էր, երբ ասում էր, որ չլսող երեխաները կյանքում հաջողություն ունենալ չեն կարող։ Եվ ես այդ փորձել եմ իմ վրա, որովհետև մի քանի անգամ ընկել եմ դժբախտության մեջ, նույնիսկ երեկ երեկոյան Մանջաֆոքոյի տանը հազիվ վտանգից պրծա… Ամա՜ն… այդ մասին նույնիսկ հիշելիս մարմինս փշաքաղվում է։

— Ուրեմն,— ասաց Աղվեսը,— ուզում ես ուղղակի տո՞ւն գնալ։ Այդ դեպքում՝ գնա, խնդրեմ, քեզ համար է վատ։

— Քեզ համար է վատ,— կրկնեց Կատուն։

— Լավ մտածիր, Պինոքիո, որովհետև, դու քո բախտին քար ես գցում։

— Քո բախտին,— կրկնեց Կատուն։

— Քո հինգ ոսկին այսօրվանից մինչև վաղը երկու հազար կդառնա։

— Երկու հազար,— կրկնեց Կատուն։

— Բայց իսկի հնարավո՞ր է, որ այդքան շատանա,— հարցրեց Պինոքիոն՝ զարմանքից բերանը բաց արած։

— Այս րոպեին քեզ կբացատրեմ,— ասաց Աղվեսը։— Պետք է իմանալ, որ Հիմարների Աշխարհում մի օրհնված դաշտ կա, որին բոլորն էլ Հրաշքների Դաշտ են կոչում։ Այդ դաշտում դու մի փոքրիկ փոս ես անում և մեջը, օրինակի համար, մի ոսկի ես դնում։ Հետո այդ փոսի բերանը մի քիչ հողով ծածկում ես, վրան երկու դույլ շատրվանի ջուր ես ցանում, մի պտղունց աղ գցում ու երեկոյան հանգիստ պառկում ես քնելու։ Գիշերվա ընթացքում այդ մի ոսկին ծլում է, փթթում, իսկ հաջորդ առավոտ, տեղից վեր կենալու ժամանակ, գնում ես այդ դաշտը և ի՜նչ տեսնում… մի լավ ծառ, որի վրա այնքան ոսկի կա, որքան ցորենի հատիկներ կարող են լինել հունիս ամսին մի հասկի մեջ։

— Ուրեմն,— հարցրեց Պինոքիոն զարմանքից դեռ ապշած,— եթե ես այդ դաշտում իմ հինգ ոսկին էլ թաղեմ, հաջորդ առավոտյան քանի՞ ոսկի կգտնեմ։

— Այդ հաշվելը շատ հեշտ է,— պատասխանեց Աղվեսը,— կարելի է մատների վրա հաշվել։ Հենց իմանանք քո ամեն մի ոսկին մի ճութ է տալիս, որի վրա հինգ հարյուր ոսկի կա. հինգ հարյուրը բազմապատկիր հինգով, և հաջորդ առավոտ դու քո գրպանում կգտնես երկու հազար հինգ հարյուր զնգզնգան ոսկի։

— Այդ ինչ լավ բան է,— բացականչեց Պինոքիոն, ուրախությունից թռչկոտելով:— Հենց որ այդքան ոսկիները հավաքեմ-պրծնեմ, դրանցից երկու հազարը կվերցնեմ ինձ, իսկ մնացած հինգ հարյուրը կնվիրեմ ձեր երկուսին։

— Մե՞զ կնվիրես,— բղավեց Աղվեսը զայրացած ու վիրավորված։— Աստվա՜ծ ազատի։

— Աստված ազատի,— կրկնեց Կատուն։

— Մենք,— շարունակեց Աղվեսը,— մենք ծառայում ենք ոչ թե հարստանալու ստոր նպատակներին, այլ ուրիշներին հարստացնելու ազնիվ նպատակին։

— Ուրիշների՛ն,— կրկնեց Կատուն։

«Ի՜նչ հրաշալի անձնավորություններ են»,— մտածեց ինքն իրեն Պինոքիոն և մի րոպե մոռանալով հոր նոր պիջակի, Այբբենարանի ու բոլոր տեսակի ցանկությունների մասին, ասաց Աղվեսին ու Կատվին.

— Խնդրեմ, եկեք գնանք, ես գալիս եմ ձեզ հետ։

[1] Չենտեզիմո – իտալական դրամ, որ կազմում է 1/100-ը:

XIII. «Կարմիր Խեցգետին» պանդոկը

Սիրելի այցելու, եթե դու այլևս ՓՈՔՐԻԿ չես, այլ ՊԱՏԱՆԻ, եթե արդեն քո հետաքրքրությունների շրջանակն ընդլայնվել է և դու ուզում ես տարիքիդ համապատասխան հետաքրքիր հոդվածներ կարդալ, ապա «Պատանի եմ» կայքը հենց այն հարթակն է, որը կհագեցնի քո հետաքրքրասիրությունները։ Այստեղ դու կարող ես նաև ինքդ լինել հեղինակ, ունենալ ու վարել քո բլոգային էջը։ Միացի՛ր պատանիների թիմին։ Դարձի՛ր «Պատանի եմ» կայքի մի մասնիկը։