Գլուխ ութերորդ

13Քաջ նկարիչ Բանանիտոն տեղից վեր թռավ,
Վրձինը նետեց ու դանակն առավ:

Այդ երեկո նկարիչ Բանանիտոն ոչ մի կերպ չէր կարողանում քնել:
Աթոռին կուչ եկած՝ նա մեն-մենակ նստել էր իր ձեղնահարկում և, հայացքը հառած նկարներին, տխուր մտածում էր. «Չէ, իզուր ջանքեր եմ թափում: Իմ նկարներում ինչ-որ բան պակասում է: Այդ ինչ-որ բանը որ լիներ, սրանք իսկական գլուխգործոցներ կդառնային: Բայց թե ի՞նչ է պակասում, այդ է, որ չգիտեմ»:
Հենց այդ ժամանակ էլ Կաղլիկ-կատուն բարձրացավ Բանանիտոյի պատուհանի գոգը: Տանտիրոջն իզուր չանհանգստացնելու համար նա մագլցելով բարձրացել էր կտուրը, որպեսզի պատուհանից մտնի ներս:
– Վայ, դեռ քնած չէ, – կամաց մլավեց կատուն: – Ի՞նչ արած, ստիպված պիտի սպասեմ այստեղ: Ես չեմ ուզում, որ ինձ անքաղաքավարի համարեն: Երբ Բանանիտոն քնած լինի, ես ներկը կվերցնեմ, նա իսկի չի էլ նկատի: Իսկ հիմա մնում է միայն նկարներին նայել:
Սակայն այն, ինչ տեսավ Կաղլիկ-կատուն, նրան շշմեցրեց: «Իմ կարծիքով, – մտածեց նա, – նկարներում ամեն ինչ չափազանցված է: Եթե այդպես չլիներ, մի կերպ տանելի կլինեին: Բայց, այնուամենայնիվ, ի՞նչ է եղել: Չափազանց շատ են ոտքերը: Այն ձին, օրինակ, տասներեք ոտանի է: Տեսեք, իսկ ես միայն երեքն ունեմ… Բացի այդ, քթերն են շատ: Այս դիմանկարի վրա երեք քիթ կա… Ես չեմ նախանձում այդ սինյորին: Հարբուխ որ ընկնի, ստիպված պիտի միանգամից երեք թաշկինակ գործածի: Ահա, նկարիչը կարծես ինչ-որ բան է ուզում անել…»: Բանանիտոն, իրոք, վեր կացավ իր աթոռից:
«Այստեղ կարծես կանաչ գույնը քիչ է, – մտածեց նա, – դե, իհարկե, հենց կանաչն է պակաս»:
Նա ներկը բացեց ներկապնակի վրա և սկսեց կանաչ գույն ավելացնել բոլոր նկարներին՝ ձիու ոտքերին, երեք քթին, ինչ-որ սինյորայի աչքերին, որոնք վեց հատ էին՝ ամեն կողմից երեքը:
Հետո նա մի քանի քայլ հետ գնաց, աչքերը կկոցեց, որպեսզի իր աշխատանքի արդյունքը լավ գնահատի:
– Ո՛չ, ոչ, – ասաց նա քթի տակ, – երևի դրանից չէ, որովհետև նկարները իսկի էլ չլավացան:
Կաղլիկ-կատուն իր դիտակետից այդ խոսքերը լսել չէր կարող, բայց նա տեսավ, թե ինչպես Բանանիտոն գլուխը տխուր կախեց:
«Գրազ կգամ, որ նա խիստ վշտացած է», – մտածեց Կաղլիկ-կատուն:
– Ես չէի ուզենա այդ վեցաչքանի սինյորայի տեղը լինել: Ախր, որ նրա տեսողությունը թուլանա, ստիպված վեց ապակի ունեցող ակնոց պիտի առնի, որը, երևի, բավականին թանկ կնստի։
Իսկ Բանանիտոն արդեն ուրիշ ներկ էր ավելացրել ներկապնակին և, ծղրիդի նման սենյակում թռչկոտելով, մեկ այս, մեկ այն նկարին գույներ էր ավելացնում:
«Այո, այստեղ հենց դեղինը կսազի, – մտածում էր նա, – ես գտնում եմ, որ այստեղ դեղնությունն է մի փոքր պակասում»:
«Ամեն ինչ կորավ, – այդ ժամանակ մտածում էր Կաղլիկ-կատուն, հիմա նկարները ձվածեղ կդառնան»:
Բայց Բանանիտոն ներկապնակն ու վրձինը նետեց հատակին և կատաղորեն սկսեց տրորել ոտքերով, հետո էլ սկսեց իր մազերը պոկել:
«Եթե նա շուտով չթողնի այդ զբաղմունքը, – անցավ Կաղլիկի մտքով, – Ջակոմոն թագավորի նման ճաղատ կդառնա: Չփորձե՞մ հանգստացնել: Հանկարծ ու նեղանա: Կատուների խորհուրդները ոչ ոք դեռևս չի լսել; Ասենք, դա դժվար էլ է: Չէ՞ որ գրեթե ոչ ոք կատվի լեզուն չի հասկանում»: Վերջապես Բանանիտոն ձեռ քաշեց իր մազերից:
– Հերիք է, – որոշեց նա, – ավելի լավ է խոհանոցից դանակը վերցնեմ ու նկարներս կտոր-կտոր անեմ, այնքան մանրեմ, որ խայտաբղետ մանրօղակներ դառնան: Երևի ինձ վիճակված չի նկարիչ լինել:
Բանանիտոյի «խոհանոցը» իրենից ներկայացնում էր մի փոքրիկ սեղան, որը դրված էր նույն ձեղնահարկի մի անկյունում: Սեղանի վրա ինքնավառն էր, մի փոքրիկ պղինձ, թավա և մի քանի դանակ-պատառաքաղ: Սեղանը պատուհանից հեռու չէր, և Կաղլիկ-կատուն ստիպված թաքնվեց ծաղկամանի հետևը, որպեսզի աննկատելի մնա: Ասենք, եթե նույնիսկ չթաքնվեր, միևնույն է, Բանանիտոն չէր նկատի, որովհետև նրա աչքերում կաղինի չափ արցունքի կաթիլներ էին հայտնվել:
«Հիմա ի՞նչ է ուզում անել, – մտածեց Կաղլիկ-կատուն: – Գդալն է վերցնում… այդպես, երևի սոված է: Չէ, գդալը ցած է դնում և վերցնում է դանակը: Ես սկսում եմ անհանգստանալ: Չլինի՞ որևէ մեկին ուզում է մորթել, ասենք, թեկուզ իր քննադատին: Ի միջի այլոց, նա պետք է ուրախանա, որ իր նկարներն այդքան այլանդակ են: Չէ՞ որ դրանք եթե ցուցահանդես ընկնեն, մարդիկ ճշմարտությունը չեն կարող ասել, բոլորը կասեն, որ այդ նկարներն իսկական գլուխգործոց են, ու նա ահագին փող կաշխատի»:
Մինչ Կաղլիկ-կատուն նման մտքերով էր տարված, Բանանիտոն դարակից հանեց հեսանն ու սկսեց դանակը սրել:
– Ես ուզում եմ, որ դանակս ածելու պես սուր լինի: Թող իմ աշխատանքների հետքն անգամ չմնա, – ասում էր նա:
«Երևում է, նա վճռել է որևէ մեկին սպանել, – մտածում էր Կաղլիկ-կատուն, – և ուզում է, որ հարվածը մահացու լինի: Սպասեք, իսկ եթե ուզում է ինքնասպանություն գործե՞լ… Դա ավելի սարսափելի հանցագործություն է: Հարկավոր է անպայման մի բան անել: Ոչ մի րոպե չի կարելի կորցնել: Եթե ժամանակին սագերը փրկել են Հռոմը, հապա ինչո՞ւ կաղլիկ մի կատու չփրկի հուսահատ նկարչին»:
Եվ մեր փոքրիկ հերոսը կատաղորեն մլավելով՝ իր երեք ոտներով համարձակ թռավ սենյակ: Հենց նույն րոպեին դուռը լայն բացվեց ու շնչակտուր ձեղնահարկ ներխուժեց քրտնած, ամբողջովին կրով ու փոշով ծածկված… հապա գուշակեցեք, ո՞վ…
– Ջելսոմի՜նո…
– Կաղլի՜կ…
– Ինչքա՜ն ուրախ եմ, որ նորից տեսնում եմ քեզ:
– Մի՞թե այդ դու ես, Կաղլիկս…
Եվ նկարչի աչքի առաջ, որը զարմանքից բերանը բաց, դանակը ձեռքին մնացել էր կանգնած, Ջելսոմինոն ու Կաղլիկ-կատուն գրկախառնվեցին և ուրախությունից սկսեցին պար գալ:
Այն մասին, թե ինչու էր մեր տենորը բարձրացել մինչև ձեղնահարկ և թե ինչու էր հենց այդ դուռը բացել, մանրամասն կպատմվի հետևյալ գլխում:

Գլուխ իններորդ